Hấp dẫn đặc sản Sa Nam...

(Baonghean) - Về Nam Đàn dịp này, là đắm hồn người giữa thiêng liêng mời mọc mùa sen tháng Năm, là ngân nga câu hát phường vải, ví đò đưa sâu nặng nghĩa tình xứ Nghệ... Và hẳn khách xa ai mà không muốn nán lại thưởng thức những món ngon đậm đà bản sắc quê ở đây, để rồi khi rời xa vẫn còn nhớ mãi...

Rất nhiều du khách hành hương về Nam Đàn, nơi dày dặn các di tích danh thắng, đã nói rằng, điều thật quý và làm cho mỗi khi về với Nam Đàn luôn được lưu lại trong mình nỗi nhớ và niềm vui; ấy là từ tấm lòng, nét ứng xử văn hóa mộc mạc, cởi mở của người dân quê Bác. Vì vậy, du khách đến đây luôn cảm thấy thoải mái dễ chịu như chính nhà mình.

Chế biến món dê Cầu Đòn - một đặc sản Nam Đàn.

Một trong những điều ấn tượng, khó quên nhất là những món ẩm thực do chính đôi tay người dân quê ở đây chế biến; như món bánh đúc ở chợ Sa Nam nằm bên Quốc lộ 46 thuộc Thị trấn Nam Đàn. Ca dao có câu: "Sa Nam trên bến dưới thuyền/ Bánh đúc hai dãy thịt bò mê thiên" hay: "Bánh đúc cá kho, bán bò trả nợ" đủ để nói lên món bánh đúc bán ở chợ Sa Nam hấp dẫn như thế nào. Bánh đúc chợ Sa Nam mịn màng bột gạo chiêm quê, hình khuôn trắng tròn, thoạt trông đã hấp dẫn. Bột gạo ấy đã được nấu chín, đổ vào cái khuôn sẵn, rắc lên bề mặt dăm hạt lạc hay vừng rang vừa thơm dậy. Bánh đúc chợ Sa Nam có thể ăn với mắm tôm, chấm nước mắm tỏi ớt, nhiều người lại ưa thưởng thức cho đúng vị quê là chấm với đặc sản tương Nam Đàn, ăn no vẫn thấy thòm thèm. Ấy là tìm lại cái khẩu vị xưa. Còn bây giờ, bánh đúc Sa Nam được “biến tấu” ăn kèm nhiều thức khác hấp dẫn không kém, ấy là với xáo bò, xáo gà, món hến sông Lam... Không chỉ khách muôn nơi có dịp đến Nam Đàn mê món bánh đúc chợ Sa Nam, mà những người con Nam Đàn dẫu xa quê đã lâu, cuộc sống đủ đầy, nhưng khi có người thân từ quê ghé chơi mang theo chục bánh đúc là lòng phấn khởi. Hàng năm, vào dịp tháng Giêng, những người con Nam Đàn ở trong Nam, ngoài Bắc và cả tận trời Tây mỗi lần về quê đều không quên ra chợ Sa Nam mua bánh đúc - thức quà quê dân dã nhưng đi theo cùng nhung nhớ tháng năm….

Thịt bò bán ở chợ Sa Nam xưa vốn đã là nổi tiếng. Bò thịt ở đây chủ yếu mua ở các vùng Nam Nghĩa, Nam Hưng, Nam Thái (Nam Đàn). Bò vùng này ăn cỏ trên núi Đụn Sơn, lá mía, ngô, dây khoai lang bãi bờ sông Lam... nên thịt ngả ra chế biến luôn có vị thơm ngon, ngọt. Nơi bến Sa Nam tấp nập xưa, nay có các hàng bún bò ngon nổi tiếng, chủ yếu ở nước dùng ngọt vị xương, thơm mùi tiêu hành và điểm thoảng vị nước mắm nguyên chất Cửa Lò, thịt được tuyển từ những con bò được đưa về vỗ béo hàng tuần theo cách riêng của nhà hàng, mổ ra chọn những thớ ngon nhất, thái lát to, mỏng chần nước dùng theo bí quyết riêng làm sao để thịt mềm nhưng không bở, vừa giữ vị ngọt tươi, vừa chín tới, và nhất là khi ăn vẫn thấy ngấm được các hương vị của gia vị. Bát bún hôi hổi đầy đặn, khiến khách bốn mùa đều “đuổi” theo cách ăn đến vã mồ hôi.

Ngoài bún bò Sa Nam, là các đặc sản me Nam Nghĩa, dê Cầu Đòn đã thành thương hiệu nổi tiếng. Me Nam Nghĩa chế biến mấy món đơn giản và ngon nhờ được nuôi bằng cây cỏ đất ấy và cách chế biến. Cầu kỳ thì phải nói đến dê Cầu Đòn, một bộ phận người dân nghèo vùng núi Nam Đàn ven Quốc lộ 15A vụt khá lên nhờ nuôi dê, mở nhà hàng, quán ăn đặc sản dê. Các nhà hàng ở đây chế biến các món ăn từ dê vô cùng phong phú, hấp dẫn: Dê nướng, lườn dê xào lăn, dê tái canh, dê hấp sả, dê xào sa tế, dê xào thập cẩm, ngọc dương xào sả ớt, dê hấp cách thủy, dê bóp thấu, sườn dê tẩm mật ong quạt than hồng, sườn dê nướng ngũ vị, vú dê nướng, dê quay, cháo đậu xanh dê... Chế biến, thì đơn cử món dê tái đã thấy công phu: Xẻ thịt dê nhúng vào nước sôi cho tái chín, xong thái thật đều, mỏng. Lấy vừng đã rang giã dập; thái chỉ lá chanh, gừng, ớt thái nhỏ, sả băm, bột ngọt, nước chanh đổ vào thịt dê đã thái, rồi nhuyễn tay trộn đều là ra món tái dê ngon, bổ và… mát! Món này ăn kèm lá sung, chuối xanh, lá mơ và đương nhiên không thể thiếu nước chấm là đặc sản tương Nam Đàn.

Hến cũng là sản vật được trời đất ưu đãi cho Nam Đàn, bốn mùa có sẵn của dòng sông Lam, hến ăn vào mùa hè là ngon nhất, vừa béo vừa ngon. Hến tuy nhỏ nhưng ruột hến lại rất đặc và trắng xanh, hến luộc chín tỏa mùi thơm mát, quyến rũ. Hến sông Lam ăn một lần nhớ mãi. Nước luộc hến sông Lam trắng và đặc sánh như sữa; ruột hến xào hành tăm thơm phức thêm gia vị mùi tàu, ớt tươi thái nhỏ cũng là một món ngon khó quên. Thưởng thức món hến xào ở đây cứ phải theo cái cách dân dã mới “tới” được cái khẩu vị sành ăn, nghĩa là dùng tay bẻ miếng bánh đa xúc hến cho vào miệng mà không cần dùng thìa, bát. Mùa hè thì dùng hến nấu canh, nấu cháo hến, mùa đông làm món hến xào, hến rim mặn ăn với cơm. Bây giờ bất cứ chợ lớn nhỏ nào ở Nam Đàn đều có bán hến sống, hến đã luộc chín, và nhiều nhất vẫn là ở chợ Sa Nam.

...Bấy nhiêu món ngon đặc sản quê hương, là bấy nhiêu tình nghĩa nhớ thương của người đi, người ở; góp phần làm nên được cái tình ấy trên đất Nam Đàn, kể cũng là từ ghi nhận của người thưởng thức về từ muôn nơi vậy!

Thu Hương