Chuyện các nhà thầu trong lĩnh vực xây dựng giao thông xí chỗ, giữ phần, năng lực hạn chế nhưng đấu thầu, thậm chí tìm mọi cách để trúng thầu càng nhiều dự án càng tốt không phải mới.
 |
| Bộ GTVT sẽ sàng lọc nhà đầu tư qua sơ tuyển và đấu thầu quốc tế. (Trong ảnh: Thi công dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành) |
Bộ GTVT đã nhiều lần rà soát các quy định liên quan đến công tác đấu thầu, vốn được coi là rất “nhạy cảm” này để chấn chỉnh và ngăn chặn, loại bỏ các nhà thầu yếu kém ra khỏi các dự án giao thông.
Những năm gần đây, khi ngành GTVT đẩy mạnh thu hút nguồn vốn xã hội hóa, câu chuyện xí chỗ lại manh nha lặp lại với nhà đầu tư các dự án BOT. Xu hướng này càng tăng lên khi nguồn vốn ngân sách ngày càng hạn hẹp, dự án, công trình giao thông ít dần, dẫn đến áp lực việc làm, doanh thu, lợi nhuận của doanh nghiệp nặng nề hơn.
Không hiếm nhà đầu tư “năng lực có hạn, lựu đạn dư thừa” - cả vốn sở hữu, kinh nghiệm đều rất khiêm tốn, nhưng khả năng “nổ” và thổi phồng, đánh bóng tên tuổi không ai bằng. Hễ có dự án nào sắp đầu tư, hoặc chỉ mới manh nha trong quá trình chuẩn bị đã tìm mọi cách đâm đơn xí phần. Thực tế, hàng loạt dự án hạ tầng giao thông, trong đó có các công trình cao tốc, danh sách các nhà đầu tư kéo dài. Điểm qua, điểm lại đều là những gương mặt cũ kỹ, dự án nào cũng ghi danh. Tại cuộc họp vừa qua, lãnh đạo Bộ GTVT phải lên tiếng cảnh báo: “Hiện đang có hiện tượng một số nhà đầu tư đăng ký tham gia triển khai các dự án để giữ chỗ, xí phần, khi cùng lúc đăng ký làm nhà đầu tư của 5-6 dự án cao tốc”.
Nếu hiện tượng này không nhanh chóng bị loại bỏ, hệ quả của nó như thế nào, chắc chắn mọi người trong chúng ta đều có thể hình dung: Không những làm loạn lĩnh vực đầu tư xây dựng mà còn khiến các công trình đối mặt với nhiều rủi ro về tiến độ, chất lượng yếu kém. Như lường trước được điều này, lãnh đạo Bộ GTVT đã có những phản ứng và chỉ đạo quyết liệt để ngăn chặn. Một trong những giải pháp hữu hiệu theo Thứ trưởng phụ trách Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường là: “Phải xây dựng cơ chế rõ ràng, một nhà đầu tư sẽ không được tham gia cùng lúc quá 3 dự án cao tốc”.
Cùng đó, để tăng tính công khai, minh bạch, sàng lọc nhà đầu tư yếu kém ngay từ trong trứng nước, Bộ GTVT đặc biệt chú trọng công tác sơ tuyển nhà đầu tư với các tiêu chí cụ thể về năng lực tài chính. Đồng thời, các dự án cũng hạn chế chỉ định thầu mà tổ chức đấu thầu rộng rãi trong nước, thậm chí quốc tế để lựa chọn đúng và trúng các nhà đầu tư thực sự có năng lực và kinh nghiệm đầu tư các dự án đường cao tốc trong tương lai.
