Kỳ Sơn: Triển vọng từ cây táo mèo

(Baonghean) - Những ngày này, tại một số nơi ở Thị trấn Mường Xén (Kỳ Sơn), bà con đang bày bán quả  táo mèo (một vị thuốc Đông y có lợi cho sức khỏe) với mức giá khoảng 15.000 đồng/kg. Theo lời những người bán hàng, số lượng táo mèo ở đây chủ yếu do đồng bào Mông ở xã Tây Sơn đem ra bán. 

Đến bản Huồi Giảng 3, xã Tây Sơn, gặp ông Vừ Nỏ Bì, người thường hay vào rừng lấy táo mèo về bán. Ông Bì cho hay, từ đầu mùa đến nay, ông đã nhiều lần vào rừng tìm quả táo mèo nhưng chỉ được khoảng 50 - 60kg. Đây là loài cây mọc ở trong rừng Pun Lon nhưng số lượng không nhiều, có khi đi từ sáng đến tối chỉ gặp vài cây. May mắn thì gặp được cây có quả, chịu khó tìm cách hái xuống cũng được khoảng vài trăm nghìn đồng. 

Bản Đống 1, xã Tây Sơn (Kỳ Sơn)- khu vực có nhiều cây táo mèo mọc trong rừng
Bản Đống 1, xã Tây Sơn (Kỳ Sơn) - khu vực có nhiều cây táo mèo trong rừng

Rời Huồi Giảng, men theo dòng Nậm Mộ, đến bản Cánh (trung tâm xã Tà Cạ), chúng tôi tìm đường lên bản Đống 1 và Đống 2. Con đường dốc đứng và khúc khuỷu, trơn trượt và sạt lở, xe máy gần như chỉ cài số 1, thi thoảng mới cài được số 2.

Nhiều đoạn sương mù bịt kín lối đi, bật đèn cũng không thể nhìn được cảnh vật phía trước. Bản Đống 1 và Đống 2 nằm ở độ cao trên 1.300m so với mực nước biển, là vùng giao nhau giữa dãy Pun Lon, Pù Xai và Pù Mo. Đây cũng là địa bàn giáp ranh giữa xã Tây Sơn và Mường Típ, Na Ngoi.

Cây táo mèo mọc quanh bản Đống 1, xã Tây Sơn (Kỳ Sơn)
Cây táo mèo mọc quanh bản Đống 1, xã Tây Sơn (Kỳ Sơn)

Khu vực này có khá nhiều cây táo mèo, theo ước tính của bà con nhân dân, 20 ha rừng tự nhiên có khoảng 200 - 300 cây. Táo mèo ở đây rất sai quả, thường rụng vào thời điểm cuối mùa Thu.

Một đặc điểm đáng lưu ý là loài cây này không phải năm nào cũng có quả, đặc biệt có những năm cả cánh rừng không hề cây có một cây nào có quả. Năm nay, cây táo mèo trong các khu rừng có rất nhiều quả, trở thành “món quà” có giá trị đối với bà con người Mông, giúp họ có thêm nguồn thu nhập. 

