Mikhail Mishustin - người được chọn vì sự thay đổi

Lựa chọn cải cách

Ứng cử viên Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin là một nhân vật khá bí ẩn với báo chí và dư luận. Ông năm nay 53 tuổi và đang là Cục trưởng Cục Thuế Liên bang. Đề cử được Tổng thống Putin đưa ra ngay sau khi đọc Thông điệp Liên bang ngày 15/1, khiến người ta nghĩ rằng đợt “cải tổ” nhân sự lớn trong Chính phủ Nga như đã được chuẩn bị kỹ từ trước. Ngay cả trên chính trường Nga, việc ông Putin tiến cử ông Mishustin cũng là một bất ngờ lớn với nhiều người. Động thái này làm người ta nhớ lại cái ngày mà cố Tổng thống Boris Eltsin đề bạt một người tên Vladimir Putin (khi ấy cũng khá vô danh) lên thay mình cách đây đúng 20 năm, mở ra một giai đoạn mới trong lịch sử chính trường Nga, cũng như với chính bản thân ông Putin.

Ứng cử viên thủ tướng Nga Mikhail Mishustin. Ảnh: TASS

Mikhail Mishustin ra ở Mockva và tốt nghiệp tại Viện Công cụ máy móc Mockva (nay là Đại học Công nghệ Mockva “Stankin”). Chuyên ngành của ông là kỹ sư hệ thống máy tính. Ông cũng lấy bằng tiến sĩ kinh tế tại đây. Giai đoạn những năm 1990, Mishustin làm việc tại Câu lạc bộ Máy tính Quốc tế, nơi thu hút công nghệ thông tin cho đất nước. Năm 1996, ông đứng đầu hội đồng quản trị của tổ chức này. Sự nghiệp của Mishustin sang trang khi ông quyết định chuyển tới công tác tại cơ quan nhà nước từ năm 1998 - trong lĩnh vực thuế. Lúc đầu, ông là trợ lý cho người đứng đầu Cơ quan Thuế Nhà nước, phụ trách các hệ thống thông tin kế toán và kiểm soát, sau đó là Phó Giám đốc. Ông cũng đảm nhiệm vị trí tương tự khi chuyển sang Bộ Thuế và Thu thuế. Ông giữ chức cho đến năm 2004 dưới thời 3 lãnh đạo là George Boos, Alexander Pochik và Gennady Bukaev.

Sự nghiệp của ông bắt đầu cất cánh từ năm 2009 khi Mishustin lọt vào nhóm nhân sự nguồn của Tổng thống Nga. Mishustin được đề bạt làm lãnh đạo cơ quan Thuế Liên bang Nga từ năm 2010 và được tờ Financial Times mệnh danh là “Cán bộ thuế của tương lai”. Người ta ghi nhận những nỗ lực của ông trong việc hợp lý hóa công việc của hệ thống cơ quan thuế trên toàn quốc. Những nỗ lực của ông gần như đã tạo ra cuộc đại cải tổ trong ngành Thuế Nga. Người được hưởng lợi hiển nhiên là người dân Nga khi cải cách này giúp đơn giản hóa thủ tục khai và nộp thuế. Phương pháp của Mishustin được gọi là hệ thống “Một cửa”, cắt giảm giấy tờ bằng cách số hóa nhiều quy trình và xây dựng cơ sở dữ liệu thống nhất vào năm ngoái. Các khoản thu ngân sách của Chính phủ Nga cũng vì thế mà gia tăng nhanh chóng.

“Mishustin hiểu biết về công nghệ hơn bất cứ ai và chính hiểu biết đó giúp ông có thể sử dụng máy móc vào giải quyết các vấn đề” - Vyachslav Fetisov, cựu huyền thoại môn hockey Nga và giờ là một chính trị gia bình luận về tân Thủ tướng nước Nga. Fetisov còn gọi Mishustin là “rất trách nhiệm” và có đầu óc hệ thống, thứ phẩm chất rất quan trọng ngày nay”.

