Bộ Công thương Nga đã công bố dự thảo luật, phê chuẩn các sửa đổi đối với Hiệp ước Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU). Tài liệu đề xuất hình thành các cơ chế tài trợ cho các dự án công nghiệp chung, với sự tham gia của ít nhất 3 quốc gia của liên minh trong vòng 5 năm.
Theo Chủ nhiệm Công nghiệp và Tổ hợp Nông-Công nghiệp của Ủy ban Kinh tế Á-Âu, Artak Kamalyan, EAEU sẵn sàng phân bổ 20 triệu USD hàng năm, để đảm bảo tiến trình thực hiện chương trình kế hoạch trị giá 1 tỷ USD.
Cộng đồng kinh tế Á-Âu (EEC) tuyên bố rằng, hỗ trợ tài chính sẽ thúc đẩy sự phát triển công nghệ của các quốc gia trong EAEU, và đẩy nhanh quá trình hội nhập. Đối với Nga, đây là cơ hội để thay thế nguồn cung đã bị suy giảm do các lệnh trừng phạt, và sự rút lui của các công ty nước ngoài.
Theo Ngân hàng Phát triển Á-Âu, cho đến nay Nga là nhà đầu tư lớn nhất trong EAEU. Từ năm 2016 đến giữa năm 2022, Nga đã đầu tư 10,6 tỷ USD vào Kazakhstan, 5,3 tỷ USD vào Belarus, 3,1 tỷ USD vào Armenia và 946 triệu USD vào Kyrgyzstan.
Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Phát triển Cơ sở hạ tầng Kazakhstan Marat Karabaev cho biết, hiện có khoảng 125 dự án đầu tư chung giữa Nga và Kazakhstan, nhưng Kazakhstan muốn tăng con số này lên 250 dự án vào năm 2024, và lên tới 800 dự án trong vòng 5 năm, với trị giá 75 tỷ USD. Số tiền này dự kiến sẽ được đầu tư vào các ngành sản xuất, chế biến quặng sắt, công nghiệp nhôm và đồng, xây dựng và công nghiệp nhẹ. Đồng thời, Moscow và Astana đã là cặp đôi đầu tư quan trọng nhất trong EAEU.
Điểm yếu trong đầu tư trực tiếp nước ngoài lẫn nhau giữa các quốc gia EAEU là mô hình cấu trúc và hợp tác ngành của các khoản đầu tư này. Cho đến nay, vẫn chưa thể xây dựng các chuỗi giá trị xuyên biên giới, mà chỉ đang dừng lại ở hợp tác công nghệ.
Leonid Vardomsky, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu Hậu Xô viết tại Viện Kinh tế, Viện Hàn lâm Khoa học Nga cho rằng, EAEU đang hỗ trợ tài chính tương đối ít ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, nếu cơ chế này được cải tổ, mối quan hệ kinh tế còn có thể phát triển hơn nữa. Dưới áp lực của các biện pháp trừng phạt quốc tế, các doanh nhân Nga đang tìm kiếm một giải pháp thay thế cho việc giao thương với phương Tây, và họ đã hướng sự chú ý sang Liên minh Á-Âu. Theo chuyên gia, điều này nên được tận dụng.
“Những lợi ích của hợp tác công nghiệp là điều hiện hữu. Ở mức tối thiểu, nó giúp thực thi những thỏa thuận về lưu thông hàng hóa trong EAEU. Cho đến này, rất nhiều thứ được nhập khẩu từ nước ngoài, trong khi năng lực sản xuất quốc gia đáp ứng được. Khi cơ chế mới bắt đầu hoạt động, có thể nghĩ tới việc tạo ra các công nghệ Á-Âu, nhằm thúc đẩy quá trình hội nhập” - nhà kinh tế Leonid Vardomsky tin tưởng.
Khác với quan điểm trên, Tổng Giám đốc Hội đồng Tài chính và Ngân hàng CIS, Pavel Nefidov, cho rằng: Trước khi đưa ra sáng kiến, cần phải xử lý rủi ro. Ông giải thích: “Một ngân hàng cho người dân từ một quốc gia khác vay tiền sẽ không phải đối mặt với nhiều vấn đề pháp lý khó khăn trong việc hoàn vốn. Cho đến nay, vấn đề này đã được giải quyết bằng cách đặt ra các giới hạn nhất định. Nhưng điều này là không đủ để đẩy nhanh quá trình hội nhập Á-Âu”.
Chuyên gia Pavel Nefidov đề xuất cung cấp cho tất cả các ngân hàng của EAEU cơ hội bình đẳng trên lãnh thổ của các quốc gia thành viên liên minh. Ngoài ra, tổ chức tài chính có thể từ chối cho một doanh nghiệp vay do tình hình kinh tế hoặc chính trị không ổn định. Trong trường hợp này, chính quyền địa phương phải cung cấp bảo đảm an ninh./.
