Jared Isaacman và triển vọng trở thành tân Giám đốc NASA

Tỷ phú công nghệ

Trong tuyên bố trên mạng Truth Social ngày 4/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định, “một nhà lãnh đạo doanh nghiệp tài năng với niềm đam mê không gian, kinh nghiệm làm phi hành gia cùng nỗ lực khám phá những giới hạn mới và thúc đẩy phát triển nền kinh tế không gian vũ trụ - chính là những yếu tố giúp cho ông Jared Isaacman trở thành nhân vật lý tưởng để dẫn dắt NASA bước vào một kỷ nguyên mới đầy táo bạo”. CEO SpaceX Elon Musk ngay sau đó đã đăng lại thông báo đề cử của Tổng thống Trump lên mạng xã hội X, kèm theo biểu tượng trái tim, tên lửa và quốc kỳ Mỹ. Đáp lại, bản thân ông Isaacman viết trên X bày tỏ cảm ơn khi được Tổng thống tin tưởng và cam kết sẽ phụng sự nếu chính thức được thông qua.

Động thái của Tổng thống Trump được dư luận đặc biệt quan tâm bởi nhìn lại, chính nhà lãnh đạo Mỹ từng đề cử ông Isaacman làm người đứng đầu NASA nhưng sau đó đã rút lại đề xuất này hồi tháng 5. Giải thích về quyết định này, Nhà Trắng cho rằng, ông Isaacman từng ủng hộ phe Dân chủ - dù truyền thông Mỹ cho rằng, đây thực tế là động thái nhằm vào tỷ phú Musk. Dư luận hẳn còn nhớ, tỷ phú Elon Musk từng là đồng minh thân thiết với Tổng thống sau khi đầu tư khoản tiền khổng lồ cho chiến dịch tranh cử của ông Trump, đồng thời được giao nhiệm vụ cắt giảm chi tiêu trong các cơ quan chính phủ. Tuy nhiên, quan hệ giữa ông Trump và tỷ phú Elon Musk đã xấu đi do bất đồng về “Đạo luật to đẹp” về chi tiêu ngân sách và giảm thuế. Sau một thời gian căng thẳng, ông Musk đã bắn tín hiệu hạ nhiệt, gọi điện làm hòa với Tổng thống Trump, đồng thời bày tỏ lấy làm tiếc về một số bài đăng trên mạng xã hội. Ông Trump cũng bác bỏ ý kiến rằng, ông muốn hủy hoại các doanh nghiệp của tỷ phú Musk sau mâu thuẫn.

Tỷ phú công nghệ Jared Isaacman sinh ngày 11/2/1983 tại New Jersey, cử nhân Nghệ thuật-Khoa học, Đại học Hàng không Embry-Riddle, là nhà sáng lập kiêm CEO công ty Shift4 Payments chuyên về dịch vụ thanh toán có trụ sở ở bang Pennsylvania, đồng thời là một phi công tài năng. Ông Isaacman đã ghi dấu mốc lịch sử khi trở thành phi hành gia tư nhân đầu tiên đi bộ ngoài không gian trong sứ mệnh Polaris Dawn của SpaceX hồi tháng 9/2024; trước đó cũng đã tham gia nhiều chuyến bay tư nhân trên không gian bằng tên lửa SpaceX. Bình luận về đề cử mới nhất của Tổng thống, Steve Jurvetson - đồng sáng lập của Future Ventures viết trên mạng X rằng, “không có ứng cử viên quản trị nào của NASA lại thú vị và truyền cảm hứng như vậy. NASA có thể dẫn đầu thế giới và truyền cảm hứng cho nhân loại, giờ đây họ đã có một nhà lãnh đạo phù hợp với sứ mệnh đó. Một nhà lãnh đạo mà chúng ta có thể tự hào!”. Laura Loomer - một nhà hoạt động bảo thủ và bình luận viên chính trị cũng dành lời khen và cho rằng, ông Isaacman là một nhà đổi mới và chắc chắn sẽ có nhiều đóng góp quan trọng cho NASA giai đoạn này”.

