Khó khăn việc nhân rộng mô hình sản xuất muối sạch ở Diễn Châu

(Baonghean.vn) - Trên cơ sở tăng cường áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nhằm thay đổi tập quán canh tác của bà con diêm dân, Trạm Khuyến nông Diễn Châu đã áp dụng thành công quy trình sản xuất muối sạch, bước đầu đã đem lại những kết quả tích cực, mở ra cách làm mới tăng năng suất, giảm bớt công sức cho bà con diêm dân. Tuy nhiên, việc nhân rộng mô hình còn gặp khó khăn.

Về Diễn Vạn (Diễn Châu) sau một ngày mưa. Trên đồng muối HTX Vạn Nam bà con ra đồng thưa thớt. Một số người dân chị đang chuẩn bị hàng tỏa về các địa phương bán muối. Chị Lê Thị Oanh - ở xóm Vạn Tài đang tranh thủ vệ sinh ô thửa chuẩn bị để đợi ngày nắng ráo làm muối. Chị Oanh chia sẻ: Nghề muối đang trông chờ nhiều vào thời tiết nên chi phí phát sinh nhiều lắm. Sau mưa mỗi thửa ruộng phải bơm nước ra, phải dọn vệ sinh lại. Dọn xong gặp nắng thì không nói, chứ nắng hai ba ngày rồi mưa thì coi như không còn gì.

Chị Lê Thị Oanh - ở xóm Vạn Tài đang tranh thủ vệ sinh ô thửa sau mưa

Chị Oanh cũng cho biết: Gia đình chị làm 4 ô kết tinh trải bạt nhựa. Trước đây, để canh tác trên diện tích này phải cần đến vài lao động, sử dụng xe cút kít để đẩy đất thì nay đơn giản chỉ cần một lao động. Công việc làm muối nặng nhọc nhất là khâu đẩy đất thì nay, nhờ áp dụng quy trình sản xuất mới bằng cách chuyển chạt ra sân phơi, dùng ống nhựa dẫn nước muối cô đặc từ vị trí chạt lọc về thùng lắng để phơi muối tạo quy trình sản xuất khép kín liên hoàn.

Theo bà con phản ánh, khi chuyển đổi chạt lọc lao động không phải dùng xe cút kít nên nền sân phơi tăng được độ xốp, độ mặn cao hơn nên muối kết tinh thời gian nhanh hơn. Khi thời tiết cho phép có thể phơi nước liên tục mà mặt ô vẫn không có hiện tượng đông cặn nước cốt như mặt ô vôi truyền thống. Ngoài ra, với đặc thù vị trí chạt lọc nằm đều trên các sân phơi giúp giảm công sức lao động khoảng 40-50%, phụ nữ vẫn sản xuất được nên có thể bố trí phân công lại lao động.

Anh Vũ Hồng Tuyên – Phó chủ nhiệm HTX Vạn Nam cho biết: Phương pháp cải tiến quy trình sản xuất sử dụng bạt nhựa trên ô kết tinh thay cho sân phơi tuyền thống bằng vôi như trước đây không chỉ chống thất thoát nước mà còn tránh được tạp chất lẫn trong quá trình phơi nhằm đảm bảo an toàn cho quy trình sản xuất muối sạch. Dự án được sự hỗ trợ của Trung tâm khuyến nông quốc gia, dưới sự hướng dẫn của Trung tâm khuyến nông huyện, đến nay, sau hơn 1 năm áp dụng tại Hợp tác xã diêm nghiệp Vạn Nam, xã Diễn Vạn đã cho kết quả khả quan. Mô hình hình trải bạt nhựa hiện mới chỉ triển khai tại HTX Vạn Nam mà chưa nhân rộng ra được do một số khó khăn.

Huyện Diễn Châu có hơn 170ha đất làm muối, chủ yếu tập trung ở các xã: Diễn Vạn (70ha), Diễn Kim (45 ha), Diễn Kỷ (16 ha), Diễn Bích (45 ha) và Diễn Ngọc (26 ha). Tuy nhiên, tại xã Diễn Kỷ bà con chỉ làm khoảng 10 ha, Xã Diễn Ngọc đang bỏ hoang do ảnh hưởng từ việc xả nước đập tràn ở Diễn Thành nên hiệu quả kém, huyện đang có chủ trương chuyển sang chế biến tập trung nhưng chưa có nhà đầu tư.

Xã viên HTX Vạn Nam chuẩn bị muối đi bán.

Chị Phạm Thị Đào – cán bộ Phòng NN&PTNT Diễn Châu cho biết: UBND tỉnh có chính sách hỗ trợ cho diêm dân 1 triệu đồng chuyển bộ chạt lọc 1 ra 3 bộ cải tiến; Hỗ trợ bạt nhựa trải tiêu kết tinh với mức 3 triệu đồng trên 1 đơn vị tức là 60m2, những HTX sản xuất muối vẫn được hỗ trợ theo quyết định 115 của Thủ tướng Chính phủ về miễn giảm thủy lợi phí cho bà con Diêm dân sản xuất muối. Nhằm tăng năng suất trên một đơn vị diện tích với chất lượng muối sạch, Diễn Châu đang có kế hoạch đến năm 2015 phấn đấu đạt 100% diện tích đều áp dụng theo phương pháp, qui trình mới. Thế nhưng, ngay tại HTX Vạn Nam – nơi được chọn làm mô hình thí điểm thì việc nhân rộng còn khó khăn, chưa kể các xã khác.

Tìm hiểu được biết với mức chi phí đầu vào cho mỗi ô phơi đang là điều băn khoăn của bà con diêm dân trong điều kiện giá muối như hiện nay. Trò chuyện với chúng tôi, chị Phạm Thị Sáu ở xóm Vạn Tài đang chuẩn bị hàng sang xã Diễn Bích bán muối, cho biết: Gia đình chị làm 200 m phơi nhưng chị không làm mô hình trải bạt vì theo chị năng suất không cao hơn mà lại tăng chi phí. Chỉ sang đống bạt vứt bỏ trên bờ bên cạnh, chị Sáu cho hay từ tháng Giêng lại nay có gia đình làm theo mô hình đã phải tốc dỡ 4 lần vì chất lượng bạt không đảm bảo. Hơn nữa, trước đây chuyển đổi 1 ô chạt được hỗ trợ 1 triệu nhưng hiện nay giá vật liệu lên nhưng hỗ trợ không tăng nên bà con không mặn mà.

Ngoài ra, tại xã Diễn Kim, đất chưa giao cho dân làm muối lâu dài (3 – 5 năm chia lại một lần) nên bà con không đầu tư. Đây là điều mà các ngành chức năng cần quan tâm giúp bà con diêm dân yên tâm khi mở rộng mô hình sản xuất muối sạch trên địa bàn.

Thu Huyền