Mặn mòi vị biển

(Baonghean) - Từ bao đời nay, nghề cào nghêu đã gắn liền với cuộc sống người dân Cửa Lò. Những món ăn dân dã từ nghêu đã trở thành thứ đặc sản mang vị mặn mòi riêng của biển Cửa Lò, làm nức lòng du khách muôn nơi..

Gần 6h sáng, bãi biển Cửa Hội đã bắt đầu nhộn nhịp. Những chiếc thuyền đánh cá ngoài khơi đang nối đuôi nhau trở về. Xa xa nhấp nhô những dáng người cào nghêu dập dềnh theo sóng nước, trông như những chấm nhỏ giữa biển khơi. Tiếng nói, cười, tiếng gọi nhau í ới, hoà theo từng đợt sóng.

Là người con của làng biển, đã quen lắm với nắng, gió... nên sáng nào Hoàng Văn Trung (phường Nghi Hương) cũng dầm mình cào nghêu từ khi còn tờ mờ sáng. Giữa mênh mông biển, chỉ loáng thoáng thấy dáng người nhỏ bé di chuyển trên mặt nước, tiếng cào xì xụp rẽ nước, tiếng xóc, rửa nghêu lạo xạo. Mặt trời lên soi rõ khuôn mặt sạm đen vì cháy nắng dưới chiếc nón cời, Trung giơ túi nghêu lên khỏi mặt nước khoe: “Bữa ni nước lên sớm, em đi cào từ lúc hơn 4h sáng, với lại cũng “gặp” nên giờ cũng đã được chừng 5 cân ngao, sò các loại rồi chị ạ”.

Cào nghêu

Nghề cào nghêu làm theo con nước, có hôm phải đi cào từ nửa đêm. Vất vả là thế nhưng gần như không ngày nào Trung nghỉ làm. Cha cậu mất sớm, mẹ một mình bươn chải đủ nghề, từ bán nước mía đến làm phục vụ tại các hàng quán ăn trong những mùa du lịch... Để đỡ đần mẹ, từ lúc còn là học sinh tiểu học, Trung đã theo chân các bà, các mẹ trong xóm đi cào nghêu dọc khắp bãi biển Cửa Lò. Đây là nghề mà theo Trung “cực một chút nhưng không phải bỏ vốn và dù ít dù nhiều, mỗi ngày đều có thu nhập”. Trước đây, mỗi cân nghêu chỉ có giá 10 - 15 nghìn đồng/kg, nay giá nghêu đã lên 50 - 60 nghìn đồng/kg.

Thường ngày em cũng kiếm được chừng 2 - 3 kg, còn những ngày “gặp” thì được nhiều hơn. Bởi thế những chuyến đi nghêu đã mang về bữa ăn hàng ngày cho cả gia đình, những tấm áo, cuốn vở... cho 3 anh em Trung. Giờ Trung đã là thợ làm cửa nhôm, kính tại một cơ sở sản xuất tại Thị xã Cửa Lò, có thu nhập để phụ giúp gia đình. Nhưng ngày ngày vào buổi sáng sớm, Trung vẫn miệt mài với những con sóng. Vùng biển quen thuộc mà Trung và dân “đi nghêu” là các địa bàn lân cận như: Nghi Hương, Nghi Thuỷ... đây là nơi giao thoa các dòng nước, nên nghêu ở vùng nước này vừa nhiều hơn lại chắc mẩy. Theo kinh nghiệm của những người dân đã gắn bó một đời với cái nghề nương theo con nước, muốn cào được nghêu to, chắc phải ra xa cách bờ hàng trăm mét. Chỉ khi nước ngập đến tận ngang ngực, vừa cào, nhủi, theo từng đợt sóng mới bắt được nhiều nghêu.