Sứ mệnh dẫn dắt cuộc đua không gian

Thông báo đề cử nhân sự mới của Tổng thống Donald Trump đưa ra trong bối cảnh, một số quan chức chính phủ những tuần gần đây bày tỏ thất vọng đối với Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy hiện nắm tạm quyền điều hành NASA, với những tranh cãi nội bộ về việc ai sẽ lãnh đạo cơ quan này. Một số nguồn tin cho hay, ông Duffy muốn giữ chức vụ này vĩnh viễn và sáp nhập NASA vào Bộ Giao thông. Và rất có thể, tính toán này không phù hợp với suy nghĩ của Tổng thống Trump. Vì thế, sau khi được ông Trump đề xuất, nếu được Thượng viện chính thức thông qua, ông Isaacman sẽ nắm quyền lãnh đạo NASA và bắt đầu ngay công việc.

Thế nhưng, nhiệm vụ này trở nên khó khăn vào thời điểm cơ quan vũ trụ này đang trải qua nhiều biến động lớn. Giống như các bộ phận khác của chính phủ liên bang, NASA đã phải cắt giảm mạnh ngân sách và nhân sự - như một phần trong nỗ lực của chính quyền Tổng thống Trump nhằm thu hẹp quy mô lực lượng lao động liên bang. NASA thời gian qua đã cắt giảm khoảng 1/5 số nhân viên, bao gồm hơn 2.000 nhân viên cấp cao, kể từ khi Tổng thống Trump trở lại nắm quyền. Mới tháng trước, Phòng Thí nghiệm động cơ phản lực của cơ quan này thông báo sẽ cắt giảm 550 việc làm - tương đương khoảng 10% lực lượng lao động. Cơ quan này cũng đang đối mặt với khả năng bị cắt giảm ngân sách mạnh. Cần nhắc lại, kế hoạch ngân sách của Tổng thống Trump đề xuất cắt giảm hơn 6 tỷ USD - tương đương khoảng 24%, từ ngân sách của NASA. Khi tình trạng đóng cửa chính phủ còn tiếp tục kéo dài, nhiều câu hỏi về tương lai của NASA vẫn chưa được giải đáp.

Tình trạng hỗn loạn này diễn ra trong bối cảnh, cuộc chạy đua không gian mới giữa Mỹ và Trung Quốc đang ngày càng tăng nhiệt. Cả hai quốc gia đều đang cạnh tranh để thiết lập sự hiện diện lâu dài của con người trên Mặt Trăng. NASA muốn đưa các phi hành gia lên Mặt Trăng vào năm 2027 - mặc dù thời hạn đó từng bị trì hoãn và hiện tiếp tục có xu hướng bị trì hoãn lâu hơn. Trong khi đó, Trung Quốc cho biết, nước này dự định đưa các phi hành gia lên Mặt Trăng vào năm 2030. Trước cuộc đua nóng bỏng này, ông Isaacman từng tuyên bố rằng, cả các nhiệm vụ lên Mặt Trăng và Sao Hỏa đều nên được Mỹ theo đuổi. Và giờ đây, ông Isaacman sẽ phải cân bằng những tham vọng đó với tư cách là Nhà lãnh đạo NASA - nếu được chấp thuận. Bởi hơn ai hết, ông Isaacman và chính quyền Tổng thống Trump hiểu rằng, chưa bao giờ cuộc đua không gian lại sôi động như hiện nay, với sự góp mặt của Trung Quốc và nhiều nước lớn khác. Và bất cứ quốc gia nào giành lợi thế sẽ không chỉ nâng cao vị thế đất nước, mà còn đóng góp lớn cho an ninh quốc gia trong cuộc cạnh tranh vốn từ lâu đã không còn gói gọn ở quỹ đạo Trái Đất!