 |
| Kênh mương đất tại xã Nghi Thịnh, huyện Nghi Lộc. Ảnh: Phú Hương |
Ông Lê Văn Phong - Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Cả xã có tới 180 ha đất màu phải chuyển sang trồng lúa ở vụ đông, giá trị sản xuất giảm hơn một nửa so với trồng màu, trong đó chuyển nhiều nhất là ở vụ hè thu và vụ đông. Kênh mương chủ yếu đang là kênh đất, tiêu thoát kém và thường xuyên bồi lắng. Ngập úng diễn ra ở tất cả các vụ sản xuất, vào vụ xuân hay bị ngập do lụt tiểu mãn tháng 3, tháng 4; mùa tháng 8, tháng 9, thậm chí tháng 11, 12 cây trồng cũng không được an toàn. Chỉ cần mưa khoảng 200 mm là đã xảy ra ngập úng trên diện rộng, nhiều khi 5- 6 ngày nước mới rút hết, nên nhiều diện tích chỉ có thể gieo cấy lúa chịu ngập dù năng suất và hiệu quả rất thấp. Như vụ đông năm nay, kế hoạch xã chỉ trồng 150 ha lúa nhưng diện tích thực tế đã lên tới 180 ha.
 |
| Lạc đông tại Nam Lộc (Nam Đàn) trong đợt mưa lụt bão số 4. Ảnh: Thanh Phúc |
Là địa phương phát triển khá mạnh về sản xuất cây màu và được đánh giá là đã đầu tư xây dựng khá hoàn chỉnh hệ thống tiêu thoát với 75 - 80% chiều dài đê được bê tông hóa và cứng hóa, thế nhưng trừ những xã nằm dọc QL1A, xa biển, địa hình cao hơn là có thể phát triển những loại cây màu có giá trị cao vào vụ đông, còn lại ở 5/8 xã vùng màu Bãi ngang của huyện Diễn Châu là Diễn Hải, Diễn Hùng, Diễn Trung, Diễn Bích, Diễn Vạn, cây ngô vẫn là lựa chọn chủ yếu, dù hiệu quả chỉ bằng một phần so với trồng các loại rau màu.
Theo ông Lê Thế Hiếu - Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, hệ thống tiêu thoát vùng màu ven biển đã được xây dựng nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu tiêu thoát trước hết do đường mương, cống đê đã xuống cấp, nhiều tuyến kênh đang là kênh đất thường xuyên bồi lắng, trong khi biến đổi khí hậu những năm gần đây gây ra nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan, mưa lớn và dồn dập nên không thể tiêu thoát kịp.
Hệ thống tiêu chưa đáp ứng được yêu cầu chuyển đổi cơ cấu cây trồng cũng như tác động của biến đổi khí hậu. Từ 5 năm trở lại đây, ở nhiều vùng chỉ cần một trận mưa 50 - 70 mm là đã ngập úng trên diện rộng, nhiều thời điểm 5- 7 ngày sau mưa nước mới rút hết. Bởi vậy, tại các vùng màu của Diễn Châu, cây ngô vẫn đang chiếm phần lớn trong cơ cấu cây trồng vụ đông, chỉ một số xã như Diễn Thành, Diễn Phong, Diễn Hồng, Diễn Thịnh là trồng được rau màu có giá trị cao hơn rất nhiều lần
 |
| Đoàn Thanh niên xã Diễn Kỷ nạo vét kênh mương trước khi bước vào sản xuất vụ xuân. Ảnh: Tư liệu |
Theo ông Nguyễn Trường Thành - Chi Cục trưởng Chi cục Thủy lợi, hệ thống kênh tiêu chưa được xây dựng, kiên cố hóa đồng bộ do nguồn vốn khó khăn. Ở hệ thống tiêu cuối kênh, các trục kênh chính cơ bản đã được đầu tư xây dựng, khả năng tiêu thoát tốt, nhưng hệ thống công trình kênh tiêu từ nội đồng ra kênh chính còn rất nhiều bất cập, bồi lắng, sạt lở, chưa kiên cố, sau một mùa nắng hạn, đến mùa lụt bão hầu hết đã bị bồi lấp nên khả năng tiêu thoát kém. Vào mùa mưa lụt, tình trạng cây trồng bị mất trắng, phải gieo trồng lại hoặc giảm năng suất thường xuyên xảy ra.
“Để đảm bảo tiêu úng cho cây trồng vụ đông, các địa phương và đơn vị quản lý công trình thủy lợi phải tập trung nạo vét, tu bổ kênh mương, đặc biệt là kênh mương tiêu úng cho vùng màu. Đẩy mạnh, phát huy hiệu quả phong trào Toàn dân ra quân làm thủy lợi, nạo vét, tu bổ, chỉnh trang đồng ruộng để tiêu úng cho cây vụ đông cũng như sửa chữa, tu bổ công trình sau thời gian chống chọi với mưa bão; phát huy nội lực cùng với các chính sách hỗ trợ để tập trung xử lý hệ thống kênh tiêu từ nội đồng ra kênh chính”
 |
| Diện tích rau màu của xã Hưng Đông (TP. Vinh) ngặp băng trong biển nước do mưa lụt. Ảnh Thanh Phúc |
Bên cạnh đó, trong khi hệ thống tiêu úng đồng màu chưa đáp ứng yêu cầu, thì các giải pháp kỹ thuật trong trồng trọt như chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xây dựng khung lịch thời vụ hợp lý cũng được coi là những giải pháp hiệu quả nhằm giảm thiểu thiệt hại do mưa lụt.
