Khu tái định cư ở Thanh Chương 'đắp chiếu' 14 năm

Dân vạn chài mong chờ ngày lên bờ

Từ đường mòn Hồ Chí Minh, men theo tuyến đường rừng ngoằn ngoèo mới vào được Khu tái định cư Khe Mừ xã Thanh Thủy, huyện Thanh Chương. Ghi nhận của phóng viên cho thấy, hạ tầng bao gồm con đường nhựa dẫn từ đường Hồ Chí Minh vào khu tái định cư (khoảng 5 km) hoàn thành từ nhiều năm trước, nhưng đến nay đã xuống cấp, nhiều đoạn nhựa bị bong tróc lở lói.

Các hạng mục trong khu tái định cư đã hỏng, hai nhà văn hóa của khu tái định cư xây dựng xong đến nay đã xuống cấp, bậc thềm bị nứt nẻ, trở thành nơi nuôi ong và chăn thả gia súc của người dân địa phương. Xung quanh phần đất trống khu tái định cư cây cối mọc um tùm, có nhiều diện tích người dân lấn chiếm để trồng keo.

Ông Trần Văn Tiến - một vạn chài xóm Minh Đức, xã Võ Liệt chia sẻ: "Gia đình chúng tôi thuộc diện tái định cư vào Khe Mừ, đã đăng ký để vào khu tái định cư từ rất lâu rồi nhưng đến nay vẫn chưa thấy động tĩnh gì. Những năm qua phải sinh sống lênh đênh chài lưới, trên sông nước vào mùa mưa lũ vất vả".

Qua tìm hiểu được biết có một số hộ đã lên bờ sông Lam xây dựng nhà ở hoặc mua đất ở nơi khác. Theo những người dân nơi đây chia sẻ, dù biết là xây dựng trái phép, nhưng vì chờ lâu quá không được đến khu tái định cư nên vẫn phải lên bờ dựng nhà ở tạm che nắng mưa.

Khu tái định cư “đắp chiếu”

Ngày 21/4/2009, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Quyết định số 1479 về việc cho phép lập dự án: “Xây dựng mẫu các khu tái định cư cho hộ dân vạn chài trên sông Lam và vùng đặc biệt khó khăn huyện Thanh Chương”.

Dự án này do Chi cục Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư, số vốn 74 tỷ đồng, sau khi điều chỉnh quy hoạch lần hai, vốn đầu tư dự án được nâng lên hơn 84 tỷ đồng (từ nguồn vốn Trung ương cấp và vốn đối ứng của tỉnh Nghệ An). Công ty cổ phần Đại Cát Thành (trụ sở tại Hà Nội) là đơn vị trúng thầu xây dựng dự án.

Dự kiến sau khi dự án hoàn thành, 165 hộ dân vạn chài trên sông Lam ở huyện Thanh Chương sẽ được di chuyển đến ở ổn định tại 2 điểm tái định cư là Khe Mừ (xã Thanh Thủy) và Triều Dương (xã Thanh Lâm).

Trong đó, dân tái định cư đông nhất thuộc xóm Vận Tải, xã Võ Liệt (nay gọi là xóm Minh Đức), xóm Giang Thủy (xã Thanh Giang), số còn lại nằm rải rác ở các xã Phong Thịnh, Thanh Hà, Thanh Yên, khối 6 thị trấn Dùng...

Ngày 7/5/2010, Dự án khu tái định cư làng chài tại Khe Mừ, xã Thanh Thủy và Triều Dương, xã Thanh Lâm, huyện Thanh Chương được khởi công. Đến nay, điểm tái định cư Triều Dương đã hoàn thành và đưa vào sử dụng từ năm 2015, bố trí nơi ở cho 45 hộ dân. Còn điểm tái định cư Khe Mừ dự kiến bố trí cho 120 hộ dân đang sống rải rác dọc sông thuộc các xã Võ Liệt, Thanh Chi, Phong Thịnh, thị trấn Thanh Chương vẫn đang án binh bất động.

Cần có hướng giải quyết khu tái định cư Khe Mừ

Trao đổi về việc cần có hướng giải quyết khu tái định cư Khe Mừ, ông Lê Văn Lương - Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Nghệ An, cho biết dự án khu tái định Khe Mừ đã thi công xong các hạng mục hạ tầng theo thiết kế phê duyệt và được các sở, ngành chấp thuận nghiệm thu để bàn giao cho địa phương từ năm 2023.

Ông Lê Đình Thanh - Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương cho biết: Đối với khu tái định cư Khe Mừ hiện nay mặc dù chủ đầu tư đã bàn giao nhưng còn nhiều khó khăn, trong đó chưa có phương án cụ thể bàn giao đất ở và đất sản xuất cho dân tái định cư nên người dân chưa thể đến được nơi ở.

Hiện nay để giao được đất cho các hộ dân tái định cư phải thực hiện các bước: Điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, lập phương án sử dụng đất cho mỗi hộ tái định cư được sử dụng bao nhiêu diện tích đất ở và đất sản xuất.

Về phía huyện Thanh Chương, hiện nay đang tích cực chỉ đạo các phòng ban liên quan, cùng đơn vị tư vấn có chức năng tổ chức khảo sát thực địa, đối chiếu với hồ sơ để lập phương án sử dụng đất trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Dự kiến đến năm 2025 UBND huyện mới hoàn thành được việc lập phương án sử dụng đất trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và bàn giao cho dân tái định cư Khe Mừ.

Đến nay một số công trình xây dựng tại khu tái định cư Khe Mừ đã được đầu tư xây dựng và đã bàn giao cho UBND xã Thanh Thủy quản lý. Tuy nhiên do dự án được phê duyệt từ năm 2009 nên một số hạng mục cần được bổ sung để phù hợp với các quy định hiện hành và theo ý kiến của các sở, ngành cấp tỉnh, UBND huyện và UBND xã Thanh Thủy.

Cụ thể nhà học mầm non, nhà văn hóa cộng đồng chưa có cổng và hàng rào bảo vệ, nên sẽ ảnh hưởng đến quá trình đưa vào vận hành. Vì vậy, huyện Thanh Chương đề nghị chủ đầu tư bổ sung thêm các hạng mục cổng, hàng rào, hạ tầng kỹ thuật (lối vào, sân, rãnh thu nước...) cũng như hệ thống phòng cháy chữa cháy, thang và nắp đậy lỗ lên mái nhà.

Được biết, do thời gian thực hiện dự án quá lâu nên đã có biến đổi số hộ có nhu cầu đến khu tái định cư. Cụ thể là thời gian qua có khá nhiều hộ dân thuộc diện di dời đến nơi tái định cư đã tự di dời tại chỗ hoặc mua đất làm nhà nơi khác, không còn có nhu cầu đến khu tái định cư Khe Mừ.

Theo rà soát của huyện Thanh Chương, đến nay có 46/120 hộ dân đã tự di dời tại chỗ hoặc mua đất làm nhà. Vì vậy khi hoàn thành các thủ tục đất đai, tiến hành bốc thăm chia lô, huyện lại tiếp tục khảo sát nhu cầu lần cuối của bà con thuộc tái định cư còn lại bao nhiêu hộ dân.