Xã hội

Mẹ Việt Nam anh hùng Trần Thị Hảo - người ở lại sau những cuộc chia ly

Tiến Đông - Kỹ thuật: Hồng Toại • 12/09/2025 15:05

Có lẽ trong số những bà Mẹ Việt Nam anh hùng được phong tặng giữa thời bình, bà Trần Thị Hảolà người đã phải chịu nhiều nỗi đau sau những cuộc chia ly lớn lao của đời mình. Từ người cha ngã xuống trong kháng chiến chống Mỹ đến người con trai duy nhất hy sinh nơi châu Phi xa xôi trong sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc...

Tiến Đông / Kỹ thuật: Hồng Toại • 12/09/2025

Giữa những ngày cả nước tưng bừng chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, chúng tôi có dịp gặp gỡ, trò chuyện với Mẹ Việt Nam anh hùng Trần Thị Hảo nhân dịp bà từ Hà Nội về thăm quê. Ngôi nhà nhỏ của mẹ nép mình bên rặng cây tại xã Thiên Nhẫn (xã Trung Phúc Cường, huyện Nam Đàn cũ) - một làng quê yên bình nằm bên dòng sông Lam. Trong câu chuyện với chúng tôi, ký ức của bà hiện lên một cách chân thực như một cuốn phim chiếu chậm. Ở đó, bà đã phải chịu biết bao mất mát, hy sinh nhưng cũng là bản anh hùng ca về sự kiên cường, về truyền thống bất khuất của một dòng họ, và về tình mẫu tử chan chứa trong mất mát để đất nước và thế giới có được hòa bình hôm nay.

Mẹ Việt Nam anh hùng Trần Thị Hảo sinh năm 1957. Bà có lẽ là người phụ nữ hiếm hoi mang trong mình những thân phận thiêng liêng, khi vừa là cháu nội của Mẹ Việt Nam anh hùng, là con gái của liệt sĩ, là mẹ liệt sĩ và cũng là Mẹ Việt Nam anh hùng.

Bà Hảo kể, ngay từ thuở nhỏ, bà đã được nuôi dưỡng trong không khí của một dòng họ kiên trung, nơi mà lòng yêu nước và sự hy sinh cho Tổ quốc đã trở thành nếp sống thường ngày. Bà nội của bà là Mẹ Việt Nam anh hùng Đặng Thị Phiệt, người phụ nữ từng nuôi giấu cán bộ hoạt động cách mạng trong nhà, chịu nhiều mất mát đau thương khi có 3 người con trai đều ngã xuống trong kháng chiến.

Trong đó có cha của bà - liệt sĩ Trần Đình Hường. Liệt sĩ Trần Đình Hường là một cán bộ cách mạng kiên cường, từng hoạt động cùng nhà cách mạng Trần Đình San (1907-1974), rồi tiếp tục dấn thân trên tuyến đường vận chuyển lương thực chi viện cho miền Nam. Ngày đó, đất nước đang bị chia cắt, việc vận chuyển lương thực, thuốc men, và vũ khí, đạn dược vào miền Nam phải thực hiện bằng nhiều con đường, từ đường bộ, đường sông, đường biển. Những tuyến đường ấy vô cùng gian nan khi các cán bộ, chiến sĩ phải tìm mọi cách để che giấu, giúp cho các chuyến đi được an toàn. Để tránh sự phát hiện của kẻ thù, các đoàn thuyền phải len lỏi qua nhiều tuyến sông, vượt rừng, băng đèo. Năm 1966, trong một chuyến đi, khi đoàn thuyền chở lương thực vào Nam, đến Quảng Bình thì bị địch phát hiện và đánh bom. Ông hy sinh để lại vợ và 7 đứa con thơ, trong đó, cô con gái thứ 6 Trần Thị Hảo mới vừa tròn 9 tuổi.

"Ngày cha hy sinh, mẹ tôi chỉ biết ôm đàn con vào lòng khóc nghẹn. Chúng tôi, những đứa trẻ còn nhỏ dại chưa kịp hiểu hết nỗi đau mất cha. Từ đó, gia đình rơi vào cảnh vừa tang tóc, vừa thiếu thốn. Nhưng cũng chính trong gian khổ, chúng tôi càng thấm thía hơn tinh thần hy sinh mà cha mình cũng như các thế hệ đi trước đã trải qua", mẹ Hảo kể lại.

Sau ngày đất nước hoàn toàn giải phóng năm 1975, cuộc sống dần trở lại yên bình, nhưng những vết thương chiến tranh vẫn còn hằn sâu trong mỗi gia đình. Mang trong mình dòng máu cách mạng và ý chí của một người con gái từng lớn lên giữa bom đạn, năm 1979, bà Hảo tình nguyện lên đường nhập ngũ. Bà được biên chế về Kho K602, Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng đóng tại Thái Nguyên. Những năm tháng quân ngũ đã rèn giũa thêm cho bà tác phong kỷ luật, tinh thần bền bỉ và sự cứng cỏi của người lính.

Sau những năm tháng công tác trong quân đội, chính môi trường quân nhân ấy giúp bà thêm vững tin, chăm lo nuôi dưỡng, hướng nghiệp cho con trai duy nhất của mình là Đỗ Anh theo nghiệp lính. Sinh năm 1983, sau khi tốt nghiệp Học viện Kỹ thuật Quân sự, anh về nhận công tác tại Cục Tác chiến điện tử, sau đó chuyển sang làm Trợ lý Phái bộ, Phòng Công tác địa bàn, Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam.

