Nghịch lý quản lý khai thác cát, sỏi sông Dinh

(Baonghean) - Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và của tỉnh về quản lý khai thác cát, sỏi lòng sông, từ đầu năm 2014 đến nay, chính quyền huyện Quỳ Hợp đã triệt để nghiêm cấm mọi hình thức khai thác cát, sỏi trên sông Dinh. Bởi "quản" chặt, tình hình cát, sỏi trên địa bàn trở nên khan hiếm, đắt đỏ. Chính quyền cơ sở băn khoăn cho tiến trình xây dựng nông thôn mới, không ít người dân lo lắng bởi sinh kế bị ảnh hưởng... 
Sông Dinh, nơi thường xẩy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép.
Sông Dinh, nơi thường xẩy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép.
Băn khoăn, lo lắng
Xóm Cốc Mặm (xã Thọ Hợp, huyện Quỳ Hợp) nằm sát bờ sông Dinh là một xóm thuần đồng bào dân tộc Thổ. Nơi đây có 126 hộ, 495 nhân khẩu và đang thực hiện xây dựng nông thôn mới. Trong cái oi nồng của nắng tháng 5, ông Trương Văn Biển - Xóm trưởng, đưa chúng tôi đi thăm con đường loại A mới được nhân dân san lấp mặt bằng mà lòng chẳng mấy vui. Ông Biển nói: "Năm 2013, xóm được cấp xi măng do tỉnh hỗ trợ để làm 500 m đường loại B. Vậy nên bây giờ nói làm đường nông thôn mới ai cũng nhất trí và đã hiến đất, cây vườn, vật kiến trúc rồi tham gia ngày công hoàn thiện nền 1.000 m đường, rộng 7 m. Kế hoạch dự tính là khi được tỉnh cấp xi măng, nhân dân sẽ tiếp tục đóng góp tiền, cát, sỏi và ngày công để hoàn thiện con đường. Vậy nhưng chúng tôi đang rất lo, bởi hiện nay huyện và xã triệt để nghiêm cấm khai thác cát, sỏi ở sông Dinh...".
Từ năm 2013, ở Quỳ Hợp đã nghiêm cấm việc khai thác cát sỏi trái phép. Tuy nhiên, khi làm đường giao thông nông thôn, các xã có sông Dinh chạy qua địa bàn vẫn cho nhân dân khai thác trong một thời hạn nhất định, tại vị trí không ảnh hưởng đến khu vực đất sản xuất, và không để hiện tượng lún sụt xẩy ra. Xóm Cốc Mặm cũng từng làm tờ trình lên xã và được cho khai thác cát, sỏi trên sông Dinh để làm 500 m đường loại B. "Tôi nghe nói năm nay sẽ không được khai thác. Dân thì nghèo, góp công khai thác cát, sỏi sông Dinh về đã vất vả lắm rồi. Chẳng lẽ bây giờ buộc dân phải góp tiền mua cát, sỏi tận Nghĩa Đàn. Mà nếu không thì lấy đâu ra cát, sỏi để làm. Thế này thì bao giờ Cốc Mặm mới hoàn thiện được đường giao thông nông thôn?" - ông Trương Văn Biển trăn trở.
Theo ông Nguyễn Văn Sửu - Phó Chủ tịch UBND xã Thọ Hợp, cát, sỏi khu vực sông Dinh là những doi cát do quá trình bồi lắng sau mưa lũ. Trước đây, ở Thọ Hợp có một số hộ làm nghề khai thác cát, sỏi nhưng không làm ảnh hưởng đến vùng sản xuất, gây sụt lún. Sau khi có chỉ thị của UBND huyện, những hộ này đã nghiêm túc chấp hành. Tuy nhiên, hiện nay trên địa bàn không có một cơ sở nào kinh doanh mặt hàng cát, sỏi. Vì vậy, muốn có cát, sỏi phải hợp đồng mua ở tận Nghĩa Đàn với giá cao gấp 3 đến 4 lần so với trước đây. Ông Sửu trao đổi: "Năm 2013, Thọ Hợp đã hoàn thành xây dựng 4 km đường. Năm nay chúng tôi được giao khoảng 6 km. Nhân dân nghe tin rất phấn khởi, đã hăng hái tham gia hoàn thiện mặt bằng nền đường, vậy nhưng bây giờ biết không được khai thác cát, sỏi tại chỗ thì đâm lo. Chúng tôi cũng đang có ý định kiến nghị huyện có giải pháp phù hợp để giảm gánh nặng trong đóng góp cho nhân dân...".
