Lạc vụ Xuân mất mùa, nông dân Nghệ An thất thu
Vụ Xuân năm 2025, nhiều địa phương trồng lạc trọng điểm ở Nghệ An như Nam Đàn, Diễn Châu ghi nhận tình trạng mất mùa nghiêm trọng. Năng suất lạc sụt giảm, chất lượng kém khiến người trồng lạc thất thu.

Vụ Xuân năm nay, toàn xã Thượng Tân Lộc (huyện Nam Đàn) gieo trồng 30 ha lạc. Hiện nay, diện tích này đã được thu hoạch xong. Tuy nhiên, theo phản ánh của bà con địa phương, vụ mùa này bị sụt giảm sản lượng đáng kể. Năng suất trung bình chỉ đạt khoảng 2 tạ/sào, giảm từ 30 đến 40kg/sào so với lạc vụ Xuân năm ngoái.
Bà Nguyễn Thị Minh, nông dân xóm Minh Tân, cho biết: "Nhà tôi làm 3 sào lạc, năng suất năm nay kém hơn hẳn các năm trước. Lý do là đầu vụ bị mưa nhiều, ruộng lạc ngập úng, sau đó sâu bệnh phát triển mạnh nên cây còi cọc, ít củ".

Mặc dù năng suất thấp, song nhờ thu hoạch sớm nên người dân Thượng Tân Lộc vẫn bán được giá. Theo ghi nhận, giá lạc tươi bán lẻ dao động 25.000 đồng/kg, còn bán sỉ cho thương lái khoảng 20.000 đồng/kg, cao hơn 3.000–5.000 đồng/kg so với năm trước.
Tình trạng mất mùa còn nghiêm trọng hơn ở Diễn Châu – huyện có diện tích trồng lạc lớn nhất tỉnh. Bà Trần Thị Chiến, nông dân xã Diễn Trung, xót xa: “Gia đình tôi trồng 3 sào lạc, nhưng năng suất chỉ đạt khoảng 1,3 tạ/sào, giảm 70kg/sào so với năm ngoái. Nếu như năm ngoái thu được 4 triệu đồng/sào lạc, năm nay chỉ được khoảng 1 - 1,5 triệu đồng”.

Không chỉ năng suất thấp, chất lượng lạc năm nay cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do ảnh hưởng của thời tiết và sâu bệnh, hạt lạc xấu mã, nhiều củ bị lép, dẫn đến giá bán lạc ở nhiều nơi hiện đang thấp hơn 2.000 - 3.000 đồng/kg so với năm ngoái.
Ông Hoàng Văn Hải - Chủ tịch Hội Nông dân xã Diễn Thịnh (Diễn Châu) thông tin: "Toàn xã có 360 ha lạc vụ Xuân. Hiện bà con đã thu hoạch khoảng 40% diện tích. Năng suất chỉ đạt bình quân 1,34 tạ/sào, có nơi chỉ 1 tạ/sào, giảm mạnh so với vụ Xuân năm ngoái".

Cũng theo ông Hải, nguyên nhân chính khiến lạc mất mùa là do thời tiết bất lợi. Đầu vụ, trên địa bàn xuất hiện nhiều đợt mưa lạnh kéo dài, gây ngập úng cục bộ. Giai đoạn cây lạc ra hoa, đâm tia, tạo củ lại gặp nhiều loại sâu bệnh nguy hiểm như thối gốc mốc đen, thối gốc mốc trắng, héo xanh vi khuẩn, lở cổ rễ, sâu keo... khiến cây bị chết từng đám.
Tình trạng lạc mất mùa khiến không ít hộ dân rơi vào cảnh thất thu. Với mức đầu tư trung bình 1,2–1,5 triệu đồng/sào, nếu năng suất chỉ đạt 1–1,5 tạ/sào thì nhiều hộ gần như không có lãi. Không những vậy, đêm qua (10/5), mưa to trên diện rộng, nhiều diện tích lạc chưa kịp thu hoạch đã ngập sâu trong nước.

“Nước ngập băng đồng, lạc đến kỳ thu hoạch bị ngập úng, thu hoạch không kịp là củ nứt, thối hết”, một nông dân xã Diễn Thịnh xót xa. Sáng nay (11/5) khi thời tiết tạnh ráo, một số diện tích nước rút, bà con Diễn Thịnh đã tranh thủ ra đồng thu hoạch.
Theo số liệu thống kê, toàn tỉnh có khoảng 7.200 ha lạc vụ Xuân, tập trung nhiều ở các huyện Diễn Châu, Nam Đàn, Yên Thành, Đô Lương và Hưng Nguyên. Các giống lạc chủ yếu được gieo trồng gồm: Sen Nghệ An (75/23), L14, L23, TB25, L20… Với tình hình thời tiết và sâu bệnh bất lợi như năm nay, nếu không có giải pháp khắc phục kịp thời, nguy cơ mất mùa tiếp tục tái diễn ở các vụ sau là rất lớn.

Do đó, trong thời gian tới, ngành nông nghiệp cần tăng cường tập huấn kỹ thuật canh tác, giới thiệu giống lạc có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, đồng thời hỗ trợ bà con tiếp cận giải pháp phòng trừ bệnh hại từ sớm. Có như vậy, cây lạc – một trong những cây trồng chủ lực vụ Xuân mới có thể giữ vững năng suất và thu nhập ổn định cho người dân.