Năm 2021, giữa lúc dịch Covid-19 căng thẳng, anh là 1 trong 9 sĩ quan ưu tú của Quân đội nhân dân Việt Nam được cử đi làm nhiệm vụ tại Phái bộ Gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc ở Cộng hòa Trung Phi. Ngày lên đường, con gái lớn của anh mới vào lớp 1, con trai út chỉ vừa 3 tuổi. Bà Hảo tiễn con với biết bao lo lắng, bởi bà hiểu sự hiểm nguy nơi đất nước châu Phi xa xôi.

Trong bộ quân phục mũ nồi xanh, Thiếu tá Đỗ Anh không mang súng để trực tiếp chiến đấu, mà mang theo trái tim, hình ảnh đất nước Việt Nam hòa bình đến với bạn bè quốc tế.

Thế nhưng, như một định mệnh khắc nghiệt, đầu tháng 1/2022, khi đang thực hiện nhiệm vụ nhân đạo, anh đã ngã xuống giữa đất nước Trung Phi xa xôi. Đồng đội nỗ lực đưa anh sang bệnh viện dã chiến ở Uganda cứu chữa, nhưng sau 5 ngày giành giật sự sống, anh trút hơi thở cuối cùng vào ngày 6/1/2022.

Nhớ lại những ngày đầu năm 2022, giọng Mẹ Việt Nam anh hùng Trần Thị Hảo vẫn run run. Bà kể, hôm ấy là Tết Dương lịch, căn nhà nhỏ rộn ràng tiếng cười nói khi có đoàn cán bộ Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam về thăm, chúc Tết và động viên gia đình. Nhưng rồi, sau những lời chúc, họ chậm rãi thông báo Thiếu tá Đỗ Anh gặp nạn khi đang làm nhiệm vụ ở Cộng hòa Trung Phi và đang được chuyển sang Bệnh viện dã chiến cấp 3 của Liên hợp quốc, tại Cộng hòa Uganda để cứu chữa.

Tin ấy như sét đánh ngang tai. Những ngày sau đó, lòng bà như có lửa đốt, hết ngóng trông rồi lại cầu nguyện, chỉ mong một phép màu xuất hiện giúp mình giữ được người con trai thân yêu. Nhưng mọi hy vọng đã tắt khi chỉ 5 ngày sau, tin con hy sinh bay về. Người mẹ ấy tưởng như đã quen với mất mát, nhưng nỗi đau mất đi đứa con trai duy nhất, là máu thịt và niềm hy vọng của cuộc đời, vẫn khiến bà quỵ ngã. Đó là khoảnh khắc mà bà không thể nào quên, một vết thương không bao giờ lành trong trái tim của người mẹ.

Bà nghẹn ngào nhớ lại, khi hay tin con hy sinh, vợ chồng bà như rơi vào khoảng trống vô tận, bàng hoàng, chới với, không biết bấu víu vào đâu. Trong giây phút ấy, chính tình đồng chí, đồng đội, bà con làng xóm, họ hàng, bạn bè và đặc biệt là sự quan tâm, hỗ trợ tận tình của lãnh đạo, chỉ huy đơn vị nơi liệt sĩ Đỗ Anh công tác đã giúp gia đình vơi bớt nỗi buồn.

Bà thấu hiểu, dẫu trong thời chiến hay thời bình, nỗi đau mất con với người mẹ nào cũng tột cùng như nhau. Nhưng bà cũng xác định, đã là người lính thì phải chấp nhận sự hy sinh. Mất mát ấy không chỉ là của riêng gia đình, mà còn là mất mát chung của đơn vị, của quân đội, song sự hy sinh của con trai bà đã góp phần làm sáng ngời thêm phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, để lại dấu ấn cao đẹp trong sứ mệnh gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Tháng 8/2023, bà Trần Thị Hảo đã được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước "Bà mẹ Việt Nam anh hùng". Với mẹ Hảo, danh hiệu ấy không chỉ là sự ghi nhận của Nhà nước cho những hy sinh của riêng mình, mà còn là sự nối dài truyền thống của dòng họ. Mẹ không nói nhiều về lòng yêu nước, nhưng cả cuộc đời mẹ là minh chứng hùng hồn cho điều đó.

“

Con tôi mất đi, nhưng nó đã sống đúng điều mà nó và cả gia đình, dòng họ tôi đã chọn. Chúng tôi không ai tiếc cuộc đời mình nếu điều đó giúp đất nước bình yên”.

Mẹ Việt Nam anh hùng Trần Thị Hảo

Giờ đây, khi nỗi đau đã dần lắng xuống theo năm tháng, Mẹ Việt Nam anh hùng Trần Thị Hảo vẫn lặng lẽ gánh vác trách nhiệm lớn lao, đó là cùng chung tay nuôi dưỡng, chăm lo cho các cháu - con của liệt sĩ Đỗ Anh. Ở tuổi xế chiều, bà lặng lẽ dìu dắt từng bước trưởng thành của các cháu để bù đắp phần nào khoảng trống mà người cha để lại.

Với bà, tình thương dành cho các cháu cũng chính là cách tiếp nối tình yêu dành cho người con trai đã hy sinh, là ngọn lửa âm ỉ giúp bà vượt qua nỗi đau và giữ vững niềm tin vào những điều tốt đẹp. Mỗi nụ cười, mỗi bước đi của các cháu chính là nguồn động viên để bà tiếp tục sống, tiếp tục bền bỉ như dòng sông Lam quê hương - lặng lẽ chảy, dẫu đã trải qua bao mùa bão giông.