Nghệ An: 74% HTX nông nghiệp chuyển đổi hoạt động

(Baonghean) - Đề án chuyển đổi Hợp tác xã Nông nghiệp (HTX NN) hoạt động theo Luật HTX 2012 được UBND tỉnh lên kế hoạch và phân công cụ thể cho các sở, ban, ngành cấp tỉnh, UBND các huyện, thành, thị. Nhưng sau gần 3 năm thực hiện, tiến độ thực hiện chưa đạt yêu cầu đề ra, tỷ lệ HTX tổ chức lại hoạt động mới đạt 73,9% trong tổng số HTX NN toàn tỉnh.

Chuyển đổi mô hình để tồn tại

Đến 30/9/2016, toàn tỉnh có 321/434 HTX NN đã tổ chức lại hoạt động theo Luật HTX 2012; 22 HTX thành lập mới, 60 HTX đang hoạt động nhưng chưa tổ chức chuyển đổi theo Luật HTX 2012; 55 HTX đã và đang tiến hành giải thể.

Trong đó, có 25 HTX tiến hành hợp nhất thành 10 HTX; 11 HTX rà soát, đánh giá tình hình hoạt động, chuyển đổi sang loại hình khác; tiến hành giải thể 18 HTX yếu kém. Số còn lại 113 HTX NN phải hoàn thành việc rà soát để làm thủ tục đăng ký lại, hợp nhất, sáp nhập hoặc giải thể theo Luật HTX 2012.

Thành viên HTX Phú Lương (Quỳnh Lưu) sản xuất rau màu hàng hóa.

Tuy còn những hạn chế nhất định, song trong quá trình thực hiện chuyển đổi HTX NN ở các địa phương đã xuất hiện những đơn vị tích cực chỉ đạo và huy động cả hệ thống chính trị trên địa bàn huyện vào cuộc, hỗ trợ cho các HTX tổ chức lại hoạt động.

Tiêu biểu như huyện Hưng Nguyên, thành lập Ban chỉ đạo do đồng chí Bí thư Huyện ủy làm trưởng ban, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện làm phó trưởng ban và có chính sách hỗ trợ cho các HTX tổ chức lại hoạt động theo Luật HTX 2012 là 20 triệu đồng/HTX. Tuy vậy, đến thời điểm cuối tháng 9/2016, toàn huyện mới thực hiện chuyển đổi được 8/26 HTX NN.

Một số huyện như Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Yên Thành, Đô Lương… đã tập trung chỉ đạo các xã có chính sách hỗ trợ cho các HTX tổ chức lại hoạt động nên kết quả đạt khá cao. Việc thực hiện chuyển đổi HTX NN hoạt động theo Luật HTX 2012 đã củng cố và đánh giá được hiện trạng kinh tế tập thể trong nông nghiệp tỉnh nhà. Đưa HTX vào khuôn khổ, hoạt động đúng luật; giải quyết được số HTX hoạt động kém hiệu quả, thua lỗ kéo dài.Những HTX là doanh nghiệp trá hình được chuyển đổi sang các loại hình tổ chức pháp lý khác. Việc hợp nhất, sáp nhập nhiều HTX để mở rộng quy mô, tăng hiệu quả kinh doanh dịch vụ …

Thành phố Vinh có số lượng HTX lớn với 54 đơn vị, hơn 21.540 thành viên, trong đó 25 HTX nông nghiệp. Hiện 36 HTX đã tổ chức hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Những năm qua, thành phố quan tâm, tạo điều kiện hỗ trợ về mọi mặt để thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế HTX. Cụ thể đã xây dựng Quỹ hỗ trợ phát triển HTX và các chính sách khuyến công, khuyến nông; tổ chức bồi dưỡng kỹ năng xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh, nghiệp vụ kế toán, tập huấn Luật HTX 2012... Giai đoạn 2011 - 2015 có 13 dự án của các HTX được xem xét cho vay vốn với doanh số 7.350 triệu đồng. Nguồn vốn được vay từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX của thành phố đã hỗ trợ tích cực cho các HTX đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh hiệu quả.

Có được sự chuyển biến rõ nét trên, theo ông Trần Quang Lâm - Trưởng Phòng Kinh tế TP. Vinh, việc củng cố đổi mới phát triển HTX trước hết phải đáp ứng được lợi ích thiết thực của thành viên; tránh coi nhẹ, buông lỏng chỉ đạo của cấp ủy, quản lý Nhà nước của chính quyền. Quan tâm đào tạo, thu hút nguồn nhân lực cho các HTX. Các HTX muốn phát triển cần có đội ngũ quản lý có năng lực, được đào tạo và gắn bó lâu dài với HTX...

