Những điều kiêng kỵ của người vùng cao ngày Tết

(Baonghean.vn) - Mỗi dân tộc thiểu số ở vùng cao Nghệ An có 1 tập tục riêng trong những ngày Tết cổ truyền. Đặc biệt, họ có những điều kiêng kỵ rất khác lạ, tuy không thể hiện ra thành văn bản nhưng điều này từ lâu đã trở thành 1 “quy tắc ngầm” đối với mỗi thành viên trong cộng đồng.

Dù hiện nay cái Tết của người Mông đã hoà vào cùng cái Tết chung của dân tộc nhưng những phong tục trong ngày lễ này thì họ vẫn chẳng thể nào quên được. Mỗi dòng họ của người Mông có 1 quan niệm riêng trong cách đón Tết nhưng về cơ bản những điều kiêng kỵ của họ đều giống nhau.

Cửa ra vào của người Mông ngày Tết được trang trí bằng loại cây
Cửa ra vào của người Mông ngày Tết được trang trí bằng loại cây "Hua xi" để ngăn điều xấu vào nhà. Ảnh: Đào Thọ

Ông Lầu Chống Tồng ở bản Mường Lống 2 (xã Mường Lống - Kỳ Sơn) cho hay, trong mấy ngày ăn Tết, người Mông phải kiêng cữ không đi làm và không được đụng đến dao rựa. Cũng chính vì thế trước đó họ chuẩn bị tất cả mọi thứ từ thức ăn, củi đuốc đủ để dùng trong mấy ngày Tết. Người Mông quan niệm rằng, năm mới làm lụng vất vả thì cả năm sẽ không được sung sướng, do vậy mấy ngày này họ chỉ ăn uống và vui chơi.

Cây
Cây "Hua xi" được khắc thành hình con dao còn có thêm ý nghĩa báo hiệu cho người lạ không được phép vào nhà khi chưa được gia chủ đồng ý. Ảnh: Đào Thọ

Một điều kiêng kỵ khác dễ nhận thấy mỗi khi đến với bản làng người Mông là trước cửa nhà đều có 1 hình thù kỳ lạ. Năm mới đến hay làm lễ cúng họ thường lấy một loại cây gỗ có tên "Hua xi" làm thành biểu tượng con dao treo trước cửa để ngăn điều xấu vào nhà. Đồng thời đây cũng là hình ảnh cảnh báo cho người lạ chưa được phép vào nhà khi gia chủ chưa cho phép. Cẩn thận hơn nhiều gia đình còn làm cây cắm trước cửa hay hàng rào để báo hiệu.

Với người Khơ Mú, bắt đầu ngày Tết, nhất là vào Tết Gơ rơ tuy được tổ chức ngắn gọn nhưng những điều kiêng kỵ trong 1 năm mới thì không ai được phép phạm vào.

Người Khơ Mú cũng có biểu tượng riêng để kiêng kỵ trong ngày Tết.
Người Khơ Mú cũng có biểu tượng riêng để kiêng kỵ trong ngày Tết. Ảnh: Đào Thọ

Ông Xeo Hoà Tiến ở bản Na Bè (xã Xã Lượng - Tương Dương) cho hay: “Tết đến, nhà có điều kiện khá giả thì tổ chức 1 ngày, nhà nào nghèo quá thì không tổ chức cũng được. Tuy nhiên, đến ngày đó người Khơ Mú phải làm 7 tấm nứa đan vòng, xâu lại với nhau và treo trước cửa nhà. Đây chính là biểu tượng để báo hiệu kiêng cữ người lạ vào nhà trong mấy ngày Tết khi chưa được phép”.

Họ đan các thanh nứa thành 7 hình tròn xâu lại với nhau để báo hiệu không cho người lạ vào nhà khi Tết đến.
Họ đan các thanh nứa thành 7 hình tròn xâu lại với nhau để báo hiệu không cho người lạ vào nhà khi Tết đến. Ảnh: Đào Thọ

Ngoài ra, người Khơ Mú ở Nghệ An còn có 1 căn bếp thiêng được họ đặc biệt coi trọng. Mọi nghi lễ tổ chức ngày Tết đều diễn ra xung quanh căn bếp thiêng này. Bếp được đặt ngay trong không gian ngôi nhà nhưng đây chính là nơi cấm kỵ người lạ ra vào, kể cả ngày bình thường.

Căn bếp thiêng là nơi cúng tế tổ tiên của người Khơ Mú. Căn bếp này người lạ không được vào trong ngày Tết và cả ngày bình thường.
Căn bếp thiêng là nơi cúng tế tổ tiên của người Khơ Mú. Căn bếp này người lạ không được vào trong ngày Tết và cả ngày bình thường. Ảnh: Đào Thọ

Như vậy có thể thấy rằng, các cộng đồng dân tộc ở miền Tây Nghệ An đều có những nét riêng trong ngày Tết. Đây cũng chính là điều tạo nên sự phong phú trong bản sắc văn hoá vùng cao./.

Đào Thọ

tin mới

Độc đáo chợ phiên Nga My

Độc đáo chợ phiên Nga My

(Baonghean.vn) -Chợ phiên Nga My  (Tương Dương) là một điểm đến hấp dẫn đối với đông đảo du khách trong và ngoài vùng. Bởi đây không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu văn hóa của đồng bào.

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.