Tương tự Thọ Hợp, năm nay xã Tam Hợp đăng ký thực hiện 7 km đường giao thông nông thôn. Và theo ông Trương Văn Dũng - Phó Chủ tịch UBND xã thì Tam Hợp cũng đang đau đầu về vấn đề cát, sỏi. Ông Dũng cho biết, trước đây ở Tam Hợp xẩy ra tình trạng khai thác trái phép cát, sỏi; năm 2014 đã có cá nhân bị huyện đề xuất tỉnh xử phạt 100 triệu đồng. Từ đó, nạn khai thác cát, sỏi trái phép đã chấm dứt hoàn toàn, nhưng cũng vì vậy mặt hàng cát, sỏi trở nên khan hiếm, đắt đỏ. Người có nhu cầu xây dựng nhà cửa thì tốn kém, trong khi chính quyền thì lo tiến độ thực hiện đường giao thông nông thôn, cứng hóa đường nội đồng không đảm bảo. "Tới đây chúng tôi sẽ kiến nghị huyện xem xét có hướng tháo gỡ khó khăn...".
Nhiều xã trên địa bàn Quỳ Hợp cũng chịu "hệ lụy" từ việc thực hiện nghiêm quy định khai thác cát, sỏi lòng sông. Ở xã Đồng Hợp, để làm giao thông nông thôn, ngoài xi măng tỉnh hỗ trợ thì dựa hoàn toàn vào sức dân. Các nhân khẩu trên địa bàn ngoài góp ngày công còn phải đóng góp bình quân từ 120.000 đồng - 300.000 đồng để mua cát, sỏi và các chi phí khác. Hiện nay, giá cát, sỏi đã tăng lên gấp 3 lần so với trước đây do chi phí vận chuyển từ Nghĩa Đàn về. Ông Cao Hoàng Long - cán bộ địa chính xã cho biết: "Đồng Hợp không có khái niệm về "cát tặc" vì sông Dinh không nằm trên địa bàn. Nhưng hệ lụy sau việc nghiêm cấm khai thác cát, sỏi là rất rõ ràng, nhất là việc thực hiện xây dựng các công trình công cộng như đường giao thông nông thôn...".
Cán bộ cơ sở thì lo thiếu cát, sỏi xây dựng các công trình thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, trong khi đó, không ít người dân lo lắng cho sinh kế của mình. Huyện Quỳ Hợp chưa có doanh nghiệp sản xuất gạch ngói, nên tại địa bàn này có khá nhiều hộ làm nghề đóng gạch táp lô. Từ khi việc khai thác cát, sỏi trên sông Dinh bị cấm triệt để, vì không có vật liệu nên nghề đóng táp lô đã bị đình trệ.  Theo chị Ngô Thị Hồng (1 trong 13 chủ cơ sở đóng táp lô ở xóm Thọ Sơn, xã Thọ Hợp) thì mua cát, sỏi nơi khác về để đóng táp lô là không thể vì thu không đủ bù chi, chưa nói đến việc trả lương cho nhân công. Chị Hồng đã hành nghề đóng táp lô được 4 năm, đầu tư máy móc thiết bị gần 70 triệu đồng, ngoài lao động trong nhà có thêm 3 nhân công. Chị Hồng nói: "Khu vực khai thác cát, sỏi đều là khu vực trồng hoa màu trước đây của dân chứ không phải ở lòng sông. Do mưa lũ bồi lấp cát, sỏi, không trồng được hoa màu nên một số hộ chuyển sang nghề khai thác cát, sỏi kiếm sống. Chính quyền cấm khai thác trái phép là đúng nhưng cũng nên mở hướng nào đó để có nguồn cát, sỏi phục vụ nhu cầu xã hội, tạo việc làm cho dân. Như chúng tôi làm nghề đóng táp lô mà cũng đang chịu hệ lụy...".
