Giải pháp nào để phục hồi chức năng sau chấn thương sọ não?
(Baonghean) - Cùng với điều trị các loại bệnh như viên đa khớp, thoát vị đĩa đệm, tự kỷ..., thời gian gần đây, Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân đến phục hồi sau chấn thương sọ não rất hiệu quả.
Hậu quả khó lường
Trường hợp bà Lê Thị Vỹ (65 tuổi) ở xã Diễn Kỷ (Diễn Châu) bị chấn thương sọ não sau tai nạn giao thông vào tháng 8/2018. Ông Trần Xuân Lương - chồng bà Vỹ cho biết, vụ tai nạn đó đã khiến cho bà Vỹ mất hoàn toàn trí nhớ, không hề biết mình là ai, không hề có một phản xạ nào. Suốt quá trình điều trị ở bệnh viện Trung ương, bệnh viện tỉnh, gia đình phải phục vụ hoàn toàn. Thế nhưng, điều mà gia đình ông Lương phấn khởi nhất là từ ngày nhập viện phục hồi chức năng bà Vỹ đã nhận biết được người thân.
Vụ tai nạn thảm khốc đã khiến cho vợ tôi mất hoàn toàn trí nhớ, không hề biết mình là ai, không hề có một phản xạ nào.
 |
| Bà Lê Thị Vỹ (65 tuổi) ở xã Diễn Kỷ (Diễn Châu) bị chấn thương sọ não hiện đang điều trị tại Bệnh viện PHCN Nghệ An. Ảnh: Đức Anh |
Bệnh nhân Nguyễn Thị Lợi (65 tuổi) ở xã Nghi Hợp (Nghi Lộc) cũng bị chấn thương sọ não do tai nạn ô tô. Trải qua 2 đợt phẫu thuật tại các bệnh viện tuyến tỉnh và tuyến trung ương, sau 6 tháng điều trị, bà Lợi được chuyển về Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An để phục hồi, chăm sóc sau phẫu thuật. Trước khi về Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An, bà Lợi không có cảm giác gì khi người khác gọi; ăn, uống của bà hoàn toàn phải đặt ống xông.
Khi về Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An, bà Nguyễn Thị Lợi được GS.TS.BS Nguyễn Văn Chương - Chủ nhiệm Bộ môn Thần kinh học - Bệnh viện 103, Chuyên viên Thần kinh học Viện Quân y, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Thần kinh học Việt Nam, Chủ tịch Hội Chống đau Hà Nội trực tiếp thăm khám và đưa ra phác đồ phục hồi cụ thể. Vì thế, sức khỏe của bà Lợi rất tiến triển như đã có cảm giác khi nghe người khác gọi tên mình, có cảm giác đau ở tay, chân khi người nhà chạm vào... gia đình rất phấn khởi.
 |
| Châm cứu - một trong những phương pháp điều trị cho bệnh nhân liệt tay, chân tại Bệnh viện PHCN Nghệ An. Ảnh: Đức Anh |
Quá trình phục hồi chức năng cho bệnh nhân chấn thương sọ não đòi hỏi phải toàn diện, đảm bảo đúng nguyên tắc và có sự phối hợp tốt giữa các thành viên trong nhóm điều trị. Một chương trình phục hồi chức năng tốt sẽ giúp bệnh nhân sớm hồi phục, có thể lấy lại được tối đa các hoạt động chức năng và cải thiện được chất lượng cuộc sống.
GS.TS.BS Nguyễn Văn Chương cho biết: Chấn thương sọ não là tình trạng tổn thương não do nguyên nhân chấn thương, dẫn đến những rối loạn về tri giác, nhận thức, vận động, cảm giác giác quan và ngôn ngữ. Chấn thương sọ não có thể được chia thành 2 nhóm chính dựa trên sinh lý bệnh học là tổn thương nguyên phát và tổn thương thứ phát: Các dạng tổn thương nguyên phát thường gặp: tụ máu ngoài màng cứng, tụ máu dưới màng cứng, xuất huyết dưới nhện, xuất huyết não thất, xuất huyết trong não, dập não, tổn thương sợi trục lan tỏa, tổn thương chất xám sâu.
Các dạng tổn thương thứ phát thường gặp: thoát vị não, phù não, nhồi máu não hoặc thiếu máu não sau chấn thương. Ngoài ra các triệu chứng lâm sàng cũng như tình trạng khiếm khuyết, giảm khả năng gây ra bởi chấn thương sọ não là rất đa dạng. Do đó, quá trình phục hồi chức năng cho bệnh nhân chấn thương sọ não đòi hỏi phải toàn diện, đảm bảo đúng nguyên tắc và có sự phối hợp tốt giữa các thành viên trong nhóm điều trị. Một chương trình phục hồi chức năng tốt sẽ giúp bệnh nhân sớm hồi phục, có thể lấy lại được tối đa các hoạt động chức năng và cải thiện được chất lượng cuộc sống.
