Nét đẹp văn hóa trong lễ mừng thọ đầu Xuân

Theo quan niệm dân gian, người có tuổi thọ và gia đình có người cao tuổi là có được phúc lớn trời ban. Vì có phúc nên mới được sống lâu và có con cháu đề huề, mừng thọ chính là mừng cái phúc ấy. Con cháu được mừng thọ ông bà, cha mẹ là được có thêm niềm vui, niềm tự hào.

Người cao tuổi xóm Làng Nhùng, xã Tam Quang (Tương Dương) được BQL xóm tổ chức Lễ mừng thọ nhân dịp đầu Xuân Canh Tý 2020. Ảnh: Đình Tuân

Ngày xưa, lễ chúc thọ được bắt đầu khi trong gia đình có người từ 60 tuổi trở lên. Ngày nay, khi đời sống ngày một cải thiện, việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe người cao tuổi ngày càng tốt hơn nên độ tuổi mừng thọ thường được bắt đầu từ 70 tuổi trở lên. Và việc mừng thọ cũng không còn giới hạn trong quy mô gia đình, dòng họ mà được cả xã hội quan tâm.

Lễ mừng thọ thường được bắt đầu từ ngày mùng 4 Tết Nguyên đán tại nhà văn hóa hoặc đình làng theo những nghi thức, phong tục truyền thống của mỗi địa phương. Sau lễ mừng thọ chung, con, cháu về tổ chức mừng thọ tại gia đình cho bố mẹ, ông bà. Trong buổi lễ, ông bà sẽ mặc trang phục trang trọng, thường là y phục khăn đóng, đi hài, áo quần màu đỏ hoặc màu vàng tùy mức tuổi thọ.

Con, cháu ông Võ Đình Dần, xóm Làng Nhùng, xã Tam Quang (Tương Dương) sum vầy mừng thọ ông, bà bước sang tuổi 70. Ảnh: Đình Tuân

Ông bà được bố trí ngồi nơi trang trọng, con cháu lần lượt đến kính cẩn dâng rượu và đào, kính lễ cha mẹ, ông bà rồi đến tiệc mừng thọ. Con, cháu luôn dành cho bố mẹ, ông bà những lời chúc tốt đẹp, thể hiện niềm tôn kính, hiếu thảo trước công lao sinh thành và dưỡng dục, chăm lo và dạy bảo theo suốt cuộc đời.

Và cầu chúc bố mẹ, ông bà sống lâu, sống khỏe để làm chỗ dựa cho con cháu, gia đình. Những lời này có lúc được thêu trên bức trướng, bức tranh hay những vần thơ giàu ý nghĩa.

Đại diện BQL xóm Làng Nhùng, xã Tam Quang (Tương Dương) phát giấy chứng nhận và quà mừng thọ cho các cụ cao tuổi. Ảnh: Đình Tuân

Trong lễ này, ngoài con cháu trong gia đình, còn có họ hàng nội ngoại gần xa và khách đến chúc mừng, chứng kiến niềm hạnh phúc của các cụ và con cháu. Truyền thống tốt đẹp này của dân tộc càng làm cho những ngày Xuân thêm phần ấm cúng, vui vẻ và cái Tết thêm phần ý nghĩa hơn.

Quy mô lễ mừng thọ tùy theo điều kiện mỗi gia đình và phong tục của địa phương. Thông thường, gia đình có người tròn 70, 80, 90… tuổi lễ mừng thọ thường được tổ chức quy mô lớn. Đặc biệt, cụ nào càng thượng thọ, con cháu đuề huề và thành đạt, lễ mừng càng long trọng. Dẫu quy mô, hình thức có khác nhau ít nhiều nhưng đều thể hiện được niềm vui của cháu khi trong gia đình có người sống thọ.

Ông Lê Văn Thọ ở xóm Tháp Bai, xã Nghĩa Liên (Nghĩa Đàn) cho biết: “Năm nay tôi được con cháu tổ chức mừng thọ 80 tuổi. Điều vui mừng nhất là con cháu ở xa đều về sum vầy đông đủ và nhận được sự quan tâm của địa phương, bà con trong xóm. Đây chính là món quà tinh thần thực sự có ý nghĩa, tạo động lực cho tôi sống vui, sống khỏe”.

Cũng ở xã Nghĩa Liên, anh Hà Văn Quân cho hay: “Làm ăn, sinh sống xa quê nên mỗi năm vào dịp Tết tôi thường đưa vợ con về thăm quê. Năm nay, mẹ tôi mừng thọ tuổi 70, chúng tôi đã về trước tết cả tuần để chuẩn bị chu tất lễ mừng thọ. Nghi thức mừng thọ ở quê rất đầm ấm, đó là một nét văn hóa truyền thống, thể hiện lòng kính trọng đối với bậc cao niên”.

Ông Nguyễn Trung Thấu, xóm Bình Phát, xã Nghĩa Bình (Nghĩa Đàn) bên con cháu trong buổi lễ mừng thọ 80 tuổi. Ảnh: Minh Thái

Ông Nguyễn Văn Hữu - Chủ tịch Hội Người cao tuổi huyện Nghĩa Đàn cho biết: “Cứ mỗi năm vào dịp Tết đến Xuân về, các cơ sở hội lại tổ chức mừng thọ cho các cụ, 100% người cao tuổi được tham gia lễ mừng thọ. Lễ mừng thọ đầu Xuân thể hiện bản sắc văn hóa của dân tộc, giáo dục cho thế hệ trẻ về sự hiếu kính đối với ông bà, cha mẹ. Đồng thời động viên các cụ tiếp tục phấn đấu sống vui, sống khỏe, là tấm gương mẫu mực cho con cháu noi theo”.

Việc tổ chức mừng thọ cho người cao tuổi đã trở thành một nét đẹp văn hóa truyền thống trong dịp đầu Xuân năm mới. Qua đó, giáo dục cho thế hệ trẻ truyền thống “Kính già, trọng lão”, “Uống nước nhớ nguồn” và động viên người cao tuổi sống vui, sống khỏe và có ích.