Thu nhưng không trả lại
Bộ GD-ĐT vừa có hướng dẫn kinh phí kỳ thi THPT và thu giá dịch vụ tuyển sinh trình độ trung cấp, CĐ nhóm ngành đào tạo giáo viên hệ chính quy, trình độ ĐH hệ chính quy năm 2018. Trong đó, mức giá dịch vụ dự tuyển trung cấp, CĐ và ĐH sư phạm hệ chính quy năm 2018 có sử dụng kết quả thi THPT tiếp tục giữ như năm 2017 là 30.000 đồng/nguyện vọng (NV). Số tiền này thí sinh (TS) phải nộp khi làm hồ sơ đăng ký dự thi đồng thời đăng ký xét tuyển trong thời gian quy định (từ 1 - 20.4).
Tuy nhiên, việc nộp lệ phí này diễn ra trong thời điểm kỳ thi chưa diễn ra, tức sẽ có một bộ phận TS không đủ điều kiện tham gia xét tuyển nhưng vẫn phải nộp số tiền này mà không được hoàn trả.
Điều này đã được nhìn thấy rõ trong năm 2017 - năm đầu tiên Bộ thực hiện hình thức đăng ký xét tuyển trước khi thi. Theo đó, có hơn 100.000 TS đã đóng lệ phí đăng ký xét tuyển nhưng không đủ ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào và không được hoàn lại tiền dù không thể tiếp tục tham gia xét tuyển.
Tính số NV trung bình theo thống kê của Bộ GD-ĐT, mỗi người đăng ký 4 - 5 NV. Mỗi NV TS phải nộp 30.000 đồng, thì tổng số tiền lệ phí này lên tới 12 - 15 tỉ đồng.
Theo số liệu thống kê từ một Sở GD-ĐT phía nam, năm 2017 địa phương này có trên 6.500 TS đăng ký xét tuyển trong tổng số gần 9.000 TS đăng ký dự thi. Nhưng sau khi công bố kết quả thi và điểm sàn, khoảng 30% TS không đủ điều kiện tham gia xét tuyển bằng kết quả thi (không đủ điểm sàn), tương đương gần 2.000 người. Tính trung bình mỗi TS tỉnh này đăng ký từ 6 - 7 NV, số tiền lệ phí thu được từ TS không tham gia xét tuyển tại địa phương ở mức 360 - 420 triệu đồng.
Đây là số tiền không hề nhỏ và lộ rõ sự bất hợp lý khi những TS không xét tuyển vẫn phải nộp lệ phí. Nếu là lệ phí xét tuyển thì lẽ ra không thu của TS không tham gia xét tuyển, còn đã thu thì phải trả lại cho TS. Hơn nữa, những TS đăng ký xét tuyển bằng kết quả thi đã nộp lệ phí, khi không đủ điểm sàn chuyển qua xét tuyển học bạ lại tiếp tục nộp lệ phí. Vậy những TS này phải nộp lệ phí xét tuyển tới 2 lần.
Sự việc này đã được báo chí phản ánh từ năm ngoái nhưng vẫn tiếp tục được triển khai trong năm nay.
Đăng ký sớm chưa hiệu quả?
Không chỉ thu lệ phí, việc cho TS đăng ký NV xét tuyển vào các trường ĐH, CĐ, TC ngay thời điểm nộp hồ sơ dự thi cũng được một số chuyên gia đặt ra ở tính hiệu quả và có nhiều ý kiến trái chiều.
Thạc sĩ Cổ Tấn Anh Vũ, Trưởng phòng Tuyển sinh Trường ĐH Giao thông vận tải TP.HCM, cho rằng việc đăng ký xét tuyển sớm như hiện nay là cần thiết nếu xét về mặt kỹ thuật. Bởi lẽ đây là thời điểm TS phải chọn môn và bài thi. Khi xác định được ngành nghề, việc chọn môn thi sẽ chính xác hơn. Sau khi có điểm thi, TS được quyền điều chỉnh lại NV là hợp lý.
Tuy nhiên tiến sĩ Nguyễn Đức Nghĩa, nguyên Phó giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM, cho biết: “Đăng ký xét tuyển sớm nhằm giúp TS định hướng nghề nghiệp tốt hơn, nhưng thực tế năm 2017 có tới 74% TS phải điều chỉnh NV đã đăng ký. Việc đăng ký mà có tới 3/4 TS phải điều chỉnh lại NV thì không hiệu quả mặc dù việc làm này có giá trị tham khảo nhất định cho các trường và một lần “nháp” với TS”.
Trước bất hợp lý về lệ phí thu nhưng không được trả lại cho TS không đủ điều kiện xét tuyển, trưởng phòng đào tạo một trường ĐH tại TP.HCM đề xuất nên cho TS đăng ký NV nhưng chưa thu tiền. Ở thời điểm điều chỉnh NV, sau khi biết kết quả thi và điểm sàn nhận hồ sơ xét tuyển các trường thì thu lệ phí cũng chưa muộn. Vì hiện nay những TS điều chỉnh tăng NV xét tuyển vẫn phải nộp lệ phí bổ sung tại các điểm đăng ký.
