Hướng đến công nghệ cao, sản xuất vì người tiêu dùng
Là quốc gia có nền khoa học, kỹ thuật tiên tiến và chú trọng yếu tố an toàn, sạch, vì con người trong phát triển, Nhật Bản đã dành cho Việt Nam nói chung và Nghệ An nói riêng nhiều chương trình dự án hỗ trợ đầu tư, trong đó, phải kể tới nhiều dự án hợp tác đầu tư trên lĩnh vực nông nghiệp ở Nghệ An.
Tại huyện Anh Sơn, anh Phạm Văn Quý ở xóm 5, xã Hùng Sơn cho biết, mấy năm trước, anh được tổ chức JICA mời sang Nhật Bản tham quan, học tập mô hình sản xuất chè matcha chất lượng cao. Anh được tập huấn kỹ thuật về cách làm đất, trồng, chăm sóc, thu hái và chế biến chè. Chè được chăm sóc theo công nghệ Nhật, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón chủ yếu là phân bón hữu cơ, vi sinh ủ từ chế phẩm nông nghiệp. Người Nhật dùng lưới đen phủ lên chè khi chè phát triển để chè có màu xanh đậm.
 |
Chè Hùng Sơn (Anh Sơn) được JICA hỗ trợ sản xuất sạch. Ảnh: Trân Châu |
Sau khi được tập huấn, anh Quý đã về sản xuất và lập xưởng chế biến chè cho đến nay. Một số nông dân ở xã Hùng Sơn khác nữa cũng đã tổ chức sản xuất chè sạch, đầu tư nhãn mác, tạo ra sản phẩm OCOP Hùng Sơn khá nổi tiếng.
Ở huyện Con Cuông, chuyên gia Nhật Bản đã "3 cùng' với bà con bản Nưa, hướng dẫn bà con cách làm du lịch cộng đồng, khai thác các tiềm năng, lợi thế của núi rừng Pù Mát thành sản phẩm du lịch: chế biến các sản phẩm rượu cam, mứt cam, du lịch vườn cam, xây dựng mô hình du lịch cộng đồng... Từ cách "cầm tay chỉ việc", người dân huyện Con Cuông dần dần nhân rộng những mô hình du lịch cộng đồng.
 |
Phát triển du lịch cộng đồng bản Nưa (Con Cuông) do JICA hỗ trợ. Ảnh: Bá Hậu |
 |
Chuyên gia JICA Nhật Bản đến khảo sát sản xuất rau ở huyện Nam Đàn. Ảnh: Trân Châu |
Ở huyện Nam Đàn có nhiều sản phẩm truyền thống và đặc trưng, như tương Nam Đàn, bột sắn dây, hồng ngâm Nam Đàn, tinh bột nghệ, chanh quả, thịt me Nam Nghĩa, dê Cầu Đòn, gà đồi Nam Thái...Nhận thấy cần hỗ trợ điểm một vài sản phẩm để bà con có hướng đi bền vững hơn, Dự án JICA của Nhật Bản đã hỗ trợ các hộ dân sản xuất miến tại xóm Quy Chính, thị trấn Nam Đàn, với nhóm sản xuất gồm 32 hộ, xây dựng thương hiệu miến Quy Chính. Từ đó, giúp bà con biết sản xuất sạch, trân trọng nghề truyền thống và cho ra đời những sản phẩm chất lượng, có tem nhãn.
Chủ tịch UBND thị trấn Nam Đàn, ông Nguyễn Hồng Hải cho biết: Sản xuất miến Quy Chính sau khi được JICA hỗ trợ công nghệ đang được thị trấn hướng dẫn bà con thành lập HTX, tập trung quảng bá sản phẩm, kết nối với du lịch để phát huy hiệu quả hơn.
Những năm qua, Văn phòng Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tại Việt Nam phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Nghệ An thường xuyên có các hoạt động hợp tác, hỗ trợ xây dựng các mô hình sản xuất nông nghiệp theo chuỗi khép kín. Phía bạn hướng dẫn nông dân Nghệ An sản xuất sạch, xây dựng chuỗi với các sản phẩm: miến gạo Nam Đàn, cam Quỳ Hợp, cam Con Cuông, du lịch cộng đồng ở bản Nưa, huyện Con Cuông...
