Khủng hoảng năng lượng đẩy ông Zelensky vào bế tắc?

Theo CNN, vụ bê bối tập trung vào các khoản hối lộ bị cáo buộc từ các nhà thầu, bao gồm cả những nhà thầu làm việc để bảo vệ cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng, đã khiến hai bộ trưởng trong chính quyền của Tổng thống Zelensky bị sa thải và liên quan đến một đối tác kinh doanh cũ thời ông còn làm việc trong ngành giải trí.

Ngày 12/11, chính phủ Ukraine thông báo đình chỉ công tác đối với Bộ trưởng Tư pháp German Galushchenko, người trước đó từng giữ chức Bộ trưởng Năng lượng. Galushchenko khẳng định ông sẽ tự bảo vệ mình trước các cáo buộc. Cả ông và người kế nhiệm vị trí Bộ trưởng Năng lượng sau đó đều đã nộp đơn từ chức theo đề nghị của Tổng thống Zelensky; Quốc hội dự kiến sẽ nhanh chóng phê chuẩn.

Theo các điều tra viên, khoảng 100 triệu USD đã bị rút ruột, tương đương 10–15% giá trị các hợp đồng. Số tiền này thất thoát khi các doanh nghiệp nhà nước, trong đó có Energoatom – đơn vị vận hành các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine, thanh toán cho các công ty thực hiện những dự án tăng cường an ninh tại các cơ sở trọng yếu.

Việc bê bối tham nhũng mới nhất lại liên quan đến lĩnh vực năng lượng khiến sự việc trở nên đặc biệt nhạy cảm ở Ukraine. Người dân tại Thủ đô Kiev hiện phải sống trong cảnh mất điện từ 8 đến 11 giờ mỗi ngày.

Theo CNN, những máy phát điện chạy dầu diesel, từng được mua trong các đợt cúp điện đầu tiên cách đây 3 năm, lại xuất hiện trước cửa các cửa hàng và quán cà phê. Những bữa tối dưới ánh nến một lần nữa trở thành sinh hoạt thường nhật.

Cho đến nay, ông Volodymyr Zelensky vẫn tránh được việc bị lôi vào các bê bối tham nhũng, dù người dân Ukraine đã “cảnh báo” ông từ mùa Hè vừa rồi bằng các cuộc biểu tình chống chính phủ quy mô lớn nhất kể từ khi xung đột toàn diện nổ ra.

Tymofiy Mylovanov, cựu bộ trưởng trong chính quyền Tổng thống Zelensky và hiện là Chủ tịch Trường Kinh tế Kiev nói với CNN rằng, tổng thống buộc phải “hành động cứng rắn nhất có thể” nếu muốn duy trì sự ủng hộ của người dân. Ông giải thích: “Người dân nói: ‘Hãy xem ông ấy xử lý thế nào… Nếu ông ấy không hành động thì nghĩa là ông ấy đứng về phía họ (những người bị cáo buộc). Nếu ông ấy thực sự trừng phạt, bắt giữ, truy tố những kẻ dung túng cho chuyện này, thì được, ông ấy vẫn ổn".

CNN cho rằng, còn quá sớm để đánh giá liệu bê bối tham nhũng lần này có gây tổn hại lâu dài đối với mức độ tín nhiệm của nhà lãnh đạo Zelensky trong mắt người dân Ukraine hay không. Kết quả khảo sát gần đây của Viện Xã hội học Quốc tế Kiev – dù được thực hiện trước khi loạt cáo buộc mới nổ ra, cho thấy mức độ tin tưởng của công chúng đối với nhà lãnh đạo Ukraine vẫn duy trì quanh mốc 60%. Con số này thấp hơn so với đầu năm, nhưng tương đối ổn định so với mức tín nhiệm trong năm 2024.