Phát huy 4 thế mạnh để văn hóa Nghệ An phát triển bền vững(*)

(Baonghean) - LTS:

 

Trong những ngày đầu năm 2013, tại TP. Vinh, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Nghệ An tổ chức 2 cuộc gặp mặt có ý nghĩa. Đó là cuộc gặp Tướng lĩnh và trí thức, văn nghệ sỹ quê hương Nghệ An được tặng giải thưởng, danh hiệu cao quý của Nhà nước đang sinh sống ở mọi miền Tổ quốc. Cuộc gặp mặt là sự hội ngộ của tinh hoa xứ Nghệ trên tinh thần ấm áp đầy nghĩa tình của quê hương, nhằm tôn vinh và cũng là sự tri ân công lao to lớn những người con xứ Nghệ thành đạt.

Thiếu tướng, nhạc sỹ An Thuyên- tác giả của những ca khúc mang đậm sắc màu Dân ca xứ Nghệ vừa vinh dự nhận Giải thưởng Nhà nước năm 2012, vì bận việc không về dự được, đã gửi bức thư đầy tâm huyết, trăn trở trước sự phát triển của quê hương Nghệ An. Báo Nghệ An trích đăng giới thiệu cùng bạn đọc.

Việc tỉnh nhà tổ chức liên tiếp 2 cuộc gặp mặt: Tướng lĩnh và trí thức, văn nghệ sỹ tiêu biểu quê hương Nghệ An, được dư luận chung ca ngợi lắm, vì ta đã tập hợp được gần như toàn bộ tinh hoa, những người con tiêu biểu trên 3 lĩnh vực: Quân sự, Khoa học, Văn hóa... của xứ Nghệ trong thời đại Hồ Chí Minh về với quê hương yêu dấu. Chắc chắn sẽ có hiệu ứng tích cực bằng những đóng góp cụ thể để xây dựng tỉnh nhà ngày càng giàu đẹp.

Với văn hóa Nghệ An, trong thời gian qua đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận. Nhưng cần phải có chiến lược, có nhiều nỗ lực cao hơn để có nhiều thành tựu lớn hơn, mang tầm quốc gia, khu vực, mới tương xứng với mong mỏi của Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà và truyền thống văn hóa xứ Nghệ. Tôi nghĩ, nếu ta có định hướng, có đầu tư tốt, tập trung được lực lượng, chắc chắn sẽ làm được! Vì Nghệ An có nhiều thế mạnh mà không phải tỉnh nào cũng có được.

Trước mắt, theo tôi, Nghệ An có 4 thế mạnh có thể tập trung xây dựng thành ưu thế lớn, là "4 quả đấm thép", cho văn hóa Nghệ An trong tương lai.

Thứ nhất là, thế mạnh về văn chương. Xứ Nghệ là đất văn chương. Ra ngõ gặp nhà thơ. Tập trung xây dựng cho có một lực lượng nhà văn tài năng đông đảo hơn, xuất sắc hơn, để có được nhiều tác phẩm văn học xuất sắc, nổi tiếng cả nước và vươn tới khu vực, với những đề tài về mảnh đất, con người xứ Nghệ, gây hiệu ứng lớn trong xã hội. Bắt đầu từ việc củng cố và thúc đẩy đội ngũ viết văn đã trưởng thành, song song với việc đào tạo tài năng văn chương trong lớp trẻ, lấy nòng cốt là các lớp chuyên văn ở các trường phổ thông. Nếu có lộ trình đồng bộ, hợp lý thì khoảng 10 năm, văn chương Nghệ An sẽ là một trong những trung tâm văn chương cả nước. Có thế mới xứng đáng với tầm cao văn hóa truyền thống xứ Nghệ.

Thứ hai là, thế mạnh về Dân ca Nghệ Tĩnh. Đây là di sản, đặc sản Nghệ An. Người Nghệ An hát rất hay. Thanh niên Nghệ An bây giờ rất nhiều người hát hay, nổi tiếng.

