(Baonghean.vn) - “Mẹ ngồi đầu sàn kéo sợi, xe tơ/Bố ngồi bên cửa sổ, đan chài”- đó là hình ảnh đặc trưng về sinh hoạt trong gia đình người Thái, đã được nhắc đến nhiều trong văn học dân gian. Chả thế mà một trong những câu hát đầu tiên các cô gái khi hát đối giao duyên với các chàng trai, thường là: “Khi anh dậy anh đi, mẹ ta có ngồi đầu sàn kéo sợi?/ Bố ta có ngồi bên cửa sổ đan chài?”.
Phụ nữ Thái nổi tiếng với công việc dệt thổ cẩm, thêu thùa. Ảnh: Đình Tuân
Với nền nông nghiệp tự cung tự cấp, người phụ nữ phải lo “cái mặc” cho gia đình.
Cái nét sinh hoạt điển hình đó nói lên hoàn cảnh, điều kiện, môi trường sống của người Thái đã trải qua hàng ngàn năm. Cách đây hàng trăm năm, người Thái thiên di từ phía Bắc xuống. Tại miền Tây Nghệ An họ tụ cư trong các thung lũng, dọc theo khe, suối, làm lúa nước (kết hợp với nương rẫy) và đánh bắt thủy sản… Với nền nông nghiệp tự cung tự cấp, người phụ nữ phải lo “cái mặc” cho gia đình.
Trừ những khi bận bịu với mùa màng, còn lại, người phụ nữ gắn với việc trồng bông, dệt vải, trồng dâu, nuôi tằm, kéo tơ… Họ tranh thủ những lúc nông nhàn bật bông, nhuộm vải dệt thổ cẩm… Thật đúng như câu tục ngữ của người Thái: “Chân ngoài rừng, tay trong nhà”.
Người con gái Thái phải học bà, học mẹ nhộm bông, dệt vải, thêu thùa từ khi 10-11 tuổi. Để đến tuổi lấy chồng đã có đủ váy áo, khăn, màn, gối, nệm… làm của hồi môn đem về nhà chồng.
Bà Lô Thị Lan ở bản Mác, xã Thạch Giám (Tương Dương) bên khung dệt thổ cẩm; Những tấm thổ cẩm đặc sắc do người phụ nữ Thái dệt nên. Ảnh: Đình Tuân
Người đàn ông Thái thể hiện vai trò trụ cột gia đình của mình bằng những việc như săn bắn, bẫy thú, quăng chài.
Người đàn ông Thái lại lo “cái ăn”, tất nhiên họ cũng đóng góp công sức cho việc phát nương làm rẫy. Những người đàn ông thể hiện vai trò trụ cột gia đình của mình bằng những việc mà tạo hóa ban cho họ, đó là săn bắn, bẫy thú, quăng chài… Trước hết người đàn ông phải lo làm rẫy gai để lấy sợi. Từ sợi gai mới làm ra chài, lưới để đánh cá hay bắt thú. Sợi gai cũng để đan vó, xúc (bính), vợt (xộc)…
Muốn làm nên những công cụ này, người đàn ông phải có bộ đồ nghề để “chế biến” sợi gai. Đó là dụng cụ dùng để tước vỏ gai lấy sợi, gồm 1 con dao nhỏ, hình lá lúa, cán dài, một vật dùng xe sợi gọi là “pẳn pản” 2 đầu có bánh xe nhỏ để xoay.
Nếu đan các loại chài vó, lưới, xúc vợt... cần có cái “móc” giống mỏ chim nên gọi là “húa nộc cốc”- nghĩa là đầu chim mỏ sừng; thanh tre dẹt dài hơn gang tay để làm cỡ mắt lưới (to, nhỏ) và thanh gỗ dẹt và hẹp bằng bàn tay, dài khoảng nửa sải để quấn sợi…
Những người đàn ông Thái giỏi quăng chài bắt cá. Ảnh: Bá Hậu
Ngoài dụng cụ để đan chài, lưới, người chủ gia đình còn phải làm các dụng cụ để người dệt vải. Từ cái cán bông, bật bông, xa kéo sợi, đến khung cửi… Nếu chủ nhà không có kỹ năng làm những cái đó, thì ông ta phải “lấy vật đổi vật” với người khác. Xưa kia, nếu những người đàn ông không thể làm được những vật dụng tối cần thiết này để phục vụ sinh hoạt gia đình thì đều phải mang những vật phẩm có giá trị của mình để đổi cho người khác. Ngày nay không còn hình thức “vật đổi vật” nữa, thay vào đó, người ta sẽ bỏ tiền bạc ra mua về.
