Khó khăn trong phát triển hạ tầng giao thông miền núi

(Baonghean) - Vướng mắc trong giải phóng mặt bằng (GPMB), khó khăn về vốn đầu tư và năng lực một số nhà thầu yếu kém… là những nguyên nhân chính dẫn đến tiến độ chậm của nhiều dự án giao thông quan trọng tại các huyện Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp.

Điều này không chỉ ảnh hưởng đến an toàn giao thông đường bộ, mà còn gây bức xúc trong nhân dân. Ông Lê Trung Vinh, (ở khối Tân Minh - Thị trấn Nghĩa Đàn) phàn nàn: “Muốn vào Trung tâm Y tế huyện, làm chi có đường mà đi, trong những đợt mưa lụt vừa qua, tuyến đường giao thông của dự án mở đường vào Trung tâm y tế huyện ngập chìm trong nước, sau khi nước rút thì lầy lội. Dự án này làm lâu rồi nhưng vẫn trong tình trạng dở dang… ”.

Dự án xây dựng Trung tâm Y tế huyện Nghĩa Đàn được đầu tư khá lớn, nhưng hiện nay chưa có đường giao thông, có khi bệnh nhân phải đi vòng vo trên những con đường chật chội, thậm chí phải đi qua ruộng… Mặc dù dự án làm đường giao thông vào Trung tâm y tế huyện được phê duyệt với tổng mức đầu tư 81,6 tỷ đồng, nhưng đến nay mới chỉ được cấp 4,5 tỷ đồng, nên nhà thầu triển khai rất chậm. Bức xúc trước tình trạng không có đường giao thông vào Trung tâm y tế, chính quyền địa phương và người dân đã nhiều lần phản ánh, nhưng tiến độ của dự án vẫn chậm.

Nghĩa Đàn là huyện được quy hoạch phát triển thành khu công nghệ cao (đã có nhiều dự án triển khai như Trang trại chăn nuôi bò sữa TH, nhà máy chế biến gỗ MDF, sản xuất dược liệu…), nhưng hệ thống hạ tầng kỹ thuật không được đầu tư đồng bộ, nhất là đường giao thông. Là địa phương mới chia tách huyện, hệ thống đường giao thông phần lớn được xây dựng từ lâu, nay đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tuyến khi mưa lớn bị chia cắt, ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người dân cũng như phát triển sản xuất tại địa phương. Chính vì vậy, đầu tư phát triển hạ tầng giao thông là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của huyện Nghĩa Đàn.

Ông Vi Văn Định – Chủ tịch UBND huyện Nghĩa Đàn cho biết: “Có quá nhiều việc phải làm để nâng cấp, phát triển hệ thống giao thông tại huyện, nhưng do nguồn vốn đầu tư cho lĩnh vực này hiện đang gặp khó khăn, nên chỉ ưu tiên đầu tư cho một số tuyến đường giao thông cấp bách như: Đường giao thông vào Trung tâm Y tế huyện; Đường dự án 1 kéo dài; Cầu Đức Xuân; Đường dự án 2, dự án 5…”. Được biết, hiện nay trên địa bàn huyện đang triển khai 25 dự án làm đường giao thông (do huyện và các xã làm chủ đầu tư) với tổng mức đầu tư 774,4 tỷ đồng, trong năm 2013, kế hoạch thực hiện 105 tỷ đồng, nhưng 9 tháng đầu năm 2013 mới chỉ thực hiện gần 63 tỷ đồng. Trong tình thế nguồn vốn đầu tư gặp nhiều khó khăn, nhưng huyện phải chia sẻ nguồn để trả nợ cho các công trình đã hoàn thành, hoặc những dự án chuyển tiếp.

Vì vậy, các dự án mới triển khai của năm 2013 lại càng thiếu vốn trầm trọng. Trong danh mục 25 dự án đang triển khai tại huyện Nghĩa Đàn, có nhiều dự án khối lượng thực hiện trong năm 2013 là con số 0, như dự án đường vào xã Nghĩa Trung - Nghĩa Bình - Nghĩa Lâm; Đường giao thông vào Làng nghề Hòa Hội xã Nghĩa Hội; Đường giao thông nông thôn xã Nghĩa Thọ, Nghĩa Lạc, Nghĩa Minh… Ông Trần Mạnh Hà – Phó phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Nghĩa Đàn cho hay: “Một số dự án sử dụng ngân sách của huyện, xã và nhân dân đóng góp đang gặp khó khăn vì nguồn thu của huyện, xã chủ yếu là từ cấp quyền sử dụng đất, tỷ lệ điều tiết cho xây dựng cơ bản thấp, kéo theo hệ lụy cho việc chậm trả nợ.

