Xanh niềm vui cây lùng Châu Thắng

(Baonghean) - Trưởng bản Lô Văn Dũng, bản Xẹt 1, xã Châu Thắng (Quỳ Châu) trầm ngâm nhìn về phía rừng lùng ngút ngàn, nói: "Ngày xưa, “đi lùng” nắm cơm mang theo độn khoai nhiều hơn cơm, lại còn chịu đựng sên, vắt... Rừng xưa bây giờ xanh rừng mới, dân bớt khổ!…".

Đã mấy lần về với Châu Thắng. Lần này trong dịp nắng dữ, các thôn bản vừa vãn mùa gặt, nhà nào cũng bộn thóc lúa, rơm rạ. Đến bản Xẹt 1, thật may Trưởng bản Dũng có nhà. Làm cái bắt tay thật chặt, mừng cho ông vẫn khỏe mạnh, nhanh nhẹn như ngày nào. Chuyện thóc lúa, chăn nuôi vẫn vậy, ông khoe nhiều về rừng lùng xanh tốt, đang cho thu hoạch suốt 4 mùa. Ông bảo, không kể ra thì phóng viên cũng biết được Châu Thắng bây giờ vững vàng hơn, khấm khá hơn nhờ vào cây lùng rồi. Nhưng để có cái vui lớn ngày hôm nay, thì đã trải qua nhiều chuyện kém vui đấy! Từ khi người dân được giao đất, giao rừng theo Quyết định 163 của Thủ tướng Chính phủ, ai nấy trong cái vui có cái lo là trâu, bò thả rông phá, rồi người xấu đến khai thác trộm thì biết kêu ai? Nhưng quyết tâm làm! Bà con họp lại tại nhà trưởng bản, đồng lòng nhận rừng khoanh nuôi và bảo vệ, nhất là không thả rông trâu, bò. Thấm thoắt đã hơn chục năm kể từ ngày ấy, rừng xanh tốt lên đem lại nhiều cái lợi...
Người dân bản Xẹt 1, xã Châu Thắng chẻ lùng trước khi nhập cho thương lái.
Người dân bản Xẹt 1, xã Châu Thắng chẻ lùng trước khi nhập cho thương lái.
"Vui chuyện nay không thể quên được chuyện ngày xưa mô phóng viên ạ!” - ông Dũng nói và kể: Trước những năm 1995, cuộc sống của dân bản phải dựa vào những chuyến đi tìm lùng đem về bán lấy tiền đong gạo. Bà con phải vào các rừng xa thuộc các xã Diên Lãm, Châu Phong, ngược ra vùng sâu Châu Nga để chặt lùng đem về bán. Mỗi lần “đi lùng” mất  hai đến ba ngày, có khi cả tuần mới về. Không kể hết cảnh khổ khi bị sên, vắt cắn, nhiều lúc đang chặt lùng, không kịp gỡ sên, vắt bám đầy cổ, đầy chân, lại còn gai góc cào xước, rồi rắn, rết...
Một ngày chặt được vài ba bó lùng phải đi bộ cả chục cây số. Không dễ tìm nơi có lùng để chặt, mà nơi có cũng toàn là cây nhỏ, bán không ai mua, lại phải đi tìm những cây lùng già. Chặt được lùng, vác nặng bầm tím hai vai ra đường cái trục đường 48 bán (thời đó đã có người thu mua bên đường). Một chuyến đi lùng nhà nhiều nhất được trên trăm ngàn đồng, ít nhất được dăm chục ngàn, như vậy là cũng may rồi, bởi khi đó nhà nhà đều kéo nhau “đi lùng” chặt vãn cả rừng. Có nhà ông Hạnh ở bản Bài, chuyến nào “đi lùng” cũng kéo cả vợ con, đứa trẻ còn bú mẹ cũng đi theo vì ở nhà không có ai nữa. Sau một lần cháu ông Chiến ở bản Cằng suýt bị rắn cắn chết, những nhà có con nhỏ đi cùng không ai còn dám để con ngồi một mình mà phải cho vào gùi sau lưng bố mẹ...