Hiện nay cho dù cuộc sống công nghiệp với các dây chuyền sản xuất hiện đại, nhưng hàng hóa thủ công truyền thống như dệt vải, dệt tơ, đan chài, lưới... vẫn cần phải được bảo lưu. Bởi đó là bản sắc văn hóa dân tộc được người Thái truyền lại cho thế hệ sau.
(Baonghean.vn) - Ngay cả quân đội Ukraine cũng tin rằng nếu không có không quân đủ mạnh, cuộc phản công sẽ bị phá sản bởi tiềm năng phòng không của Nga mạnh và đang được bổ sung tốt.
(Baonghean.vn) - Trong khi cùng nhóm bạn bày trò nghịch dại, đem sự chân thành của Văn Hùng dành cho Mai Liên ra làm trò đùa thì Việt không hề biết rằng, tình cảm của mình và Mai Hương đang đứng trước nguy cơ tan vỡ.
(Baonghean.vn) - Anh Nguyễn Văn T. bị rơi xuống sông Đào và cuốn vào cống nước mất tích. Sau 16 tiếng, thi thể nạn nhân được tìm thấy cách vị trí bị nạn 20km.
(Baonghean.vn) - Sinh ra từ một làng quê xứ Nghệ, Lê Văn Phi, hay còn được biết đến với biệt danh Phi “đen” sớm nổi danh, có số má ở các tỉnh phía Nam. Phi “đen” sớm nằm trong tầm ngắm của các trinh sát bởi được xác định là người đứng đầu một số vụ việc gây mất an ninh trật tự.
(Baonghean.vn) - Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh và Đảng ủy Khối Các cơ quan tỉnh thống nhất phối hợp nhiều nội dung quan trọng; Nghệ An lần đầu tiên tổ chức Hội thi Ban Giám sát đầu tư cộng đồng; Thí sinh Nghệ An bước vào môn thi đầu tiên của Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10… là những thông tin nổi bật.
(Baonghean.vn) - Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh và Đảng ủy Khối Các cơ quan tỉnh thống nhất tiếp tục phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác cải cách hành chính; quán triệt và tham mưu chương trình hành động Nghị quyết mới của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An.
(Baonghean.vn) - Hạm đội Thái Bình Dương bắt đầu tập trận ở Biển Nhật Bản và Biển Okhotsk với sự tham gia của hơn 60 tàu chiến và tàu hỗ trợ, cơ quan báo chí Hạm đội Thái Bình Dương cho biết.
(Baonghean.vn) - Chuẩn bị cho Lễ kỷ niệm sẽ được tổ chức vào ngày 11/6/2023, huyện Anh Sơn đã xây dựng nhiều công trình và phát động nhiều phong trào thi đua ý nghĩa, được sự đông đảo cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tham gia hưởng ứng.
(Baonghean.vn) - Chiều 5/6, tiếp tục chương trình làm việc, Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ về dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) và dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Đoàn ĐBQH Nghệ An thảo luận tại Tổ 3 cùng đoàn ĐBQH các tỉnh: Bắc Kạn và Bạc Liêu.
(Baonghean.vn) - Sau 60 phút làm bài, chiều nay các thí sinh đã hoàn thành môn thi thứ 2, môn Ngoại ngữ (Tiếng Anh và Tiếng Pháp). Đây cũng là một trong những môn thi khiến nhiều thí sinh lo lắng khi mặt bằng chung chất lượng ngoại ngữ còn khá thấp.
(Baonghean.vn) - Ứng cử viên tổng thống Mỹ Vivek Ramaswami kêu gọi Ukraine nhượng bộ Nga, chấm dứt xung đột, và tập trung vào đối phó với Trung Quốc - thách thức lớn nhất của Mỹ.
