'Món ăn có búa' thơm ngon ở xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Nhiều món ăn thường ngày phải dùng đến bát, đũa, thìa, dao… nhưng riêng món hạt trồi ở miền núi Anh Sơn (Nghệ An) thì phải dùng đến… búa.

Trồi là cây thân gỗ lâu năm, cao hàng chục mét có nhiều trên vườn đồi, rừng núi ở các huyện Anh Sơn, Thanh Chương… Trồi ra hoa vào mùa Xuân và chín quả lúc Thu về.

Quả trồi lớn như quả hồng, có hình dạng giống chiếc bát úp, da dù xì như quả na, khi quả non có màu xanh và già thì chuyển sang nâu thẫm. Bên trong quả có hạt lớn, nhân hạt hình trái tim, thơm ngon, béo bùi là một món ăn được nhiều người yêu thích.

Cây trồi . Ảnh: Huy Thư
Cây trồi. Ảnh: Huy Thư

Ngày trước, đến mùa trồi, quả rụng đầy dưới gốc, người dân địa phương chỉ việc lên đồi đi nhặt quả rụng về luộc để ăn. Nay trồi đã thành đặc sản, nhu cầu về quả trồi lớn, người đi săn lùng nhiều, nên “trồi già không kịp rụng”.

Cứ đến mùa trồi là mọi người rủ nhau đi hái đồng loạt. Với những cây thấp thì dễ hái, còn cây cao thì phải trèo lên, dùng sào để chọc. Hái trồi cũng vất vả không thua hái trám. Những ngày trời mưa, thân cây khá trơn, trèo khó, người hái phải đứng dưới cây chọc ngược lên.

Quả trồi tươi. Ảnh: Huy Thư
Quả trồi tươi. Ảnh: Huy Thư

Quả trồi già trông như những hòn đá nâu xám, 1 kg khoảng 30 quả, nhìn qua, không ai nghĩ rằng nó là một món ăn ngon. Ăn quả trồi cũng lắm công phu, phải huy động đủ các dụng cụ như nồi, búa, thớt… Trồi sau khi hái về, đổ vào nồi luộc gần 1 tiếng đồng hồ dưới lửa to cho chín,  để ráo rồi mới đem ra “xử lý”.

Do hạt trồi có lớp vỏ bọc khá dày, cứng như hạt trám, nên muốn ăn nhân bên trong phải đập vỡ hạt ra. Người địa phương thường dùng nhiều cách để làm vỡ hạt trồi, nhưng cách thông dụng nhất, an toàn nhất là dùng búa để đập. Kê hạt trồi lên đá hoặc thớt, dùng búa đập mạnh cho vỡ thành nhiều mảnh.

Đập hạt trồi phải quen tay, nó mới “vỡ chuẩn”, không bị té, không bị nát. Khi hạt vỡ, mọi người mới dùng que tre, tăm tách nhân ra khỏi vỏ để thưởng thức. Món hạt trồi từ lâu đã gắn liền với chiếc búa, nên dân gian thường gọi vui là “món ăn có búa”

Quả trồi khô. Ảnh: Huy Thư
Quả trồi khô. Ảnh: Huy Thư

Nhân hạt trồi có vị béo bùi, thơm ngon đặc trưng nên hấp dẫn người ăn, ai ăn rồi thì nhớ mãi. Theo kinh nghiệm dân gian, quả trồi chín rụng dưới gốc, ngon hơn quả trồi được hái trên cây. Quả càng già thì vị béo bùi càng đậm.

Ở những địa phương có trồi, mỗi mùa quả rụng, trẻ em là những người khám phá trồi đầu tiên. Trước đây, các em nhỏ ở các xã miền núi Anh Sơn thường rủ nhau lên núi đi nhặt quả trồi về đổi sách vở để học tập.

Ăn quả trồi nhất thiết phải dùng búa để đập. Ảnh: Huy Thư
Ăn quả trồi nhất thiết phải dùng búa để đập. Ảnh: Huy Thư

Hiện nay, quả trồi đang được người dân thu hái triệt để. Tại Anh Sơn, trồi có nhiều ở các xã Hoa Sơn, Tường Sơn, Phúc Sơn… Ở những nơi này đã hình thành nên đội ngũ những người chuyên đi hái quả trồi về bán. Từ một thứ quả để “ăn cho vui”, trồi trở thành đặc sản của vùng miền núi, một món hàng được dân buôn tích cực săn lùng.

Nhân hạt trồi béo bùi thơm ngon đặc trưng hấp dẫn người ăn. Ảnh: Huy Thư
Nhân hạt trồi béo bùi, thơm ngon đặc trưng, rất hấp dẫn người ăn. Ảnh: Huy Thư

Chị Trần Thị Duyên (26 tuổi) ở xã Đức Sơn – một người chuyên buôn hạt trồi cho biết, dịp này hàng ngày chị phải đánh xe đi khắp huyện Anh Sơn để sưu tầm hạt trồi, tuy nhiên trồi ngày càng hiếm vì người mua đông. Nhu cầu về hạt trồi lớn, trong khi nguồn cung có hạn, chủ yếu là khai thác trồi trong tự nhiên.

Hiện, trồi không chỉ được tiêu thụ trên địa bàn mà còn được chuyển, gửi đi xa và nhập cho lái buôn bán sang Trung Quốc. Giá hạt trồi đang dao động từ 16 – 18.000 đồng/kg.

Trồi rừng Anh Sơn từ lâu đã quen thuộc với người dân địa phương, nhưng còn mới lạ với rất nhiều người. Cùng với bánh gai, chè gay...“món ăn có búa” đã và đang là một trong những thứ quà hấp dẫn của người Anh Sơn xa quê.

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.