Cùng với đó, huyện còn phải huy động kinh phí hỗ trợ bồi thường GPMB, tái định cư cho một số dự án, nên việc huy động vốn của huyện bị động và hiện vẫn phải phụ thuộc vào nguồn đầu tư từ các cấp, ngành”. Từ thực tế đó, Nghĩa Đàn đành phải thực hiện cách làm mới là phân chia giai đoạn đầu tư cần thiết để phù hợp với nguồn vốn cấp. Điển hình cho cách làm này là tại dự án đường xung yếu từ xã Nghĩa Bình đi Nghĩa Phú chỉ dài hơn 5 km, nhưng vào mùa mưa lụt thường xuyên bị chia cắt vì đường, cầu tràn xuống cấp nghiêm trọng. Dự án đã phê duyệt với tổng mức đầu tư 21 tỷ đồng, ngân sách tỉnh đầu tư 50% và huyện 50%. Huyện đã tiến hành phân kỳ đầu tư phù hợp với thực tế và chọn những hạng mục quan trọng để ưu tiên thực hiện trước.

Đường giao thông từ xã Nghĩa Bình – Nghĩa Phú (Nghĩa Đàn) có những đoạn đã hình thành rãnh thoát nước gây nguy hiểm khi tham gia giao thông.

Những năm gần đây, việc đầu tư xây dựng hệ thống giao thông ở Quỳ Hợp cũng gặp rất nhiều khó khăn. Trong năm 2013 có 6 công trình hoàn thành thuộc lĩnh vực giao thông, nhưng trong đó chủ yếu đầu tư cải tạo, nâng cấp cầu tràn với nguồn vốn đầu tư không lớn. Hiện, trên địa bàn huyện có 6 công trình giao thông đang triển khai, trong đó đường giao thông quan trọng là liên xã Nghĩa Xuân – Minh Hợp – Văn Lợi – Hạ Sơn (có tổng vốn đầu tư 36 tỷ đồng bằng nuồn vốn ngân sách), theo tiến độ hoàn thành vào 30/6/2013, nhưng đến nay vẫn đang triển khai ì ạch vì thiếu vốn đầu tư. Hàng năm, ngân sách Nhà nước chỉ cấp từ 1- 2 tỷ đồng, nên nhà thầu chỉ thực hiện theo vốn cấp (mặc dù đã hoàn thành 45% khối lượng). Hay tại đường giao thông liên xã Châu Lộc – Liên Hợp – Châu Tiến vẫn chậm tiến độ và phải điều chỉnh tuyến. Đây là dự án được đầu tư bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ (tổng vốn đầu tư 69 tỷ đồng) có chiều dài 16,6 km, công trình triển khai từ năm 2010 đến nay vẫn còn 4 km chưa thi công được do vướng mắc GPMB…

Đặc biệt, hiện nay trên địa bàn huyện có 5 công trình đang tạm dừng thi công, trong đó có 2 công trình làm đường giao thông. Mặc dù là tuyến đường quan trọng từ Thị trấn Quỳ Hợp – Châu Quang dài 5 km và đã thi công được 50% khối lượng, nhưng do không có nguồn vốn bố trí cho dự án này nhà thầu đang tạm dừng thi công. Tại dự án đường giao thông liên xã Minh Hợp – Văn Lợi giai đoạn 1 có chiều dài 1.200m, cũng đã thực hiện được hơn 50% khối lượng, đành phải tạm dừng do thiếu vốn.

Ông Trương Hải Nam – Phó trưởng phòng Công thương huyện Quỳ Hợp cho biết: “Trong thời gian tới, huyện sẽ tranh thủ các nguồn vốn để đầu tư công trình hạ tầng kỹ thuật. Theo đó, ưu tiên nguồn vốn đẩy nhanh tiến độ các công trình không vướng mắc về GPMB như đường giao thông Châu Lộc - Châu Tiến, đường Nghĩa Xuân – Hạ Sơn, đường Châu Quang – Châu Thái – Châu Cường. Tiếp tục hoàn thành các thủ tục đầu tư dự án đường giao thông liên xã Châu Quang – Châu Đình, đồng thời tăng cường công tác giám sát chất lượng, đẩy nhanh tiến độ các dự án để đáp ứng kịp thời nhu cầu đi lại cho người dân. Hiện nay, có một số tuyến đường đã hoàn thành với khối lượng lớn, nhưng phải tạm dừng thi công do thiếu vốn, đề nghị các cấp, ngành liên quan ưu tiên, hỗ trợ vốn để kịp thời hoàn thành công trình và không gây lãng phí nguồn vốn đầu tư”.

Đầu tư phát triển hệ thống đường giao thôngmiền núi là một trong những vấn đề luôn được Nhà nước quan tâm. Tuy nhiên, do thực hiện chính sách thắt chặt đầu tư và nguồn vốn hạn chế, nên tại các huyện Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp… đã xẩy ra những khó khăn, bất cập trong việc phát triển đường giao thông. Vì vậy, trong thời gian tới các huyện cần tránh sự đầu tư dàn trải, cần lựa chọn, ưu tiên đầu tư những dự án trọng điểm và khai thác hiệu quả các nguồn vốn.

Bài, ảnh: Hoàng Vĩnh