Mô hình trường tiên tiến chưa thực sự đột phá
(Baonghean.vn) - Sau 2 năm thực hiện thí điểm mô hình trường tiên tiến, nhiều bất cập, khó khăn đã nảy sinh. Vì vậy, việc đánh giá về hoạt động của mô hình để có những đề xuất, kiến nghị và tìm giải pháp tháo gỡ là điều cần thiết.
Chưa đồng bộ
Trường THCS Đặng Thai Mai là trường THCS đầu tiên trên địa bàn thành phố Vinh triển khai mô hình trường tiên tiến với 18 lớp và 666 học sinh theo học. Nếu như trong năm đầu tiên triển khai, mô hình này có áp dụng với cả học sinh phổ cập thì từ năm học 2023 – 2024, tất cả học sinh đăng ký theo học mô hình tiên tiến tại trường đều có thi tuyển đầu vào.
Ngoài học văn hóa theo chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, học sinh theo học chương trình tiên tiến được học thêm các môn học tăng cường phát triển năng lực, năng khiếu, Tin học, Ngoại ngữ, giáo dục STEM. Với chương trình này, nhà trường sắp xếp bố trí thời khóa biểu 2 buổi/ngày và có tổ chức bán trú nếu phụ huynh có nhu cầu.
Theo đánh giá của nhà trường, sau 2 năm triển khai, chất lượng giáo dục của nhà trường vẫn tiếp tục duy trì. Theo đó, trong năm học 2022 – 2023, 82,74% học sinh được xếp loại tốt, 16,44% học sinh xếp loại khá và 0,82% có tỷ lệ đạt. Học kỳ 1 năm học này, 90,84% học sinh được xếp loại tốt.
Trước đó, với lợi thế là ngôi trường THCS có chất lượng đứng đầu của thành phố Vinh, nên trong 2 năm đầu triển khai mô hình trường tiên tiến, Trường THCS Đặng Thai Mai không gặp nhiều khó khăn trong công tác tuyển sinh. Phụ huynh có con học tại Trường THCS Đặng Thai Mai cũng không phải lo lắng nhiều về đội ngũ giáo viên và môi trường học tập. Tuy nhiên, ngoài chương trình học văn hóa theo quy định, nhiều phụ huynh vẫn băn khoăn khi nhà trường triển khai chương trình các môn tăng cường.
Một phụ huynh có con đang học lớp 7 tại Trường THCS Đặng Thai Mai cho biết: “Tôi thấy chương trình tiên tiến quá nặng bởi các con đều học tất cả các ngày trong tuần, trong đó có nhiều buổi chiều học các môn tăng cường như STEM, Tin học, năng khiếu, tiếng Anh tăng cường và chưa thực sự hiệu quả. Sau khi học ở trường về, các con vẫn phải đi học thêm ở ngoài nữa mới theo kịp chương trình nên không có thời gian để nghỉ ngơi…”.
Phụ huynh này cũng băn khoăn bởi sau 2 năm học chương trình Tin học, cuối năm nhà trường đều yêu cầu phụ huynh phải đóng hơn 600.000 đồng/năm để thi lấy chứng chỉ quốc tế, trong khi chứng chỉ này không bắt buộc ở trường phổ thông.
Ngoài những băn khoăn trên, hiện Trường THCS Đặng Thai Mai còn gặp khó khăn về cơ sở vật chất. Trường đã thực hiện ăn bán trú buổi trưa cho gần 300 học sinh nhưng chưa có nhà ăn, nhà bếp và khu bán trú. Các suất ăn đang được nhà trường hợp đồng với 1 đơn vị cung ứng ở ngoài. Nhiều hạng mục ở trường bị hư hỏng, xuống cấp, còn thiếu một số phòng học bộ môn, chức năng.
Thực hiện Đề án “Thí điểm xây dựng trường mầm non, phổ thông tiên tiến theo xu thế hội nhập quốc tế trên địa bàn tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2021 - 2030”, từ năm học 2022 - 2023 đến nay, Nghệ An đã triển khai thí điểm mô hình trường tiên tiến tại 14 trường mầm non, tiểu học, THCS và THPT tại huyện Nghi Lộc, Đô Lương, thị xã Hoàng Mai và thành phố Vinh với 132 lớp, hơn 4.200 học sinh tham gia. Qua quá trình thực hiện cho thấy, mô hình trường tiên tiến chưa được như kỳ vọng.
Thực tế, ở nhiều trường đã triển khai, gọi là trường tiên tiến, nhưng chưa được đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, chưa được ưu tiên bố trí đủ giáo viên.
Do cùng lúc thực hiện hai mô hình dạy học trong một nhà trường nên chồng chéo trong việc bố trí giáo viên. Việc sắp xếp thời khóa biểu các môn tăng cường khó khăn do vướng lịch của các trung tâm. Nhà trường đang thiếu nhiều giáo viên, thiếu cơ sở vật chất.
Trường chưa có phòng học Ngoại ngữ hiện đại, chưa đủ máy tính đáp ứng phòng Tin học IC3 theo chương trình tăng cường, chưa có bảng tương tác, chưa được trang bị bàn ghế dễ di chuyển để phù hợp với hình thức làm việc nhóm. Ngoài ra, chưa có bể bơi luyện tập, chưa có sân bóng rổ theo quy chuẩn, chưa có khu thực hành trải nghiệm của học sinh.