Phương pháp điều trị
 |
| Để phục hồi sức khỏe cho bệnh nhân sau chấn thương sọ não, Bệnh viện PHCN Nghệ An đã có nhiều phác đồ điều trị khác nhau, đặc biệt phối hợp giữa vật lý trị liệu và đông y. Ảnh: Đức Anh |
Các chuyên gia của ngành phục hồi chức năng nghiên cứu đã chứng minh, việc cho bệnh nhân vận động sớm không chỉ giúp hạn chế được các thương tật thứ cấp mà còn giúp bệnh nhân cải thiện chức năng vận động cũng như nhận thức nhanh hơn.
 |
| Các y, bác sỹ chăm sóc bệnh nhân phục hồi sau chấn thương sọ não. Ảnh: Đức Anh |
Các bài tập được áp dụng gồm:
- Tập vận động theo tầm vận động khớp;
- Hướng dẫn bệnh nhân tự xoay trở hoặc giúp họ thay đổi tư thế nếu tri giác còn kém;
- Cho bệnh nhân ngồi dậy sớm, chuyển sang ghế tựa cạnh giường, tập đứng và đi càng sớm càng tốt nếu tình trạng huyết động, tri giác và chức năng vận động cho phép;
- Hướng dẫn bệnh nhân các bài tập thở, tập ho nhằm dự phòng biến chứng về hô hấp; Tiếp tục duy trì chương trình dinh dưỡng, chăm sóc và dự phòng các thương tật thứ cấp;
- Duy trì mức độ vận động và sự toàn vẹn của các khớp chức năng;
- Tăng cường tiếp xúc, nói chuyện với bệnh nhân nhằm cải thiện tình trạng tri giác, nhận thức và ngôn ngữ;
- Hướng dẫn, hỗ trợ bệnh nhân thực hiện các bài tập vận động chức năng trên giường, bên cạnh giường và chức năng đi lại; Kiểm soát trương lực cơ, khả năng thăng bằng và điều hợp, chỉnh dáng đi;
- Cung cấp dụng cụ chỉnh hình như nẹp cổ bàn tay, nẹp AFO nhằm dự phòng hoặc điều trị biến dạng co rút chi;
- Hướng dẫn bệnh nhân sử dụng các dụng cụ trợ giúp di chuyển như xe lăn, khung tập đi, nạng, gậy...
Các bài tập được áp dụng gồm: Tập vận động theo tầm vận động khớp; Hướng dẫn bệnh nhân tự xoay trở hoặc giúp họ thay đổi tư thế nếu tri giác còn kém; Cho bệnh nhân ngồi dậy sớm, chuyển sang ghế tựa cạnh giường, tập đứng và đi càng sớm càng tốt nếu tình trạng huyết động, tri giác và chức năng vận động cho phép; Hướng dẫn bệnh nhân các bài tập thở, tập ho nhằm dự phòng biến chứng về hô hấp; Tiếp tục duy trì chương trình dinh dưỡng, chăm sóc và dự phòng các thương tật thứ cấp;Duy trì mức độ vận động và sự toàn vẹn của các khớp chức năng; Tăng cường tiếp xúc, nói chuyện với bệnh nhân nhằm cải thiện tình trạng tri giác, nhận thức và ngôn ngữ; Hướng dẫn, hỗ trợ bệnh nhân thực hiện các bài tập vận động chức năng trên giường, bên cạnh giường và chức năng đi lại; Kiểm soát trương lực cơ, khả năng thăng bằng và điều hợp, chỉnh dáng đi; Cung cấp dụng cụ chỉnh hình như nẹp cổ bàn tay, nẹp AFO nhằm dự phòng hoặc điều trị biến dạng co rút chi; Hướng dẫn bệnh nhân sử dụng các dụng cụ trợ giúp di chuyển như xe lăn, khung tập đi, nạng, gậy...
 |
| Y tá đang tập vận động khớp tay cho bệnh nhân chấn thương sọ não. Ảnh: Đức Anh |
Bên cạnh vận động trị liệu, cần áp dụng song song chương trình hoạt động trị liệu nhằm giúp bệnh nhân đạt được tối đa có thể mức độ độc lập chức năng trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
Cách sinh hoạt phục hồi sau chấn thương
Khi đã bị tổn thương não thì chế độ sinh hoạt hàng ngày cũng bị ảnh hưởng rất nhiều. Để phục hồi sau chấn thương sọ não, người bệnh và gia đình cần tuân thủ theo hướng dẫn của các bác sĩ. Đối với những bệnh nhân chấn thương nặng, quá trình hồi phục chậm, phải luôn thận trọng để tránh xuất hiện các vấn đề như vận động khớp, loét da, nhiễm trùng và các chức năng sinh lý khác.
Khi bệnh nhân đã được điều trị qua khỏi tình trạng cấp tính có thể được hướng dẫn bằng một chương trình phục hồi chức năng qua các giai đoạn. Trong giai đoạn cuối cùng, phục hồi chức năng sẽ giúp bệnh nhân đạt được mức độ độc lập tối đa khi trở về gia đình, có thể trở lại với công việc cũ hoặc tiếp cận với một nghề mới phù hợp với tình trạng chức năng hiện tại.
 |
| Hỗ trợ bệnh nhân đi dạo là 1 trong những giải pháp giúp bệnh nhân nhanh bình phục. Ảnh tư liệu Thành Cường |
Mô hình: “Bệnh viện - Khách sạn: Xanh - Sạch - Đẹp” đầu tiên tại Nghệ An
Với tinh thần: “Tất cả vì sự hài lòng của người bệnh”; “Nơi người bệnh gửi gắm niềm tin”
Địa chỉ: Số 220, đường Bình Minh, thị xã Cửa Lò, Nghệ An.
Điện thoại Phòng khám: 02383.949.709; ĐT trực 24/24h: 02383.922.922;
ĐT nóng: 0966.251.414; ĐT Hotline: 0912.002.210;
