Nghệ nhân ở Mường Qụa

(Baonghean.vn) - Mê đắm những làn điệu dân ca, dân vũ và nhạc cụ của dân tộc mình từ thuở ấu thơ, nghệ nhân ấy đã góp phần gìn giữ một trong những giá trị bản sắc của đồng bào Thái trên miền Tây xứ Nghệ.   

Ngôi nhà của nghệ nhân Lương Văn Nghiệp (SN 1957) nằm lặng lẽ giữa bản Cằng, xã Môn Sơn (Con Cuông). Ông chia sẻ với khách: “Từ khi mới lọt lòng, tôi đã được đắm mình trong những bài hát ru, những giai điệu êm đềm của tiếng khèn, tiếng pí. Lớn thêm một tý, theo bố, theo mẹ đến vui hội bản, những âm thanh, giai điệu của ngày hội thấm dần vào máu thịt rồi trở thành niềm đam mê lúc nào không hay...”.

1.	Nghệ nhân Lương Văn Nghiệp và chiếc khèn bè trong ngày hội Xuân
Nghệ nhân Lương Văn Nghiệp và chiếc khèn bè- nhạc cụ đặc trưng của dân tộc Thái.

Mê đắm những làn điệu dân ca, dân vũ và nhạc cụ của dân tộc mình, cậu thiếu niên người Thái ấy đã để tâm học hỏi cách hát, cách múa và cách đánh chiêng, thổi khèn và khắc luống, sớm thể hiện năng khiếu âm nhạc. Tuy còn nhỏ nhưng Lương Văn Nghiệp đã trở thành một “cây” văn nghệ của bản, được dân bản tin yêu và không tiếc công sức truyền dạy vốn quý trong kho tàng văn hóa dân gian dân tộc Thái.

Tròn 18 tuổi, Lương Văn Nghiệp vào quân ngũ, mấy năm bộ đội, người chiến sỹ trẻ ấy được đồng đội yêu mến bởi cách sống chân tình, cởi mở, có năng khiếu văn nghệ, đem đến cho mọi người những giây phút vui tươi, phấn khởi. Đồng đội khâm phục, vì trên những chặng đường hành quân dã ngoại, mỗi khi dừng chân bên cánh rừng, Lương Văn Nghiệp dùng dao chặt khúc nứa, chế tác thành chiếc khèn, chiếc pí xinh xắn, cất lên những âm điệu vui tai, những vất vả, mệt nhọc dường như tan biến.

3.	Nghệ nhân Lương Văn Nghiệp (giữa) và điệu múa sạp nhịp nhàng
Nghệ nhân Lương Văn Nghiệp (giữa) cùng bà con bản Cằng say điệu múa sạp nhịp nhàng, uyển chuyển.

Xuất ngũ trở về quê hương, Lương Văn Nghiệp làm Bí thư Chi đoàn bản, tích cực hoạt động trong phong trào thanh niên, đặc biệt là phong trào văn hóa- văn nghệ. Đó là lý do để lãnh đạo xã chọn ông làm cán bộ phụ trách văn hóa. Ông đã cống hiến hết mình cho công việc, phong trào văn hóa- văn nghệ xã Môn Sơn phát triển mạnh, trở thành một “điểm sáng” của huyện, của tỉnh nhờ một phần công sức, trí tuệ và bầu nhiệt huyết của ông.

Trong nhiều năm, đội văn nghệ của xã là nòng cốt của Đoàn Nghệ thuật quần chúng huyện Con Cuông tham dự các đợt Liên hoan Tiếng hát Làng Sen, Hội diễn Văn hóa- Văn nghệ các dân tộc thiểu số và giành được giải cao. Người ta gọi ông là người “vác tù và hàng tổng”, bởi làm cán bộ văn hóa, quanh năm suốt tháng chạy theo phong trào, việc nhà, việc nương rẫy dồn lên vai vợ và các con.

Trở về với ruộng đồng và nương rẫy, với công việc mưu sinh của một người nông dân miền rẻo cao nhưng với ông niềm say mê âm nhạc dân tộc không bao giờ vơi cạn. Nó đã thấm sâu vào huyết quản, là máu thịt và trở thành một phần của sự sống.

Nghệ nhân Lương Văn Nghiệp say sưa trong điệu múa lăm-vông.
Nghệ nhân Lương Văn Nghiệp say sưa trong điệu múa lăm-vông.

Rỗi rãi, ông lại tranh thủ vào rừng lấy cây nứa, cây gỗ về chế tác các loại nhạc cụ, rồi hướng dẫn các cháu nhỏ tập hát, tập múa và thổi khèn. Ngày hè, căn nhà của ông ngập tràn tiếng trẻ thơ, các cháu nhỏ trong bản tìm đến để được ông dạy những kiến thức và kỹ năng về âm nhạc cổ truyền của dân. Hàng năm, huyện Con Cuông đều tổ chức các lớp truyền dạy chế tác và sử dụng nhạc cụ dân tộc Thái, người được mời không ai khác là nghệ nhân Lương Văn Nghiệp.

Nghệ nhân Lương Văn Nghiệp hiện đảm nhận vai trò Chủ nhiệm CLB Dân ca Thái bản Cằng. CLB của ông luôn là nòng cốt của Đoàn NTQC xã và huyện, mang về nhiều giải cao tại các đợt liên hoan, giao lưu và hội diễn ở cấp huyện và cấp tỉnh.

Ông Lương Văn Nghiệp chơi  xi xờ lò, cũng là loại nhạc cụ đặc trưng của dân tộc Thái.
Ông Lương Văn Nghiệp chơi xi xờ lò, cũng là loại nhạc cụ đặc trưng của dân tộc Thái.

Những chương trình, tiết mục đạt giải đều do ông sưu tầm và dàn dựng, thể hiện được nét riêng và mang đậm bản sắc dân tộc. Năm 2015, ông Lương Văn Nghiệp được đón nhận khá nhiều niềm vui, trước tiên là CLB Dân ca Thái bản Cằng được ngành chọn là mô hình cấp tỉnh. Tiếp đến là bản thân ông Nghiệp được nhà nước phong danh hiệu Nghệ nhân ưu tú, là sự ghi nhận xứng đáng với công sức, trí tuệ mà ông đã đóng góp trong hàng chục năm qua.

“Tôi còn có thêm một niềm  vui, là cháu nội Lương Thị Thu Hoài (SN 2005), cũng rất say mê ca hát, nhất là những làn điệu dân ca Thái, cháu còn sử dụng được nhiều loại nhạc cụ dân tộc. Năm 2014, Hoài có mặt trong Đoàn NTQC huyện Con Cuông tham dự Liên hoan văn hóa- văn nghệ các dân tộc thiểu số toàn tỉnh và được trao tặng danh hiệu giọng ca nhỏ tuổi hát dân ca có triển vọng” - nghệ nhân Lương Văn Nghiệp chia sẻ.

Công Kiên

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.