Sóng vẫn rì rào vỗ từng đợt, người dân làng biển vẫn cặm cụi với cuộc mưu sinh. Mặt trời lên cao, thuỷ triều dâng, những người làm nghề cào nghêu lùi dần vào bờ. Những người “đi nghêu” trở về nhưng dân cào nghêu cạn thì lại bắt đầu một ngày làm việc mới. Trên bãi biển sớm mai, các bà, các chị ngồi sõng soài, một tay cầm dụng cụ bằng sắt chăm chỉ đào, tìm nghêu dưới tầng cát. Dọc theo bãi biển, chúng tôi gặp bà cụ đang nhẫn nại cào nghêu. Bà kể, năm nay đã ở cái tuổi thất thập cổ lai hy và cũng đã ngót ngần ấy năm bà gắn cuộc đời mình với những con nghêu... Gió biển thổi lồng lộng xoa dịu bớt nắng hè gay gắt, bà cụ vừa lần từng đợt sóng để tìm kiếm những chú nghêu bé xíu thi thoảng lại dừng tay, chuyện trò với khách du lịch tản bộ trên bãi biển.

Bà cười móm mém: “Nghêu cạn thường bé hơn nghêu ngoài khơi nhưng đều ngon như nhau cả. Nghêu có nhiều loại, nghêu hoa (có hoa văn như họa tiết trên men gốm) và nghêu trắng. Nhưng dù loại nghêu nào thì cũng phải chắc, cầm nặng tay... mới tươi, ngon”. Niềm vui của người dân làng biển không chỉ là những ngày “bội thu” nghêu mà ngày ngày họ còn được tiếp xúc với người dân du lịch khắp nơi. Trong câu chuyện của họ kể cho du khách nghe về chuyện nghề, về cuộc sống mưu sinh nhờ biển cả còn có niềm tự hào về bãi biển quê hương thơ mộng, hấp dẫn và về những loài hải sản biển khơi trở thành đặc sản riêng có bãi biển du lịch Cửa Lò.

Nghêu cào được chủ yếu nhập cho các nhà hàng chuyên kinh doanh các dịch vụ ăn uống ven biển. Còn những mớ nghêu của các bà, các chị thường được những vị khách du lịch “mê” những món ăn tươi từ biển cả mua về làm quà. Dân biển không quên dặn dò những người mua về cách ngâm rửa sao cho nghêu nhả hết cát trước khi chế biến thành những món ăn thơm ngon, bổ dưỡng. Những món ăn từ nghêu biển không thể thiếu trong những bữa ăn phục khách du lịch biển vào mùa hè này. Ai đã từng đến với bãi biển Cửa Lò hãy một lần thưởng thức món cháo nghêu được chế biến theo công thức rất riêng (nghêu được luộc lên lấy nước nấu cháo, còn ruột nghêu được xào với hành tăm, thêm các loại gia vị) để cảm nhận hương vị thơm ngon của gạo trắng quyện lẫn với vị ngọt đậm đà của nghêu tạo nên một món ăn thanh nhã. Món ăn bình dị ấy đã làm nức lòng biết bao du khách dừng chân nơi này.

Nghêu biển còn được các nhà hàng chế biến thành các món: Nghêu hấp sả, nghêu xào lá lốt, rau răm, hay măng chua; nhưng hấp dẫn nhất là canh nghêu nấu canh chua. Vị thanh dịu nhẹ hoà với vị ngọt mát của nghêu đã khiến cho bữa cơm ngày hè thêm đầm ấm, ngọt mát. Điều thú vị khi đến Cửa Lò là vừa xì xụp húp canh nghêu lại vừa đưa tay gỡ, nhặt vỏ nghêu, nhẩn nha tận hưởng phần ruột nghêu tươi, ngọt, dai dai còn nguyên vị biển... tạo nên nét đặc trưng, riêng có của ẩm thực biển Cửa Lò. Khi thưởng thức dường như ta cảm nhận hương vị của nắng, gió và cả những giọt mồ hôi chắt chiu, mặn mòi của người dân xứ biển.

Đinh Nguyệt