Thiếu đột phá, khác biệt
Đến thời điểm này, mô hình trường tiên tiến đã được triển khai ở cả 4 cấp học của Nghệ An. Quá trình thực hiện cho thấy, vướng mắc đều diễn ra ở tất cả các cấp học với nhiều lý do khác nhau. Nếu như ở bậc mầm non, khó khăn hiện nay tập trung ở kinh phí đầu tư, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên thì ở các cấp học còn lại, mỗi cấp lại có những đặc thù riêng.
Tại thành phố Vinh, sau 2 năm triển khai ở bậc Tiểu học và THCS, nhiều ý kiến vẫn cho rằng, việc triển khai mô hình trường tiên tiến ở địa bàn các phường, xã đối với học sinh phổ cập là chưa phù hợp. Ngay cả khi học sinh đã theo học, phụ huynh vẫn còn nhiều tâm tư.
Bà Hoàng Phương Thảo - Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Vinh thừa nhận: “Trước khi thực hiện công tác tuyển sinh, tất cả phụ huynh đều đã xem các gói học, cách thức tổ chức và đã có sự thỏa thuận bằng văn bản… nhưng sau khi theo học, phụ huynh nhiều người không đồng tình với chương trình học, không còn mặn mà với chương trình tiếng Anh tăng cường, với chương trình Tin học quốc tế, thậm chí xin không tiếp tục học chương trình tiên tiến.
Chúng tôi cho rằng, cần xem lại các chương trình học của mô hình trường tiên tiến, việc triển khai các môn học tăng cường và cần có thêm nhiều đơn vị liên kết đào tạo để các nhà trường dễ dàng lựa chọn”.
Với bậc THPT, gọi là mô hình tiên tiến nhưng thực chất chất lượng dạy học lại chưa đảm bảo, nguồn tuyển sinh đầu vào dưới chuẩn của lớp truyền thống. Do đó, lo lắng lớn nhất của các nhà trường đó là khó đảm bảo đầu ra theo như đã cam kết, nhất là về Ngoại ngữ và Tin học. Trong khi đó, phụ huynh khi đăng ký cho con vào lớp tiên tiến lại hoài nghi về chương trình đào tạo, thậm chí cho rằng, đó là hệ ngoài công lập.
Liên quan đến vấn đề này, mới đây, Ban Văn hóa -Xã hội, Hội đồng nhân dân tỉnh vừa có cuộc khảo sát về việc thực hiện mô hình trường tiên tiến tại một số trường học trên địa bàn thành phố Vinh. Qua quá trình kiểm tra, đánh giá, rất nhiều ý kiến băn khoăn đã được đưa ra, bà Lục Thị Liên – Phó trưởng Ban Văn hóa -Xã hội, HĐND tỉnh đặt câu hỏi: “Chúng ta chưa có quy chuẩn đầu vào của lớp tiên tiến ở bậc THPT nên việc xây dựng đầu ra gặp khó khăn… Hay đang có sự khác biệt về chuẩn chất lượng giữa hai bậc học, ví như ở bậc THCS, Trường THCS Đặng Thai Mai tuyển sinh đầu vào rất cao. Nhưng đến THPT, học sinh không đậu các trường công lập lại vào lớp tiên tiến, chất lượng bị “bóp”, dẫn đến sự mất cân bằng?”.
Ngoài các vấn đề trên, đại diện Ban Văn hóa -Xã hội, HĐND tỉnh cũng cho rằng, mô hình tiên tiến hiện nay chưa có sự khác biệt, các trường chưa mạnh dạn thay đổi chương trình để khác với các lớp thường.
Ngoài ra, các trường còn lúng túng trong cách thức tổ chức, chưa thống nhất trong cách thu ở các nhà trường, chương trình khung chưa phù hợp dẫn đến quá tải với học sinh. Việc thực hiện thu, chi cũng chưa có hướng dẫn cụ thể để tạo hành lang cho các trường thực hiện.
Với những tồn tại trên, hiện Ban Văn hóa - Xã hội, HĐND tỉnh đề nghị Sở Giáo dục và Đào tạo cần đánh giá một cách đầy đủ, khách quan để rút kinh nghiệm trong quá trình thực hiện. Việc đánh giá phải căn cứ trên mục tiêu của đề án và nhận diện rõ tính chất mô hình trường tiên tiến đang áp dụng, quá trình dạy học và chuẩn đầu ra.
Ông Chu Đức Thái - Trưởng ban Văn hóa -Xã hội, HĐND tỉnh cũng bày tỏ quan điểm: “Mục tiêu xây dựng mô hình trường tiên tiến là phù hợp với xu thế phát triển và nếu triển khai theo đúng như đề án sẽ đem đến nhiều lợi ích cho con em trên địa bàn ở Nghệ An. Nhưng vì đang là thí điểm nên sẽ có mặt được và có mặt chưa được. Vì vậy, việc đánh giá đúng, chính xác, chỉ ra những bất cập, tồn tại, khó khăn, vướng mắc sẽ là cơ sở quan trọng để đưa ra phương án thực hiện trong thời gian tới. Quá trình thực hiện, phải lấy mục tiêu vì học sinh chứ không phải vì kinh doanh, lợi nhuận”.
