(Baonghean) Với xấp xỉ 27 nghìn ha sản xuất rau quả các loại, hàng năm sản lượng rau quả của Nghệ An là rất lớn. Tuy nhiên, tình trạng sử dụng bừa bãi thuốc BVTV trên rau luôn là vấn đề làm “đau đầu” các nhà quản lý và gây tâm lý không yên tâm cho người tiêu dùng. “Chương trình giám sát dư lượng hóa chất trên nông sản” được triển khai với mong muốn đem lại những sản phẩm sạch và an toàn.
Không nằm trong vùng “trọng điểm” rau của tỉnh, nhưng hàng năm, lượng rau do xã Thanh Lĩnh (Thanh Chương) cung ứng cho thị trường TP Vinh, Nam Đàn, Thanh Chương cũng lên tới hàng chục tấn. Rau Thanh Lĩnh được người tiêu dùng hào hứng đón nhận bởi rất ít sử dụng các loại thuốc BVTV. Chị Nguyễn Thị Thương (thôn Hồng - Thanh Lĩnh) cho hay: Hai sào rau vùng đất bãi sông Lam của gia đình được “gối vụ” quanh năm, hết bí xanh, đến rau cải, dưa, mướp đắng, nhưng chỉ khi thật cần thiết chị mới phun thuốc sâu, còn lại, phải chịu khó bắt thủ công. Khi được hỏi, giá rau bán ra có khác gì so với rau vùng khác hay không, chị lắc đầu: “Cũng chung mức giá ngoài chợ thôi, nhưng từ xưa đến nay, ở đây chúng tôi đã quen với kiểu trồng rau này rồi. Vất vả hơn nhưng không áy náy vì rau mình trồng ra là rau sạch”.
Thu hoạch đậu ở xã Nam Anh (Nam Đàn).
Đó là trường hợp không nhiều trong những vùng chuyên sản xuất rau của tỉnh. Qua điều tra của Chi cục BVTV, thời gian gần đây dù tình trạng sử dụng bừa bãi thuốc BVTV có giảm, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều bất cập, đặc biệt thời gian cách ly vẫn chưa được nông dân chấp hành đầy đủ và nghiêm túc, nguy cơ mất vệ sinh ATTP vẫn cao.
“Giám sát dư lượng hóa chất trên nông sản” tuy là chương trình mới được triển khai, nhưng được đánh giá là một giải pháp tối ưu, giúp phát hiện những nông sản có dư lượng hóa chất BVTV vượt mức cho phép, từ đó sớm có biện pháp ngăn ngừa hiệu quả. Trong thời gian 5 tháng (từ tháng 8/2012- 2/2013), đã có 3.000 mẫu rau, quả trên đồng ruộng và tại các chợ đầu mối được lấy bằng cách ngẫu nhiên, trước thu hoạch 5 - 7 ngày hoặc đang trong thời gian thu hoạch, lưu thông trên thị trường để phân tích, xác định dư lượng thuốc BVTV, đồng thời 150 mẫu rau, quả cũng được thu thập để phân tích định lượng thuốc. Trên cơ sở đó, xây dựng cơ sở dữ liệu về tình hình tồn dư thuốc BVTV trên rau quả, từ đó có các biện pháp quản lý, giám sát hiệu quả. Qua phân tích 3.000 mẫu rau, có gần 10,29% phát hiện tồn dư thuốc BVTV, trong đó có gần 8,66% số mẫu không an toàn và nhóm rau ăn lá không an toàn cao gấp 2,16 lần so với nhóm rau ăn quả, tập trung ở các loại rau như: cải các loại, mồng tơi, rau ngót, hành lá, rau dền, đặc biệt trên các loại rau ngót, rau dền, định lượng một số hoạt chất cao hơn mức cho phép hàng chục lần. Để đánh giá tổng quát tình hình sử dụng thuốc BVTV trên cây rau, quả, ngành BVTV đã tiến hành điều tra và phỏng vấn trực tiếp đã cho thấy nhiều bất cập trong quản lý và sử dụng thuốc BVTV như: không chấp hành thời gian cách ly, không phun thuốc đúng cách và đúng liều lượng...
Theo đánh giá chung, chương trình giám sát dư lượng hóa chất trên nông sản thời gian qua đã giúp nâng cao năng lực quản lý nhà nước, kiểm soát một phần dư lượng thuốc BVTV, tăng cường công tác tuyên truyền, thông tin, khuyến cáo cho người sản xuất, nâng cao nhận thức trong việc sử dụng hóa chất BVTV an toàn, hiệu quả, giúp nâng cao năng lực quản lý nhà nước trong vấn đề vệ sinh ATTP. Đồng thời, bước đầu xây dựng được cơ sở dữ liệu về tình hình tồn dư thuốc BVTV trên rau, quả và cách phân tích chất tồn dư, từ đó có các biện pháp giám sát chặt chẽ hơn. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Tiến Đức, Chi cục trưởng Chi cục BVTV tỉnh, thì đây là một vấn đề rất phức tạp, đòi hỏi phải có giải pháp đồng bộ từ khâu điều tra phát hiện, dự tính dự báo dịch hại trên cây trồng, tổ chức chỉ đạo phòng trừ, tuyên truyền, giám sát và tiêu thụ. Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ kinh phí, khuyến khích nông dân sản xuất rau quả an toàn theo hướng Vietgap, đồng thời hỗ trợ bà con trong bao tiêu sản phẩm, xây dựng các cơ sở cung ứng, tiêu thụ rau quả an toàn, quản lý và giám sát chặt chẽ việc cấp chứng chỉ rau an toàn.