(Baonghean.vn) - Ngay sau khi phát hiện ra sự vắng mặt của 2 thí sinh đồng bào Thái tại điểm thi Trường THPT Mường Quạ (huyện Con Cuông), lực lượng thanh niên tình nguyện lập tức phối hợp với cảnh sát giao thông để đưa hai em tới điểm thi bằng xe chuyên dụng.
(Baonghean.vn) - Sáng 5/6, các thí sinh huyện miền núi rẻo cao Tương Dương đã bước vào kỳ thi vào lớp 10 THPT năm học 2023 - 2024. Đây là kỳ thi quan trọng, nên không chỉ có phụ huynh, mà nhiều giáo viên đã trực tiếp vượt hàng chục cây số đưa học sinh đến điểm thi.
(Baonghean.vn) - Ngày 5/6, Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo cho biết, nước này sẽ yêu cầu Ukraine làm rõ thông tin cho rằng các súng trường sản xuất tại Bỉ đã được các lực lượng thân Ukraine sử dụng để tấn công quân đội Nga bên trong lãnh thổ phía Tây của Nga.
(Baonghean.vn) - Trưa 5/6, huấn luyện viên Troussier đã có những chia sẻ với truyền thông trước đợt tập trung của đội tuyển Việt Nam. Chiến lược gia người Pháp cũng đã có những đánh giá về Quang Hải và Công Phượng trong đợt hội quân lần này.
(Baonghean.vn) - Sáng 5/6, tiếp tục chương trình làm việc tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội nghe các tờ trình, báo cáo về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) và dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) và thảo luận ở tổ về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi).
(Baonghean.vn) - Chuẩn bị cho Giải Bóng đá Thiếu niên, Nhi đồng Cúp Báo Nghệ An lần thứ 25 năm 2023, 2 đội bóng thiếu niên và nhi đồng huyện Hưng Nguyên đã dày công tập luyện…Bước vào giải, cả 2 đội đều quyết tâm cao thi đấu tốt và đạt kết quả cao nhất.
(Baonghean.vn) - Trước nạn châu chấu phát triển mạnh và phá hại cây trồng ở xóm 7, xã Nghĩa Bình, huyện Tân Kỳ, cơ quan chuyên môn khuyến cáo các giải pháp diệt trừ hiệu quả nhất.
(Baonghean.vn) - Sau nhiều năm, bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của nhà thơ Huy Cận lại được đưa vào đề thi môn Ngữ văn của Nghệ An tại Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10. Đề được đánh giá là khá dài và để có được điểm giỏi, không dễ.
(Baonghean.vn) - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp yêu cầu chủ tịch UBND các địa phương tăng cường quản lý đê điều. Đồng thời ưu tiên tăng cường tuần tra, kiểm soát để phát hiện sớm vi phạm, lấy phòng ngừa là chính.
Chiều 4/6, Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy cho biết, 2 bệnh nhân bị bỏng nặng trong vụ ghen tuông tưới xăng đốt tình địch khiến 7 người bị bỏng nặng đã không qua khỏi.
(Baonghean.vn) - Tại hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết liên tịch số 403 quy định các hình thức giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam, một trong những hạn chế được chỉ ra là tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, lựa chiều trong giám sát, phản biện.
(Baonghean.vn) - Trên cơ sở những góp ý của đại diện các ban, ngành, địa phương, thời gian tới, UBND tỉnh sẽ hoàn thiện, trình HĐND tỉnh ban hành một số Nghị quyết, Chương trình hành động, để sớm triển khai thực hiện.
(Baonghean.vn) - Đề thi môn Ngữ văn năm nay được nhiều học sinh đánh giá là khá lý thú khi đề cập đến giá trị của bản thân và ý nghĩa của việc phải dựa vào năng lực của chính mình.
(Baonghean.vn) - Hỗ trợ nước uống, sữa, quạt mát và cả những suất cơm miễn phí là những việc làm ý nghĩa đang được các đội thanh niên tình nguyện triển khai để tiếp sức cho các sĩ tử và người nhà ngay trong ngày đầu diễn ra kỳ thi lớp 10.