Nam Đàn và hành trình xây dựng nông thôn mới hướng tới kiểu mẫu

PV: Thưa đồng chí, Nam Đàn vừa trở thành huyện đầu tiên của Nghệ An được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Xin đồng chí chia sẻ những kết quả nổi bật mà huyện đã đạt được trong hơn một thập kỷ thực hiện chương trình này?

Đồng chí Nguyễn Hồng Sơn: Nam Đàn là quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, mảnh đất địa linh nhân kiệt và giàu truyền thống cách mạng và văn hoá. Qua hơn 10 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới (NTM), huyện đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, toàn diện. Đặc biệt, năm 2024, Nam Đàn vinh dự trở thành huyện đầu tiên của Nghệ An được Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao – một dấu mốc quan trọng khẳng định sự phát triển vượt bậc của địa phương.

Về kinh tế, huyện tập trung phát triển các mô hình kinh tế nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đồng thời đẩy mạnh kinh tế du lịch, dịch vụ và tiểu thủ công nghiệp. Các làng nghề truyền thống như làm miến, làm tương, nghề mộc, thảo dược... không chỉ được bảo tồn mà còn phát triển theo chuỗi giá trị, mở rộng thị trường tiêu thụ. Khu công nghiệp Nam Giang thu hút nhiều nhà đầu tư, góp phần tạo việc làm, tăng thu ngân sách.

Đặc biệt, phong trào phát triển sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) đạt kết quả ấn tượng với 81 sản phẩm đạt chuẩn từ 3 sao trở lên, 100% xã, thị trấn đều có sản phẩm OCOP, qua đó nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp và đời sống nhân dân.

Về văn hóa và du lịch, với định hướng phát triển là huyện chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu về phát triển văn hóa gắn với du lịch, Nam Đàn đã phát triển được du lịch văn hoá gắn với bảo tồn di sản.

Khu di tích quốc gia Kim Liên – quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh là di tích lịch sử đặc biệt quan trọng của quốc gia, địa chỉ đỏ của lòng dân. Khu lăng mộ Vua Mai, chùa Đại Tuệ… là những địa danh thu hút rất đông du khách hàng năm về với Nam Đàn. Các mô hình du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và giáo dục trải nghiệm được triển khai tại nhiều xã như Kim Liên, Nam Cát, Nam Giang, mang lại nguồn thu bền vững và tạo việc làm tại chỗ cho người dân.

Về môi trường, huyện triển khai đồng bộ các giải pháp bảo vệ và cải thiện cảnh quan nông thôn. Hệ thống giao thông nông thôn được nâng cấp với gần 180 km đường, xây dựng nhiều tuyến đường mẫu, đường hoa và cụm cờ góp phần tạo cảnh quan sáng, xanh, sạch, đẹp. 100% xóm có hệ thống điện chiếu sáng công cộng. 100% xã có hệ thống thu gom rác thải.

Các mô hình bảo vệ môi trường như xử lý rác thải nông thôn, nuôi giun quế, xử lý phụ phẩm thành phân bón hữu cơ được Hội Nông dân triển khai hiệu quả. Mô hình “Vườn chuẩn NTM” đã được lan tỏa rộng rãi với 82 vườn đạt chuẩn, tạo không gian sống trong lành, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần người dân.

Xã Kim Liên - quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh nổi bật với mô hình du lịch nông nghiệp, với diện tích trồng sen hơn 60 ha, tạo không gian sinh thái đặc sắc. Các hợp tác xã tại đây, như HTX Sen Quê Bác, kết hợp trồng sen và tổ chức trải nghiệm chèo thuyền hái sen, làm trà sen, bánh từ sen... Du khách có thể tham quan, chụp ảnh, mua sản phẩm OCOP và nghỉ tại nhà vườn, homestay thân thiện. Tổng lượt khách du lịch hàng năm đến Nam Đàn đạt khoảng 2,2 triệu lượt, với doanh thu từ dịch vụ du lịch trung bình 400 tỷ đồng mỗi năm.

Về công nghệ thông tin và chuyển đổi số, 100% xã đã có máy tính kết nối mạng phục vụ điều hành, 95% văn bản được ký số và trao đổi qua hệ thống điều hành văn bản điện tử. Tất cả 18 xã đều cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình, quản lý vận hành hiệu quả cổng thông tin điện tử xã. Văn hoá - giáo dục nằm ở tốp đầu của tỉnh, an ninh - quốc phòng được giữ vững.

Tính đến đầu năm 2025, toàn huyện Nam Đàn có 18/18 xã đạt chuẩn NTM, trong đó 15 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (chiếm 83,3%) và 7 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (chiếm 38,9%), tỉ lệ cao nhất trong tỉnh. Đây là minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng nghỉ của toàn hệ thống chính trị và nhân dân. Dấu ấn nổi bật của các xã kiểu mẫu là cảnh quan sáng – xanh – sạch – đẹp, hạ tầng đồng bộ, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng cải thiện. Tất cả những thành quả đó có được là nhờ sự quan tâm đặc biệt của Trung ương Đảng, Chính phủ, sự chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy và UBND tỉnh Nghệ An, sự đồng lòng, quyết tâm cao của hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở, sự chung tay góp sức của các tổ chức đoàn thể, cộng đồng doanh nghiệp, và đặc biệt là sự đồng thuận, tham gia chủ động của nhân dân.

