Nắng nóng và những dự báo về thời tiết cực đoan ở Nghệ An

PV: Hiện nay ở Nghệ An thời tiết đang diễn biến theo chiều hướng nắng nóng trên diện rộng. Ông có thể cho biết cụ thể hơn về những dự báo về tình hình thời tiết thời gian tới tại Nghệ An?

Ông Tăng Văn An: Từ ngày 4-5/5, hầu hết các địa phương trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã và đang diễn ra nắng nóng. Đặc biệt có một số địa phương nắng nóng gay gắt với nền nhiệt độ cao trên 40 độ C, ví dụ như khu vực huyện Quỳ Châu, Quỳ Hợp nhiệt độ có lúc lên trên 41 độ C, còn ở Tương Dương ngày 4/5 đạt mức 41,7 độ C.

Ông Tăng Văn An - Trưởng Phòng Dự báo Khí tượng thủy văn, Đài Khí tượng thuỷ văn Bắc Trung Bộ. Ảnh: HT

Theo thông tin dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Bắc Trung Bộ, trong một vài ngày tới (từ ngày 5 đến ngày 7/5), nắng nóng, nắng nóng gay gắt sẽ còn tiếp tục diễn ra trên diện rộng, ở hầu hết các huyện, thành, thị trên địa bàn Nghệ An, với nền nhiệt phổ biến từ 37 - 40 độ C.

Trong đó, một số địa phương có thể sẽ có nền nhiệt độ từ 41- 42 độ C như: Kỳ Sơn, Tương Dương, Quỳ Châu, Quỳ Hợp, Quế Phong, Anh Sơn, Thanh Chương, Tân Kỳ, Nghĩa Đàn,…Riêng khu vực thị xã Cửa Lò nhiệt độ khoảng 36 - 38 độ C.

Thời gian tới, dự báo nắng nóng có khả năng gia tăng hơn từ khoảng tháng 5- 7/2023, số ngày nắng nóng có khả năng xuất hiện nhiều hơn và gay gắt hơn so với cùng thời kỳ năm 2022.

Tuy nhiên, so sánh nền nhiệt trong khoảng 15 năm trở lại nay, thì năm 2023 dự báo chưa phải là năm nắng nóng cao điểm nhất. Ví như cùng ngày 4/5, thời điểm năm 2012 nhiệt độ cao nhất ở Nghệ An đạt 42 độ C tại khu vực huyện Quỳ Hợp, thì năm 2023 này cũng ngày 4/5 mức nhiệt ở Nghệ An vẫn duy trì ngưỡng 41-42 độ C, song vùng nắng nóng có mở rộng hơn so với năm 2012.

Dự báo, sau thời gian nắng nóng, khả năng từ giữa tháng 5/2023 thời tiết Nghệ An sẽ chuyển biến giảm nhiệt độ, có mưa, thậm chí có áp thấp nhiệt đới, bão.

PV: Vì sao các địa phương miền núi thường có nền nhiệt cao hơn các địa phương đồng bằng, ven biển? Ông có lưu ý gì về diễn biến thời tiết ở những địa phương này?

Ông Tăng Văn An: Thực tế diễn biến thời tiết ở Nghệ An thời gian gần đây cho thấy, các địa phương vùng núi cao ngoài nắng nóng với nền nhiệt độ cao hơn các địa phương đồng bằng ven biển thì còn thường xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan như tố lốc, mưa đá, gió giật mạnh.

Nguyên nhân có rất nhiều, song một trong những yếu tố quan trọng tác động đến diễn biến thời tiết ở các địa phương miền núi là do đặc điểm về vị trí địa lý, địa hình đặc trưng như nhiều núi cao chắn gió, nhiều thung lũng, vị trí đón hướng gió... Các vùng mây khi hình thành, di chuyển từ vùng miền khác đến vùng miền núi gặp tác động của địa hình núi cao chắn gió, hoặc tác động thay đổi về nền nhiệt độ, thay đổi khí áp đột ngột giữa các tiểu vùng sẽ dễ dẫn đến lốc, xoáy, gió giật mạnh...

PV: Công tác dự báo và cảnh báo về tình hình thời tiết của Đài Khí tượng thuỷ văn khu vực Bắc Trung Bộ được tiến hành như thế nào? Ông có thể cho biết thêm về những dự báo thời tiết trong khoảng thời gian dài hơn?

Ông Tăng Văn An: Đối với Đài Khí tượng thuỷ văn khu vực Bắc Trung Bộ, hiện nay ở Nghệ An có 9 điểm quan trắc khí tượng, phục vụ đo đếm các yếu tố gió, nhiệt độ… đặt tại trung tâm các huyện, thành, thị. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có hệ thống gần 100 trạm đo mưa và 11 trạm thủy văn do Đài Khí tượng thuỷ văn khu vực Bắc Trung Bộ và các cơ quan, đơn vị khác quản lý, vận hành như cơ quan thuỷ lợi, các nhà máy thuỷ điện...

Cán bộ Đài Khí tượng thuỷ văn khu vực Bắc Trung Bộ xử lý thông tin cảnh báo thời tiết. Ảnh: HT

Sau khi có kết quả dự báo thời tiết, Đài sẽ gửi kết quả đến các cơ quan, đơn vị liên quan như: Văn phòng thường trực Phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn tỉnh, các sở, ngành, các cơ quan báo, đài… để kịp thời thông tin đến người dân.