Trước đó, Mikhail Mishustin cũng từng có thời gian công tác ở Cơ quan Địa chính liên bang cũng với vị trí lãnh đạo. Năm 2007, ông đứng đầu Cơ quan liên bang về quản lý các đặc khu kinh tế, tuy nhiên ông rời khỏi ghế này chỉ sau 1 năm. Năm 2008, Mishustin còn rời hẳn khỏi khu vực công để thử sức trong một công ty đầu tư trong 2 năm. Ông được xem là 1 trong 3 quan chức có khối tài sản lớn nhất nước Nga. Tạp chí Forbes ước tính Mishustin kiếm được khoảng 78 triệu rubbes (tương đương hơn 2 triệu USD) với vai trò là Chủ tịch của UFG Capital Partners và là đối tác quản lý của UFG Asset Management.

Mikhail Mishustin trong vai trò lãnh đạo Cơ quan Thuế Liên bang Nga và Tổng thống Vlarimir Putin. Ảnh: Reuters

Cởi mở và năng động

Ngoài thành công trong công việc, Mikhail Mishustin được coi là một lãnh đạo cởi mở và năng động, ngược lại với sự khô khan trong công việc mà ông đảm nhận.

Ông Mishustin rất yêu thích thể thao. Năm 2006, ông tham gia bơi biểu diễn tại lễ khai mạc Giải vô địch bơi lội Nga tại Khu liên hợp thể thao Olimliysky. Các chính trị gia và các vận động viên thi đấu ở thể loại tự do 50 m. Một sở thích khác của Mishustin là khúc côn cầu - đam mê rất giống với Tổng thống đương nhiệm Vladimir Putin. Mishustin đích thân ra sân, và cũng nằm trong hội đồng giám sát của câu lạc bộ khúc côn cầu CSKA. “Ông Mishustin có mối quan hệ tốt trong các cơ quan thực thi pháp luật. Ông thường được nhìn thấy trong các trận đấu khúc côn cầu với các quan chức cấp cao của Cơ quan An ninh Liên bang (FSB) và Bộ Nội vụ” - một nguồn tin cho biết vào năm 2010. Nhưng cũng có vài điểm khác biệt giữa hai người, trong khi Tổng thống Putin hiếm khi sử dụng công nghệ thì Mishustin cho rằng Nga cần phải thích nghi với thời đại công nghệ kỹ thuật số và trí tuệ nhân tạo, nếu không sẽ bị tụt lại phía sau. "Chúng ta đang bước vào cách mạng công nghiệp 4.0, đây là một thế giới kỹ thuật số" - ông nói.

Người kế vị?

Mikhail Mishustin đang trở thành tâm điểm chú ý tại Nga khi được Tổng thống Putin đề cử làm thủ tướng mới, người có khả năng cao kế nhiệm Putin. Người ta so sánh cách Mishustin “lộ sáng” gần giống cách Putin rời ghế tổng thống năm 2008 để trở thành thủ tướng dưới thời Medvedev và Medvedev sau đó làm thủ tướng khi Putin đắc cử nhiệm kỳ thứ ba năm 2012.

Cựu thủ tướng Dmitry Medvedev, Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov và lãnh đạo Cơ quan Thuế Liên bang Mikhail Mishustin trong chuyến thăm Trung tâm dữ liệu Cơ quan Thuế Liên bang số 1 ở Gorodets, năm 2015. Ảnh: TASS

Tuy nhiên, mọi thứ mới là sự khởi đầu với chuyên gia về công nghệ và nhà cải cách thuế. Chính trường không phải thế giới công nghệ thông tin và càng không phải sân đấu khúc côn cầu. “Mishustin không có bất kỳ kinh nghiệm chính trị nào, không phải là gương mặt phổ biến với cử tri và cũng không nằm trong nhóm thân tín của Putin” - nhà bình luận Tatiana Stanovaya của Trung tâm Carnegie Mockva nhận xét. Chuyên gia này cho rằng khả năng Mishustin tham gia tranh cử tổng thống năm 2024 rất nhỏ. Thay vào đó, ông sẽ đảm nhận công việc đứng đầu Chính phủ Nga vì ông là một nhà kỹ trị - tức là được chọn vì khả năng chuyên môn nhất là về kinh tế thay vì tính toán chính trị. Ông ấy được chọn làm thủ tướng để tạo ra “giới lãnh đạo tài ba hơn” - Dmitri Trenin, người đứng đầu Trung tâm Carnegie Moskva, viết.