                               Hát ví trên sông Lam.                     Ảnh: Xuân Tám

Tỉnh ta đã có kế hoạch trình UNESCO công nhận Dân ca Nghệ Tĩnh là di sản văn hóa nhân loại, là việc làm rất tốt và cần thiết cho sự phát triển của tỉnh nhà. Để tiếp tục, cần có kế hoạch phát triển lớp trẻ hát dân ca, toàn tỉnh hát dân ca, nhà nhà hát dân ca, người người hát dân ca. Đồng thời đầu tư tài năng, trí tuệ và vật chất xây dựng Nhà hát dân ca Nghệ An thành một đơn vị nghệ thuật nổi tiếng, tầm cỡ Quốc gia, ai đến đây cũng phải xem, không xem là coi như chưa đến Nghệ An. Nhà hát Dân ca là một thế mạnh. Kế hoạch này là trong 5 đến 10 năm, có thể làm được, vì ta có tiềm năng lớn.

Thứ ba là, thế mạnh truyền thống hiếu học. Dân xứ Nghệ hiếu học, chí lớn, tài cao.

Trên lĩnh vực văn hóa, ta cần tập trung xây dựng Trường VHNT Nghệ An tầm cỡ, là trung tâm đào tạo văn hóa, nghệ thuật của khu vực Trước mắt, đầu tư cho Trường Cao đẳng VHNT có hội tụ các yếu tố "cần và đủ" để trở thành.một trường đại học đa ngành. Tạo cho được nguồn lực hùng hậu về nhu cầu văn hóa, nghệ thuật, không những của tỉnh nhà mà còn là nguồn lực của khu vực. Tập trung đào tạo những chuyên gia về văn hóa Nghệ Tĩnh, trên nền văn hóa Việt Nam, văn hóa phương Đông. Đặc biệt là đào tạo hát và biểu diễn dân ca Nghệ Tĩnh và dân ca Khu 4, Việt Nam. Tạo cho được nhiều tài năng văn học, nghệ thuật nổi tiếng cả nước, chứ không chỉ tính đến phục vụ nhu cầu cụ thể trước mắt. Việc nâng cấp đại học nên làm ngay, còn việc nhà trường tầm có uy tín quốc gia thì ít nhất cũng 10 năm trở lên. Ta làm được vì dân ta hiếu học, người ta chí lớn, tài cao mà.

Thứ tư là, thế mạnh bài hát mới mang chất liệu Dân ca Nghệ Tĩnh. Từ mấy chục năm nay những bài hát mang âm hưởng Dân ca Nghệ Tĩnh đã được cả nước yêu thích, Việt kiều cũng mê, ai ai cũng mê dù rằng không phải là người Nghệ Tĩnh.

Đây là một thế mạnh để quảng bá hình ảnh Nghệ An ra cả nước và quốc tế. Trong các loại hình nghệ thuật, âm nhạc là loại hình làm quảng bá mạnh mẽ và hiệu quả nhất (cần có kế hoạch tập trung viết bài mới về mảnh đất và con người Nghệ An. Lấy nòng cốt là các nhạc sỹ đang công tác và sinh sống tại Nghệ An, phát huy mạnh mẽ nội lực, cộng thêm sự gắn bó "máu thịt", "tri kỷ" với một số ít nhạc sỹ tài năng ở các vùng, miền khác, khoảng trên dưới 10 người, ăn rồi chỉ chăm chăm ngồi "đánh vật" nghiên cứu, học tập và viết. Tổng cộng mỗi năm viết khoảng 15 đến 20 bài hát, chọn lọc lại còn 1 đến 2 bài thật hay nhất. Trong vòng kế hoạch 3 năm, ta sẽ có được 5 đến 6 bài hát (nếu 5 năm ta có trên dưới 10 bài) hay nhất phổ biến ra cả nước.

Chỉ thế thôi, các hài hát ấy cũng đủ khuấy động rầm rộ công chúng yêu nhạc cả nước lắm rồi. Ta làm được, bởi ta có lực lượng hùng hậu công chúng trong và ngoài nước yêu âm nhạc Nghệ Tĩnh, các nhạc sỹ có tài năng nhiều. Vấn đề là biết khai thác, phát huy, tạo cơ hội để có một cách đi, cách làm đúng mà thôi. Tôi ví dụ nhỏ: Nếu ta muốn Di tích oanh liệt Truông Bồn nổi tiếng hơn lên tầm cao mới, tôi nghĩ chỉ cần 2 đến 3 bài hát thật hay là sẽ rất hiệu quả rồi, chưa kể đến đầu tư thêm văn chương, sân khấu, điện ảnh, hội họa, tôi tin rằng sẽ đạt kết quả tốt hơn. Ngã ba Đồng Lộc là như thế, lớn hơn nữa Hàn Quốc là thế. Đầu tư vào văn hóa sẽ được xã hội văn hóa, sẽ được văn hóa trường tồn…