Mới đây, đề xuất từ các doanh nghiệp Nhật Bản của JICA, Công ty Farmers Cooperative Nhật Bản đã được JICA phê duyệt thực hiện Dự án "Khảo sát xác minh kinh doanh phát triển bền vững với khu vực tư nhân để phát triển chuỗi giá trị cho tỏi Sanuki tại Nghệ An” ở huyện Kỳ Sơn.
 |
Đoàn công tác JICA Nhật Bản họp tại Nghệ An về dự án sản xuất tỏi ở huyện Kỳ Sơn, Ảnh: Phú Hương. |
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Nghệ An có 4 chương trình, dự án nông nghiệp hợp tác cùng các đối tác Nhật Bản, với tổng vốn đầu tư khá lớn.
Điển hình là Dự án: Cải tạo hệ thống Thủy nông Bắc (JICA 2) với mục tiêu nâng cấp, cải tạo hệ thống Thủy lợi Bắc Nghệ An bảo đảm tưới ổn định, linh hoạt cho 27.656 ha đất nông nghiệp, tạo nguồn cấp nước cho công nghiệp 1,89 m3/s và cho sinh hoạt 1,59 m3/s thuộc địa bàn 4 huyện Đô Lương, Diễn Châu, Yên Thành và Quỳnh Lưu; Nạo vét các trục tiêu chính, nâng cấp, mở rộng cống Diễn Thành để tiêu úng và giảm ngập cho khoảng 1.920 ha vùng trũng 2 huyện Yên Thành và Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, đồng thời, nạo vét 3 trục tiêu và mở rộng cống Diễn Thành.
 |
Dự án Thủy nông Bắc Nghệ An vay vốn ODA Nhật Bản. Ảnh: Trân Châu |
Dự án có tổng vốn hơn 5.700 tỷ đồng, vay vốn ODA Nhật Bản. Hiện nay dự án đã hoàn thành và phát huy hiệu quả.
Ngoài ra, còn có Dự án Phục hồi và Quản lý bền vững rừng phòng hộ tỉnh Nghệ An, tổng mức đầu tư dự án: 709 triệu Yên Nhật, tương đương hơn 134 tỷ đồng Việt Nam; Dự án hợp tác kỹ thuật về quy hoạch phát triển ngành Nông nghiệp tại Nghệ An.
Dự án Phục hồi và Quản lý bền vững rừng phòng hộ Nghệ An thực hiện tại 3 huyện: Tương Dương, Tân Kỳ và Quỳnh Lưu, với công suất thiết kế là 3.000 ha, trong đó: trồng rừng 2.300 ha, cải thiện rừng trồng hiện có 700 ha.
Mục tiêu chính của dự án là quản lý và bảo vệ bền vững rừng phòng hộ ở Nghệ An, phục hồi và bảo tồn đa dạng sinh học, xóa đói, giảm nghèo ở khu vực miền núi, tăng cường năng lực cho chính quyền địa phương và chủ rừng phòng hộ; Cải thiện sinh kế cho các cộng đồng, những người quản lý rừng phòng hộ. Đến nay, các hạng mục đã hoàn thiện và cơ bản đạt mục tiêu của dự án.
 |
Cống Diễn Thành (Diễn Châu), dự án do JICA Nhật Bản tài trợ vốn. Ảnh: Trân Châu |
Nhật Bản là quốc gia uy tín trong đầu tư, quá trình thẩm định, tìm hiểu có thể lâu nhưng khi bắt tay vào triển khai thì rất nhanh. Các dự án của Nhật Bản được tiếp nối từ chính kết quả đã triển khai các dự án trước đó. Từ thành công của dự án cải tạo hệ thống Thủy nông Bắc, Nghệ An đang đề xuất JICA tiếp tục đầu tư Dự án Khôi phục, nâng cấp hệ thống Thủy lợi Nam khoảng 3.500 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Văn Đệ - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An
Ngày 13/01/2022, UBND tỉnh Nghệ An đã tổ chức thành công Hội nghị trực tuyến giữa UBND tỉnh Nghệ An và chính quyền tỉnh Gifu, Nhật Bản.
Tháng 8/2022, tại Hội thảo Giới thiệu Diễn đàn thị trường nông nghiệp (AMPF) (tháng 8/2022), tỉnh Nghệ An được xem là một trong những địa phương trọng điểm trong Tầm nhìn trung và dài hạn hợp tác nông nghiệp Nhật Bản - Việt Nam (Giai đoạn 1: 2015-2019; Giai đoạn 2: 2020-2024). JICA Nhật đã và đang triển khai xây dựng chuỗi giá trị thực phẩm với sự tham gia của cả khu vực công và tư nhân của Nhật Bản và Việt Nam.