Anh Hạ Giống Cu (bản Đống 2), người lấy được nhiều táo mèo nhất bản cho biết: “Từ đầu mùa đến giờ, ta vào rừng lấy được khoảng 400 kg quả táo mèo, bán được khoảng gần 5 triệu đồng. Bây giờ khó lấy hơn rồi, vì phải đi xa, có khi cả ngày mới kiếm được hơn chục kg”. 
. Qủa táo mèo giúp người dân bản Đống 1 có thêm nguồn thu nhập.
. Qủa táo mèo giúp người dân bản Đống 1 có thêm nguồn thu nhập.
Đến bản Đống 1, anh Hạ Vả Khư cho hay, hôm trước vừa chở 50 kg táo mèo ra bán ở thị trấn Mường Xén. Từ đầu mùa tới nay, anh Khư đã khai thác được hơn 700 kg táo mèo, thu về một số tiền không nhỏ so với làm nương rẫy.
Cũng tại bản Đống 1, chúng tôi gặp anh Hạ Bá Chư đi từ bìa rừng về bản, trên lưng mang chiếc bao tải táo mèo khá nặng. Hạ Bá Chư cho biết: “Mình hôm nay đã gặp may, vì đã gặp một cây còn nhiều quả, được khoảng 30 kg táo”. 
Thương lái ở Kỳ Sơn thu mua táo mèo về bán tại Thị trấn Mường Xén
Thương lái ở Kỳ Sơn thu mua táo mèo về bán tại Thị trấn Mường Xén
Từ trước tới nay, nhiều người thấy loài cây này mọc trong rừng nhưng không ai biết được giá trị của nó, cứ để cây ra quả rồi rụng xuống. Người có công đưa quả táo mèo ra thị trường là anh Hạ Bá Tếnh ở bản Sơn Hà (Tà Cạ), là giáo viên Trường Tiểu học Tây Sơn, hiện công tác tại điểm trường bản Đống 2.
Anh Tếnh có người em trai công tác tại UBND xã Huồi Tụ, được một cán bộ xã này tặng mấy cân táo mèo sau chuyến tham quan Sa Pa. Tại Sa Pa, giá táo mèo lên tới 70.000 đồng/kg. Vốn sinh ra và lớn lên ở bản Đống 1, anh Tếnh và em trai biết rõ trên rừng Pun Lon, khu vực quanh bản có rất nhiều cây táo mèo, trong đó nhiều cây sai quả vào mùa Thu. 
Năm nay cây táo mèo rất sai quả, nhiều cây đã bắt đầu rụng xuống, anh Hạ Bá Tếnh tranh thủ vào rừng lấy quả để vợ đem ra bán ở Thị trấn Mường Xén. Không chỉ vợ anh Tếnh mà nhiều người khác vào bản gom táo mèo về bán ở trung tâm huyện Kỳ Sơn.
Qủa táo mèo được bày bán khá nhiều tại Thị trấn Mường Xén
Qủa táo mèo được bày bán khá nhiều tại Thị trấn Mường Xén.
Qua trao đổi với ông Mùa Nhìa Vừ, Chủ tịch UBND xã Tây Sơn, được biết cây táo mèo có mặt trên rừng Tây Sơn từ rất lâu. Đây là cây ưa khí hậu lạnh, thường sống ở độ cao 1.300m trở lên, rụng quả vào dịp cuối mùa Thu. Hỏi về khả năng quy hoạch trồng cây táo mèo thành cây hàng hóa, giúp bà con tăng thu nhập, ông Mùa Nhìa Vừ khẳng định: “Đó là hướng đi hợp lý, khai thác lợi thế về vốn đất và khí hậu để phát triển kinh tế. Nhưng phải nghiên cứu kỹ đặc điểm giống cây này trước khi quy hoạch phát triển. Vừa rồi, Ban Dân tộc tỉnh hỗ trợ xã một ít cây giống, hiện cây trồng phát triển bình thường nhưng phải chờ 5 - 7 năm mới khẳng định được tính hiệu quả”. 
Anh Trần Tuấn Thi, Phó Giám đốc Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ phát triển vùng dân tộc thiểu số Nghệ An (Ban Dân tộc tỉnh) cho biết: “Trung tâm đang tham mưu UBND tỉnh xây dựng mô hình thí điểm trồng cây táo mèo ở các huyện Kỳ Sơn, Quế Phong và Tương Dương. Nếu thành công, sẽ tiến hành nhân rộng mô hình giúp bà con tăng thu nhập, giải quyết việc làm và góp phần xóa đói, giảm nghèo bền vững”. 
KIÊN - PHƯƠNG
Táo mèo còn gọi là sơn tra, cây chua chát (vì táo mèo có vị chua chát). Ngoài ra cây táo mèo còn có nhiều tên gọi khác như: bắc sơn tra, nam sơn tra, dã sơn tra, aubepine.
- Tên khoa học: Crataegus pinnatifida Bunge (bắc sơn tra, sơn tra), Crataegus cuneata Sieb.et Zucc (nam sơn tra, dã sơn tra)
- Quả táo mèo chính là bộ phận được dùng làm thuốc. Quả táo mèo có vị chua và hơi chát.
- Cách chế biến và thu hái: Quả táo mèo thu hái về được bổ ngang hay bổ dọc rồi phơi khô
- Thành phần hóa học: Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, trong táo mèo có chứa cá hoạt chất như: Axit tactric, vitamin C, hydrat cacbon và protit, tatin. Mới đây còn tìm thấy trong táo mèo chứa các axit hữu cơ thuộc loại tritecpen như axit oleanic và crataegic.
- Công dụng chữa bệnh: Tác dụng tốt cho tiêu hóa, chữa rối loạn tiêu hóa, kích thích tiêu hóa; giảm béo; tốt đối với người bị bệnh tim mạch; ổn định huyết áp và giải rượu.
- Đối tượng sử dụng: Người bị mỡ máu, mỡ gan, người béo phì; kém ăn, gầy  yếu; bệnh tim mạch, huyết áp cao; rối loạn tiêu hóa; có thể dùng rượu táo mèo làm đồ uống rất ngon... 
(Theo trang web caythuoc.org)

tin mới

Độc đáo chợ phiên Nga My

Độc đáo chợ phiên Nga My

(Baonghean.vn) -Chợ phiên Nga My  (Tương Dương) là một điểm đến hấp dẫn đối với đông đảo du khách trong và ngoài vùng. Bởi đây không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu văn hóa của đồng bào.

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.