Trong tuyên bố chung, 3 quốc gia tiếp tục hợp tác chặt chẽ với nhau cho đến khi những kẻ khủng bố bị loại bỏ hoàn toàn và tình hình tại Syria được ổn định trở lại. Tổng thống Nga Putin nhấn mạnh, việc trục xuất các chiến binh ra khỏi Idlib là “nhiệm vụ chính ở giai đoạn này”. Moskva, Tehran và Ankara thống nhất tiếp tục nỗ lực bảo vệ dân thường và cải thiện tình hình nhân đạo tại Syria.
 |
| Tổng thống Nga Putin, Tổng thống Iran Hassan Rouhani và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan họp bàn về Syria tại Tehran ngày 7/9. Ảnh TASS |
Vì một hòa bình ổn định
Trong tuyên bố chung nêu rõ, không có một giải pháp quân sự cụ thể nào cho cuộc khủng hoảng tại Syria, mà nó sẽ được giải quyết "thông qua những đàm phán chính trị và ngoại giao".
Lãnh đạo ba nước nhấn mạnh về một cam kết vững chắc cho chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Cộng hòa Ả rập Syria, theo mục đích và nguyên tắc của Hiến chương Liên Hơp Quốc. Do đó, "không cho phép bất cứ hành động nào làm suy yếu những nguyên tắc này". Ngoài ra, các bên bày tỏ sự sẵn sàng phản đối mạnh mẽ chủ nghĩa ly khai nhằm phá hoại tính toàn vẹn của Syria.
Trong cam kết tại cuộc gặp, nhà lãnh đạo ba nước nhấn mạnh tạo điều kiện cần thiết cho sự trở về an toàn cho những người tị nạn. Về vấn đề này, các nhà lãnh đạo đã chỉ ra sự cần thiết trong phối hợp giữa các bên liên quan, bao gồm văn phòng Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn và các tổ chức quốc tế chuyên ngành khác. Các tổng thống cũng đồng ý xem xét phương án mở ra một hội nghị quốc tế về người tị nạn Syria và những người di tản trong nội quốc.
Bên cạnh đó, các tổng thống tái khẳng định quyết tâm thúc đẩy hợp tác tích cực về chính trị, phù hợp với các Nghị quyết của Đại hội đối thoại quốc gia về Syria tại Sochi và Nghị quyết 2254 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Tại hội nghị, Tổng thống Nga Putin tuyên bố Nga có đầy đủ bằng chứng thuyết phục về việc các chiến binh đang chuẩn bị những hành động khiêu khích với kịch bản "vũ khí hóa học", nhằm vin cớ, đưa ra lý do chính đáng để liên minh phương Tây tấn công chính quyền Syria.
"Với cái cớ bảo vệ dân thường thì hành động khiêu khích này không thể chấp nhận được" - Tổng thống Putin nhấn mạnh.
Loại bỏ những kẻ khủng bố ra khỏi Idlib
Chủ đề trọng tâm của cuộc hội đàm là thảo luận về tình hình ở Idlib - thành trì cuối cùng của các phiến quân. Tổng thống Nga Putin nhấn mạnh, loại bỏ hoàn toàn những kẻ khủng bố tại Syria là ưu tiên hàng đầu của cả Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ.
"Phía Tây Nam của Syria đã được giải phóng thành công cùng với sự hậu thuẫn của quân đội Nga. Nhiệm vụ hàng đầu trong giai đoạn này là xóa bỏ các phiến quân ra khỏi Idlib. Sự hiện diện của những kẻ khủng bố đang đe dọa trực tiếp đến dân thường và nền hòa bình của Syria" - Tổng thống Putin nói.
Nhà lãnh đạo Nga cho biết thêm, các bên luôn nỗ lực thúc đẩy tiến trình hòa giải, và hi vọng sẽ được lắng nghe. Đại diện của các tổ chức khủng bố theo đó cũng sớm hạ vũ khí.
Tổng thống Putin cũng đặc biệt lưu ý về việc bảo đảm an toàn cho người dân ở Idlib khi triển khai tấn công, bởi với diện tích rộng, khu vực này rất đông cư dân sinh sống.
Còn Tổng thống Iran Hassan Rouhani lại đề cập tới vấn đề "không kém phần quan trọng" - việc quân đội Mỹ phải chắc chắn rút khỏi lãnh thổ Syria, trên bờ phía Đông của sông Euphrates, nơi Mỹ ủng hộ Lực lượng dân chủ Syria.
Vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ
Tại cuộc gặp, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đề nghị duy trì ngừng bắn ở Idlib. Theo ông, mọi "hành động sai lầm" trong khu vực này có thể dẫn đến sự gián đoạn của tiến trình chính trị ở Syria. Không chỉ vậy, ông Erdogan bày tỏ sự lo ngại chiến dịch quân sự sẽ dẫn đến khủng hoảng nhân đạo và người tị nạn sẽ tràn qua biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
"Dòng người tị nạn từ Idlib ngày càng tăng và tiến sát tới biên giới của chúng tôi. Thổ Nhĩ Kỳ đã tiếp nhận 3,5 triệu người tị nạn từ Syria, trong khi dân số tỉnh Idlib hơn 3 triệu người. Chúng tôi không thể tiếp nhận thêm nữa" - Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ phân tích và kêu gọi một lệnh ngừng bắn.
Tuy nhiên, quan điểm này của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã vấp phải sự phản đối của lãnh đạo Nga và Iran. Cả Putin và Rouhani đều cho rằng, cuộc chiến chống khủng bố là yếu tố quyết định trong sứ mệnh lập lại hòa bình và ổn định cho quốc gia Trung Đông.
Tăng viện trợ cho Syria
Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ kêu gọi cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Liên Hợp Quốc tăng viện trợ cho Syria. Tuyên bố chung được thông qua tại hội nghị tái khẳng định quyết tâm của 3 nước trong nỗ lực chung bảo vệ dân thường và cải thiện tình hình nhân đạo bằng cách tiếp cận các nguồn viện trợ nhanh chóng, an toàn cho người dân Syria.
Tổng thống Nga Putin đề nghị xây dựng chương trình quốc tế về sự hồi sinh của Syria. Ông cho rằng, Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực cải thiện tình hình nhân đạo ở Syria, bao gồm khôi phục nền kinh tế, cơ sở hạ tầng, giải quyết các vấn đề xã hội, đảm bảo tiếp nhận đầy đủ và không phân biệt đối xử với những người tị nạn trở về nước.
Lãnh đạo Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ thống nhất cuộc họp ba bên bàn về vấn đề Syria sẽ được tổ chức lần thứ 4 tại Nga. Trước đó, hội nghị lần thứ nhất đã được nhóm họp tại Sochi vào tháng 11/2017, lần thứ 2 tại Ankara - tháng 4/2018.