Tuy vậy, việc chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX 2012 trên địa bàn vẫn còn một số HTX gặp khó khăn, lúng túng trong hoạch định phương án sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Do đó, để tiếp tục thúc đẩy lĩnh vực kinh tế tập thể phát triển trong giai đoạn 2016 - 2020, UBND thành phố tập trung các biện pháp tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện để các HTX củng cố lại hoạt động theo đúng bản chất Luật HTX 2012. Đồng thời quan tâm đào tạo, nâng cao năng lực quản lý của bộ máy quản lý HTX cũng như bộ máy quản lý Nhà nước về kinh tế tập thể ...

Cần giải pháp đồng bộ

Tại huyện Yên Thành, đến ngày 22/9/2016 có 33 HTX thành lập mới và chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX 2012. Còn 10 HTX đã ngừng hoạt động từ nhiều năm nay, hiện đã có phương án thành lập mới. Để đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi HTX NN, huyện đã ban hành những cơ chế, chính sách phù hợp, tạo động lực giúp các HTX tích cực chuyển đổi theo luật mới. Mỗi HTX tổ chức chuyển đổi được huyện hỗ trợ kinh phí tổ chức đại hội, công tác tập huấn, thông tin, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, liên doanh liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho nông dân, và hỗ trợ xây dựng nhà xưởng.

HTX nông nghiệp Thượng Sơn (Đô Lương) cung ứng vật tư phân bón cho bà con địa phương.

Còn ở huyện Hưng Nguyên, bên cạnh thưởng 20 triệu đồng cho mỗi HTX chuyển đổi thành công, các phòng nông nghiệp và tài chính còn hỗ trợ HTX lập phương án sản xuất, kinh doanh. Ngoài ra, HTX nào cần hỗ trợ đầu tư các chương trình cơ giới hóa, chương trình sản xuất rau sạch an toàn sẽ được huyện trích ngân sách phát triển kinh tế hàng năm để hỗ trợ, mức hỗ trợ tùy thuộc vào quy mô đầu tư của HTX. Riêng đối với các công trình tưới nước cho vùng bãi được hỗ trợ 300 triệu đồng/công trình.

Ông Hoàng Đức Ân - Trưởng Phòng Nông nghiệp huyện Hưng Nguyên cho biết: Mặc dù có nhiều nỗ lực song thời gian qua, công tác chuyển đổi HTX nông nghiệp ở Hưng Nguyên gặp không ít khó khăn bởi tiềm lực của đa số các HTX nông nghiệp đều yếu về mọi mặt, thiếu vốn, thiếu phương án sản xuất, kinh doanh, thiếu đội ngũ có năng lực. Trong khi đó, cán bộ quản lý các HTX hầu hết đã lớn tuổi, thiếu nhạy bén và mạnh dạn trong việc đổi mới, mở rộng các dịch vụ kinh doanh. Khó nhất là tìm ra phương án sản xuất, kinh doanh phù hợp, khả thi, tạo nhiều việc làm để phục vụ lợi ích xã viên, đồng thời duy trì phát triển HTX bền vững.

Trao đổi về vấn đề chuyển đổi HTX NN trên địa bàn tỉnh, ông Nguyễn Văn Phương - Trưởng Phòng Kinh tế hợp tác và kinh tế hộ - Chi cục Phát triển Nông thôn cho biết: Không ít HTX đã chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX 2012, song chưa hoạt động đúng bản chất của Luật HTX. Phần lớn các HTX hiện nay chưa phục vụ lợi ích cho thành viên, mà mang tính chất phục vụ toàn dân, chưa phân phối lợi nhuận cho thành viên.

Các HTX NN chủ yếu đang phục vụ thủy nông cho toàn dân, bảo vệ an ninh đồng ruộng cho nhân dân và thu phí theo sản phẩm dịch vụ là chính; một số HTX sản xuất dịch vụ có lãi đã phân phối lợi nhuận cho xã viên theo vốn góp nhưng rất ít.

Trong thời gian tới, các HTX đã tổ chức lại hoạt động theo Luật HTX 2012 cần thực sự đổi mới về nội dung, phương thức hoạt động, vươn lên kết nối với doanh nghiệp làm dịch vụ đầu vào, đầu ra cho thành viên… nhằm tăng lợi ích cho thành viên cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX.

Quỳnh Lan