Theo kết quả dự báo mà chúng tôi phân tích được, sau 3 ngày nắng nóng cao điểm, thì từ ngày 8/5 đến hết ngày 14/5 dự báo Nghệ An sẽ chuyển mưa trên diện rộng, hầu khắp các huyện, thành, thị. Đặc biệt lưu ý ngày 7/5 khả năng sẽ xảy ra mưa kèm gió giật, lốc xoáy ở một số địa phương như: Nghĩa Đàn, Thái Hoà, Quế Phong, Quỳ Hợp, Con Cuông, Tương Dương và Kỳ Sơn.

Dự báo dài hơi hơn, chúng tôi nhận thấy từ tháng 5 đến tháng 7/2023, Nghệ An khả năng sẽ xảy ra hiện tượng ENSO. Cụ thể, hiện tượng ENSO tiếp tục duy trì ở trạng thái trung tính từ nay đến khoảng tháng 6/2023 với xác suất từ 80-90%; sau đó nhiệt độ mặt nước biển khu vực trung tâm Thái Bình Dương tiếp tục có xu hướng tăng dần và nghiêng về hiện tượng El Nino, tức là số ngày nắng nóng sẽ xảy ra nhiều hơn số ngày mưa, bão.

Theo số liệu dự báo thời tiết cập nhật ngày 14/4/2023, hết tháng 5/2023, bão và áp thấp nhiệt đới ít có khả năng xuất hiện trên Biển Đông, và khả năng sẽ xuất hiện vào khoảng từ giữa tháng 6.

Tuy nhiên, do diễn biến của hiện tượng ENSO, theo ghi nhận của chúng tôi thời điểm cập nhật thông tin ngày 5/5/2023 đã xuất hiện áp thấp nhiệt đới gần biển Đông, có khả năng sẽ đi vào biển Đông trong tháng 5/2023, không ngoại trừ khả năng mạnh thành bão. Để dự báo chính xác hơn diễn biến của áp thấp, chúng tôi sẽ theo dõi và cập nhật các diễn biến mới nhất.

Dự báo xu thế khí tượng, thủy văn, hải văn từ tháng 8 - 10/2023, hiện tượng ENSO sẽ vẫn tiếp tục với dự báo nhiệt độ mặt nước biển khu vực tiếp tục tăng dần và trạng thái El Nino được thiết lập với xác suất 55-65%, và có khả năng kéo dài cho đến những tháng đầu năm 2024.

Vì thế, dự báo từ tháng 8-10/2023, số lượng bão hoặc áp thấp nhiệt đới trên khu vực Biển Đông có khả năng thấp hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ (dự báo có khoảng từ 6-7 cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông) và tác động đến khu vực Bắc Trung bộ. Đề phòng những cơn bão có diễn biến phức tạp cả về quỹ đạo cũng như cường độ.

Về nắng nóng, dự báo tháng 8/2023 nắng nóng tiếp tục xảy ra, cường độ nắng nóng có khả năng gay gắt hơn so với cùng thời kỳ năm 2022. Sau đó có xu hướng suy giảm hơn trong khoảng tháng 9/2023.

PV: Đối với việc nắm bắt thông tin về dự báo thời tiết, theo ông người dân cần lưu ý điều gì?

Ông Tăng Văn An: Chúng tôi sẽ luôn nỗ lực để đưa ra được những dự báo về thời tiết chính xác nhất, nhằm giúp người dân nắm bắt được tình hình thời tiết phục vụ cho đời sống, sinh hoạt cũng như sản xuất, kinh doanh như đã thực hiện thời gian qua.

Với sự đan xen giữa nắng nóng gay gắt và các hình thái khí hậu cực đoan như mưa giông, tố lốc, mưa đá sẽ tác động đến môi trường, điều kiện sống, cơ sở hạ tầng, các hoạt động kinh tế - xã hội. Bão và áp thấp nhiệt đới gây ra gió mạnh, sóng lớn ảnh hưởng đến các hoạt động trên các vùng biển; ngoài ra hiện tượng mưa lớn, nắng nóng, dông, lốc, mưa đá trong giai đoạn chuyển mùa có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động sản xuất và sức khỏe cộng đồng ở khu vực.

Để phòng tránh, hoặc hạn chế tối đa thiệt hại do thời tiết cực đoan gây ra, người dân cần cập nhật, nắm bắt kịp thời những thông tin dự báo thời tiết để có biện pháp phòng tránh. Những dự báo có thể chưa chính xác tuyệt đối, tuy nhiên, có sự phòng bị trước sẽ tạo được sự chủ động, hạn chế thiệt hại với phương châm “phòng hơn chống”.

Đối với những ngày xảy ra nắng nóng, người dân cần lưu ý, vào chiều tối và đêm có khả năng xảy ra mưa dông, trong mưa dông có khả năng cao xảy ra các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như: Lốc xoáy, gió giật mạnh, mưa đá, sét...

Dự báo thời tiết một số khu vực Nghệ An từ 8-14/5. Ảnh: Đài KTTV Bắc Trung Bộ

PV: Cảm ơn ông!