Đâu là giải pháp
Ngày 6/3/2013, UBND huyện Quỳ Hợp có Công văn số 93/UBND-TN gửi các cơ quan liên quan và chính quyền cơ sở về việc thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về quản lý cát, sỏi lòng sông; ngày 15/10/2013, ông Bùi Thanh An - Chủ tịch UBND huyện Quỳ Hợp tiếp tục có Chỉ thị số 21/CT-UBND về việc chấn chỉnh hoạt động khai thác khoáng sản, trong đó nêu rõ tình trạng khai thác trái phép cát, sỏi trên sông Dinh dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường, gây sạt lở hai bên bờ sông, ảnh hưởng đến diện tích đất nông nghiệp...  để yêu cầu các xã, thị trấn trên địa bàn nghiêm túc thực hiện. Từ cuối năm 2013 cho đến nay, các phòng chức năng của huyện Quỳ Hợp và chính quyền các xã xử lý nhiều trường hợp khai thác cát, sỏi trái phép. Trong đó, đã lập biên bản vi phạm hành chính một số trường hợp và xử phạt bằng tiền mặt, thu giữ máy móc, thiết bị khai thác. Đặc biệt, trong tháng 3/2014, đã đề nghị UBND tỉnh xử phạt đối với hai trường hợp là ông Trương Văn Kính (trú tại xóm Tân Tiến, xã Tam Hợp), bà Trương Thị Hà (trú tại xóm Hợp Long, xã Đồng Hợp).
Ngày 21/3, UBND tỉnh đã có các Quyết định số 1021/QĐ.UBND.KT xử phạt ông Trương Văn Kính mức phạt 16.000.000 đồng, tịch thu một máy nổ hiệu Magic-Wave, một buồng hút cát; Quyết định số 1021/QĐ.UBND.KT xử phạt bà Trương Thị Hà mức phạt 35.000.000 đồng, đồng thời buộc phải nộp số tiền tương đương với giá trị phương tiện bà Hà sử dụng vi phạm hành chính (1 máy xúc hiệu Daewoo Solar) là 100.000.000 đồng. Tổng hợp mức phạt là 135.000.000 đồng. Bên cạnh đó, ông Kính và bà Hà phải có biện pháp phục hồi môi trường khu vực đã khai thác trở về trạng thái an toàn được quy định tại Khoản 5, Điều 37, Nghị định số 142/2013/NĐ-CP của Chính phủ. 
Theo ông Nguyễn Minh Khôi - Phó phòng TN&MT huyện Quỳ Hợp thì căn cứ theo quy định, chính quyền huyện đã xử lý rất cương quyết với các trường hợp khai thác cát, sỏi trái phép, và hiện tại tệ nạn này đã chấm dứt. Tuy nhiên, nghịch lý ở chỗ là nhu cầu về cát, sỏi của nhân dân để xây dựng nhà cửa và trong thực hiện các công trình công cộng rất lớn nhưng không được đáp ứng bởi Quỳ Hợp chưa có một doanh nghiệp nào được cấp thẩm quyền cấp phép khai thác. Ông Khôi nói: "Cần xem xét cấp phép cho doanh nghiệp thăm dò, khai thác. Có như vậy, chính quyền cấp huyện, xã mới thực hiện tốt công tác quản lý trên địa bàn. Bên cạnh đó còn tạo được nguồn thu cho ngân sách, đáp ứng được nhu cầu thực tế, việc làm cho lao động địa phương...".
Thực tế thì không chỉ Quỳ Hợp mà một số huyện trên địa bàn tỉnh cũng đang xẩy ra nghịch lý trong công tác quản lý khai thác cát, sỏi lòng sông. Việc quản lý chặt chẽ không để xẩy ra tình trạng khai thác trái phép là hoàn toàn đúng đắn. Tuy nhiên, bên cạnh đó cần tìm giải pháp để sớm giảm "cơn sốt" cát, sỏi trên địa bàn. Theo tìm hiểu được biết, hiện ở Quỳ Hợp đã có một số doanh nghiệp xin thăm dò, khai thác cát, sỏi xây dựng. Vì vậy, chính quyền huyện Quỳ Hợp cần phối hợp tốt với các cơ quan liên quan thực hiện các quy trình theo quy định để giúp các doanh nghiệp sớm được UBND tỉnh cấp phép thăm dò, khai thác.
Nhật Lân 

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.