Nắng vàng Mường Qụa

(Baonghean) - Tôi không thể nhớ nổi mình đã bao lần đặt chân đến vùng đất Mường Qụa (xã Môn Sơn và Lục Dạ, Con Cuông), một miền quê trù phú, phong cảnh hữu tình và đậm đà bản sắc. Nhưng thật tình, tôi thích được đến vào dịp này, khi cánh đồng đã bắt đầu ngả sang màu vàng óng, khi niềm vui được mùa hiện hữu trên từng khuôn mặt của những người nông dân nơi đây.

Cũng như khắp mọi miền, nhờ mưa thuận, gió hòa nên vụ chiêm xuân này cánh đồng Mường Quạ được sai hạt, trĩu bông. Ra thăm đồng, nâng niu những hạt lúa căng mẩy dưới ánh nắng hè, ai cũng thấy sướng vui, rạo rực. Tìm đến bản Cằng thăm nghệ nhân Lương Văn Nghiệp, ông và các thành viên trong gia đình đang tất bật chuẩn bị cho mùa gặt mới.

Ông Nghiệp là người khá am hiểu về văn hóa Thái cũng như mạch nguồn lịch sử- văn hóa của quê hương. Hiện ông là Chủ nhiệm CLB Dân ca- Nhạc cụ bản Cằng (xã Môn Sơn). Mỗi khi có dịp giao lưu, biểu diễn văn hóa- văn nghệ, xã và huyện đều tìm đến ông để nhờ dàn dựng chương trình. Ông còn giữ vai trò của một nghệ nhân khi thường xuyên truyền dạy cho thế hệ sau cách sử dụng các loại nhạc cụ dân tộc Thái (khèn bè, sáo, pí, xi-xlò...).


 Nắng vàng Mường Qụa ảnh 1

             Hội thi ẩm thực về bữa cơm truyền thống của bà con dân tộc Thái.

Hỏi về lịch sử vùng đất này, ông Lương Văn Nghiệp cho hay: Khoảng 200- 300 năm trước, người Thái ở Tây Bắc bắt đầu những cuộc thiên di vào vùng rừng núi phía Tây của xứ Thanh và xứ Nghệ. Trên hành trình đi tìm vùng đất mới, một nhóm người Thái thuộc họ Vi, họ Lương và họ Lô dừng chân ở Mường Quạ. Nhận thấy nơi đây có địa hình lý tưởng, chung quanh được bao bọc bởi những dãy núi, giữa là thung lũng khá bằng phẳng và phì nhiêu, nguồn nước rất dồi dào, muông thú tụ tập đông đúc nên quyết định dừng chân khai bản, lập mường. Việc làm trước tiên của cư dân Mường Quạ là đắp đập, ngăn suối và khai hoang ruộng nước. Với sự kiên trì cùng ý chí quyết tâm, không bao lâu sau những bản làng đã được hình thành, cánh đồng Mường Quạ không ngừng được mở rộng. Ruộng lúa tốt tươi, cá tôm đầy suối, cuộc sống nơi đây luôn luôn no đủ.

Biết tin Mường Quạ là vùng đất lành, người Thái khắp mọi nơi tìm về đây sinh sống. Bản làng ngày một đông vui, vùng quê này ngày càng trở nên trù phú. Về sau, Hầu Bông, một vị tù trưởng có uy tín trong vùng huy động nhân dân tiếp tục khai hoang, mở mang đồng ruộng để cuộc sống thêm ấm no. Nói thêm về nhân vật Hầu Bông, vị tù trưởng này nổi tiếng trong phong trào Cần Vương vào cuối thế kỷ 19. Trước họa xâm lăng của giặc Pháp, Hầu Bông đã huy động dân binh và hăng hái gia nhập nghĩa quân của Lê Doãn Nhã. Khởi nghĩa bị thất bại, Hầu Bông chịu chung số phận với nhiều lãnh tụ Cần Vương. Nhưng dù sao, Hầu Bông chính là người khơi dậy truyền thống yêu nước và đấu tranh cách mạng ở vùng đất Mường Quạ. Vì lẽ đó, trong những năm 1930- 1931, hòa chung với nhân dân toàn tỉnh và khắp cả nước, người dân nơi đây hăng hái tham gia các cuộc biểu tình chống thực dân Pháp. Trên cơ sở đó, tháng 4/1931, Chi bộ Đảng Môn Sơn được thành lập. Đây là chi bộ đầu tiên được thành lập ở các huyện vùng cao, khẳng định sự lan tỏa của phong trào cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng.


Người dân Môn Sơn - Lục Dạ không giấu được niềm tự hào mỗi khi nhắc đến câu ca "Cơm Mường Quạ, cá sông Giăng". Cánh đồng Mường Quạ phì nhiêu, lại được tưới tắm bởi dòng nước mát trong của sông Giăng và khe Mọi nên hạt lúa luôn chắc mẩy, dẻo thơm. Mỗi khi bưng bát cơm, ta như cảm nhận được hương vị của mạch đất, tình người. Từ lâu, sông Giăng đã nổi tiếng khắp vùng bởi vẻ đẹp hùng vĩ và thơ mộng. Nước sông Giăng xanh ngắt màu xanh của đại ngàn. Ở đây có vô số cá tôm sinh sống, trong đó nổi bật là loài cá mát. Cá mát cư trú dọc sông Giăng, chỉ ăn các rong rêu và một số loài thủy sinh nên rất sạch, thịt cá mát vừa thơm, vừa bùi, thưởng thức một lần là nhớ mãi, lâu nay đã trở thành món ăn đặc sản trong các nhà hàng. 


Mường Quạ nằm ở khu vực Vườn Quốc gia Pù Mát, một địa điểm du lịch khá nổi tiếng với thắng cảnh sông Giăng, đập Phà Lài, thác Khe Kèm... Đây chính là lợi thế và cơ hội để người dân địa phương phát triển kinh tế- xã hội. Hiện tại, Môn Sơn và Lục Dạ đang đẩy mạnh công tác bảo tồn bản sắc văn hóa (khôi phục nghề truyền thống, thành lập các CLB Dân ca - Nhạc cụ và phục hồi một số phong tục độc đáo...) để thu hút du khách và phát triển du lịch cộng đồng. Đến nay, một số bản ở Mường Quạ đã được gắn biển điểm du lịch cộng đồng. Nhiều du khách đến đây không chỉ say sưa trước cảnh non nước hữu tình, bản làng trù phú mà còn bị quyến rũ bởi câu lăm, điệu xuối, điệu xòe cùng tiếng cồng chiêng, tiếng khèn, tiếng pí ngân vang trong đêm đại ngàn hùng vỹ.


Dường như nghệ nhân Lương Văn Nghiệp còn có rất nhiều điều muốn nói về quê hương mình. Nhưng mùa gặt đã cận kề, hương lúa chín thơm lừng đang giục giã người nông dân ra đồng. Tôi đành hẹn dịp sau quay lại để được lắng nghe những câu chuyện về mạch đất, tình người Mường Quạ. Nắng vàng trải rộng trên cánh đồng vàng, sắc màu của cuộc sống ấm no và ngập tràn niềm tin, hy vọng...

Công Kiên

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.