PV: Xin đồng chí chia sẻ một số kinh nghiệm trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện Nam Đàn?

Đồng chí Nguyễn Hồng Sơn: Vai trò xây dựng nông thôn mới của các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội rất quan trọng. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện Nam Đàn triển khai hiệu quả cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” với nhiều hoạt động cụ thể, tập trung phát triển văn hóa gắn với du lịch. Nhân dân đã đóng góp hơn 112 tỷ đồng, hiến trên 75.000 m² đất, tháo dỡ hàng nghìn mét tường rào và đóng góp hơn 130.000 ngày công lao động. Hạ tầng được cải thiện rõ rệt với hơn 220 km đường bê tông, mở rộng lề đường, xây dựng mương thoát nước và nâng cấp đường điện chiếu sáng. Người dân tích cực trồng đường hoa, dựng cột cờ Tổ quốc dọc các tuyến đường nhằm xây dựng nông thôn mới nâng cao và đô thị văn minh.

Mặt trận Tổ quốc huyện còn triển khai lấy ý kiến hài lòng của người dân về nông thôn mới, vận động quỹ “Vì người nghèo” thu hơn 12 tỷ đồng, xây dựng và sửa chữa 232 căn nhà đại đoàn kết, hỗ trợ sản xuất, khám chữa bệnh và học tập cho hơn 2.100 gia đình khó khăn. Phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi được Hội Nông dân huyện phát triển mạnh với nhiều giải pháp hỗ trợ về kiến thức, vốn và tổ chức sản xuất. Hàng năm, có gần 60% hộ nông dân đăng ký sản xuất kinh doanh giỏi và trên 54% được công nhận danh hiệu.

Nhiều hộ thành lập doanh nghiệp, hợp tác xã, góp phần xây dựng vùng chuyên canh, cánh đồng mẫu lớn, trang trại và tạo thương hiệu nông sản. Hội còn triển khai chương trình trồng cây xanh và các mô hình bảo vệ môi trường như thu gom rác thải, xử lý phụ phẩm nông nghiệp, xây dựng vườn chuẩn và khu dân cư kiểu mẫu với nhiều xã đã đạt chuẩn.

Hội Phụ nữ huyện thực hiện nhiều phong trào xây dựng người phụ nữ thời đại mới, gia đình “5 không, 3 sạch” và các mô hình bảo vệ môi trường. Hội duy trì phong trào “Ngày Chủ nhật xanh”, trồng cây xanh, xây dựng tuyến đường mẫu do phụ nữ quản lý và phong trào “Biến rác thải thành việc có ích” để hỗ trợ phụ nữ nghèo. Hội cũng xây dựng mái ấm tình thương, chương trình “Mẹ đỡ đầu” và hỗ trợ học sinh nghèo vượt khó. Nhiều gia đình hội viên hiến đất làm đường, vệ sinh môi trường, góp phần xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Hội Cựu chiến binh huyện tích cực vận động lắp đặt hệ thống chiếu sáng, duy trì các mô hình tự quản về an ninh trật tự và an toàn giao thông, góp phần giữ vững an ninh xã hội. Hội phối hợp tổ chức các đợt cao điểm phòng chống tội phạm và vận động hội viên cam kết chấp hành pháp luật, đảm bảo an toàn giao thông. Đoàn Thanh niên huyện phát động nhiều phong trào tình nguyện như sửa chữa đường, xây dựng hệ thống điện chiếu sáng, nạo vét kênh mương, vẽ tranh bích họa, trồng cây xanh và vệ sinh môi trường, góp phần xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh.

Các mô hình “Tuyến đường cờ thanh niên”, “Vườn ươm thanh niên” được nhân rộng, tạo thành trào lưu tích cực trong cộng đồng. Những hoạt động của các tổ chức đoàn thể đã góp phần nâng cao đời sống, thay đổi diện mạo nông thôn và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, giúp huyện Nam Đàn đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự vào cuộc của hệ thống chính trị, phong trào nông thôn mới Nam Đàn được đẩy mạnh.

PV: Định hướng của địa phương trong thời gian tới để tiếp tục xây dựng NTM kiểu mẫu là gì, thưa đồng chí?

Đồng chí Nguyễn Hồng Sơn: Chúng tôi xác định xây dựng NTM là quá trình lâu dài, liên tục, không có điểm dừng. Giai đoạn tới, thực hiện chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về sắp xếp lại đơn vị hành chính và chính quyền địa phương 2 cấp, các xã trên địa bàn tiếp tục xây dựng NTM kiểu mẫu theo hướng toàn diện, bền vững, mang đậm bản sắc quê hương Bác Hồ.

Các địa phương sẽ nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt, đặc biệt chú trọng nâng cao thu nhập người dân, bảo vệ môi trường, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý và phục vụ người dân. Phát triển kinh tế nông nghiệp sạch, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao kết hợp du lịch cộng đồng và giáo dục trải nghiệm là trọng tâm. Nhân rộng mô hình hay, cách làm sáng tạo, gắn xây dựng NTM với phát triển kinh tế, bảo tồn văn hóa và xây dựng con người Nam Đàn ngày càng văn hoá, nghĩa tình, thân thiện, mến khách.

PV: Xin chân thành cảm ơn đồng chí.