Ngày đó ăn uống cũng kham khổ lắm. Gọi là ngày hai bữa cơm nhưng khoai nhiều hơn cơm, chủ yếu cơm nhường cho con, bố mẹ ăn củ mài, rau rừng. Mỗi nhà chỉ đưa một chiếc nồi nấu cơm, săn được con chim, con sóc không dám ăn mà để bán mua gạo. Trẻ con được ăn thức ăn mang theo trước đó như món mọc được làm bằng thịt nhái, có khi thiu vẫn phải cho con ăn. Khổ như vậy, nhưng được cái bà con đoàn kết, thương yêu nhau lắm, một nắm rau rừng cũng nhường cho nhau. - "Thời đó nhà không làm lúa à?". "Có chứ, làm nhiều mà mùa không cho hạt chắc, những đồng lúa đến ngày thu hoạch hạt lép nhiều, người dân chưa biết khoa học kỹ thuật vào sản xuất, phụ thuộc vào thiên nhiên. Lùng vẫn là cứu cánh" – Trưởng bản Dũng nói - "Người dân các xã khác cũng đến xã mình tìm lùng, rồi lùng cũng cạn kiệt hết, nên bà con dân bản mới phải đi xa"…
Trong bữa cơm tối, có món cá sông nấu chua, bát gạo nương thơm dẻo, Trưởng bản Dũng vui mừng nói: "Bây giờ người dân qua rồi cuộc sống kham khổ xưa. Giờ nhà nào cũng có rừng lùng của  mình, cho thu nhập đều đều, bình quân một năm nhà nào ít cũng có trên dưới 80 triệu đồng, nhiều cũng hàng trăm triệu đồng. Chưa kể đến một năm dân bản làm 2 vụ lúa, một vụ màu theo kỹ thuật mới, lúa gạo đủ ăn quanh năm”. Nói đoạn, Trưởng bản Dũng gợi ý phóng viên sáng mai đi rừng, lên đó xem người dân trong xã khai thác lùng đông vui lắm! Háo hức ngủ lại ở bản. Sáng tinh mơ, Trưởng bản Dũng đã chuẩn bị một nồi nước râu ngô cho vào gùi, ông bảo: "Chặt lùng một lúc là khát khô cái họng. Nhưng bây giờ “đi lùng” cũng chỉ nửa ngày là về, khoảng độ ba, bốn giờ đồng hồ là có một xe bò lốp chở đầy lùng.
Không như xưa phải đi tìm từng vạt rừng, bụi hóp để chặt”. Khu rừng của gia đình Trưởng bản Dũng cách nhà độ gần 2 cây số. Những khóm lùng già chưa khai thác kịp thì măng non đã thi nhau chồi lên. Trưởng bản Dũng khoe: "Rừng lùng cho khai thác quanh năm, thật trước đây khó tin nổi từ khi được giao đất, giao rừng cho dân lại có hiệu quả cao đến như vậy". Lô bên cạnh, ông Lương Văn Thanh đang chặt lùng, hồ hởi nói vọng sang: "Từ sớm đến dừ chuyển về hai xe rồi trưởng bản ạ, mấy ngày lo việc thu hoạch mùa màng  không thu hoạch lùng được, các thương lái đang về thu gom ở trung tâm xã đó".
Hút theo không khí khai thác lùng của bà con, chúng tôi sang bản Xẹt 2. Tại nhà chị Lương Thị Quê, bà con dân bản đang ngồi bó lùng cho kịp nhập chuyến xe chiều. Bà con bảo mùa hè thường “đi lùng” ban đêm cho mát, đi vào những hôm có trăng, khuya mới về nhà. Còn ban ngày, khi không đi lùng, thì ở nhà cưa lùng ra đem buộc thành từng bó. Cứ thong dong thế, mỗi khi thấy mỏi lưng, nắng nỏ có thể nghỉ. Nhất là có nguồn rừng lùng dồi dào, không còn sợ cái nghèo đói nữa. Nhà nhà khấm khá, thêm niềm vui nữa là lo được cho tụi nhỏ không còn phải ôm cái bụng đói đến trường nữa .
Khi nắng đã chếch đỉnh đầu, trên những cánh rừng lùng, các góc bản ở Châu Thắng, bà con vẫn rộn rịp khai thác, cưa bó lùng. Trưởng bản Dũng vừa tiễn chúng tôi ra đầu bản xong, là tất tả quay ngay vào rừng, dáng đi nhanh nhẹn, tất bật như lao về rừng của ông, cho thấy ông đang vui lắm.
Thu Hương

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.