Thiếu tướng, Nhạc sỹ An Thuyên là một trong những người đầu tiên (cùng với nhà viết kịch tài danh Nguyễn Trung Phong, Nhạc sỹ Lê Hàm, Nhạc sỹ Thanh Tùng) có nhiều năm làm công tác sưu tầm Dân ca Nghệ Tĩnh. Nhiều năm tham gia xây dựng Hội Nhạc sỹ Việt Nam, đặc biệt có gần 20 năm xây dựng thành công Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật Quân Đội từ 2 bàn tay trắng thành thương hiệu có uy tín cao trong hệ thống đào tạo VHNT nước nhà. Trên lĩnh vực sáng tác, ông là người được mến mộ, là người thành công trên cả 2 lĩnh vực: sáng tác và quản lý. Ông tâm sự rằng, tất cả những ý chí phấn đấu đó là phẩm chất của một con dân xứ Nghệ, sự nghiệp của ông mãi mãi thuộc về quê hương yêu dấu. Ông muốn được tiếp tục cống hiến nhiều hơn, thiết thực hơn cho quê hương. 4 việc trên là những suy nghĩ ban đầu, nhưng nó là suy nghĩ nhiều năm tích tụ, nó nằm trong khả năng của ông, có kinh nghiệm để xử lý từng việc. Nếu được lãnh đạo tỉnh đồng ý về phương hướng, ông sẽ chuẩn bị nội dung chi tiết, rõ ràng hơn, sắp xếp về báo cáo cụ thể. Rồi sau này làm việc gì trước, sau, ông sẽ xây dựng lộ trình và dự án khả thi từng việc một.

                                                                               Nhạc sỹ, Thiếu tướng
                                                                                          An Thuyên


(*) Đầu bài do Báo Nghệ An đặt.

tin mới

Bâng khuâng... làng nồi Trù Sơn

Bâng khuâng... làng nồi Trù Sơn

(Baonghean.vn) - Hội tụ đầy đủ tiềm năng, lợi thế để phát triển mô hình du lịch trải nghiệm, nhưng để nghề làm nồi đất Trù Sơn (Đô Lương) vươn xa thì còn cần rất nhiều yếu tố…

Lưu giữ điệu ru của người Thái cổ

Lưu giữ điệu ru của người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Để lưu giữ những làn điệu ru con của dân tộc Thái, các thành viên CLB Bảo tồn bản sắc văn hóa Thái tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu) đã thay nhau tìm hiểu, ghi chép lại các điệu hát ru, đồng thời tổ chức các lớp học để truyền dạy cho con cháu.

Điểm tựa của những người phụ nữ vùng biển

Điểm tựa của những người phụ nữ vùng biển

(Baonghean.vn) - Thấu hiểu nỗi đau của những người vợ mất chồng, của con mất cha nơi biển lớn, Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp tại vùng biển Quỳnh Lưu đã tích cực đồng hành với những người phụ nữ yếu thế, tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ, sẻ chia với những hoàn cảnh khó khăn.

Làng khoa bảng ở Nghệ An làm du lịch

Làng khoa bảng ở Nghệ An làm du lịch

(Baonghean.vn) - Hiếm có một vùng quê nào lại có nhiều người đỗ đạt thành danh và có nhiều di tích được xếp hạng như xã Quỳnh Đôi (Quỳnh Lưu). Nắm bắt lợi thế đó, gần đây địa phương này đã tiên phong phát triển du lịch, với những tour du lịch mang nhiều ý nghĩa.

Cùng Mường Chiêng Ngam vui hội Hang Bua

Cùng Mường Chiêng Ngam vui hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Lễ hội Hang Bua ở huyện Quỳ Châu là một sinh hoạt văn hóa tâm linh của cộng đồng người Thái phía Tây Bắc Nghệ An. Sinh hoạt văn hóa này cũng là không gian lưu giữ những nét truyền thống của cư dân bản địa vừa góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của người dân địa phương

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…