Lễ hội Đền Bạch Mã năm 2024 được tổ chức nhằm tưởng nhớ, tri ân công đức danh tướng Phan Đà - vị tướng có công lao to lớn giúp nghĩa quân Lam Sơn trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược.
Tham dự có lãnh đạo Sở Văn hoá - Thể thao, Ban Quản lý Di tích tỉnh; lãnh đạo cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể huyện Thanh Chương, cùng 2 xã Võ Liệt, Thanh Long.
Di tích đền Bạch Mã được xây dựng từ thời Vua Lê để thờ thần Phan Đà, vị tướng trẻ có công trong cuộc kháng chiến chống quân Minh ở nửa đầu thế kỷ XV.
Lễ hội Đền Bạch Mã được hình thành gắn liền với sự hình thành của đền Bạch Mã với khoảng hơn 500 năm. Đây là lễ hội cổ nhất xứ Nghệ với nhiều giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc vùng đất Thanh Chương; được liệt vào hàng “Điển lễ Quốc tế” - tế lễ theo nghi thức nhà nước do quan triều đình làm chủ tế.
Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, lễ hội Đền Bạch Mã đã có những thay đổi để phù hợp với bối cảnh, điều kiện thực tế. Từ năm 1994, khi được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch) xếp hạng “Di tích lịch sử - Văn hóa - Kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia” đến nay; cấp uỷ, chính quyền và nhân dân huyện Thanh Chương khôi phục lại lễ hội với đầy đủ các hoạt động nghi lễ và phần hội cổ xưa trước đây. Năm 2020, lễ hội Đền Bạch Mã được Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.
Lễ hội Đền Bạch Mã năm 2024 được tổ chức từ ngày 7 - 10/2 âm lịch (tức ngày 16 - 19/3/2024).
Trước khi tổ chức lễ khai mạc và lễ đại tế, trong 3 ngày 7 - 9/2 âm lịch, Ban Tổ chức lễ hội và nhân dân đã tổ chức các nghi thức tế lễ truyền thống, gồm lễ khai quang tại đền Bạch Mã và Phủ Ngoại - nhà ở của tướng Phan Đà; lễ yết cáo tại đền Bạch Mã; lễ rước kiệu từ đền Bạch Mã đi qua các thôn của 2 xã Võ Liệt, Thanh Long; lễ dâng hương tại Phủ Ngoại (thôn Minh Tân, xã Võ Liệt) và tại phần mộ tướng Phan Đà (xóm Long Biên, xã Thanh Long).
Về phần hội đã diễn ra các hoạt động văn hoá, thể thao sôi nổi, thu hút đông đảo người dân, du khách tham gia, gồm thi đấu bóng chuyền nam, các trò chơi dân gian: vật cù, đập niêu, cờ tướng, bóng chuyền, kéo co...; tổ chức các gian hàng trưng bày, quảng bá, giới thiệu các sản phẩm OCOP, đặc trưng của huyện Thanh Chương.
Tại lễ khai mạc sáng nay, Ban tổ chức lễ hội đã tổ chức lễ tế thần trang trọng theo hình thức văn hoá truyền thống cung đình xưa. Sau lễ tế thần, vào chiều nay, Ban Tổ chức sẽ tổ chức lễ tạ thần và bế mạc lễ hội.
Để bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lễ hội Đền Bạch Mã gắn với phát triển du lịch, huyện Thanh Chương đang phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan để xúc tiến việc quy hoạch, đưa lễ hội Đền Bạch Mã vào bản đồ du lịch, tuyến tham quan văn hóa tâm linh của tỉnh; gắn với nghiên cứu đa dạng các sản phẩm du lịch đặc trưng của vùng Thanh Chương./
