Chữ "khéo" của Hồ Quang Lợi

(Baonghean) - Nếu ai đó từng chủ quan mặc định rằng dân Nghệ tuyền những người ăn to nói lớn (theo nghĩa khó nghe) thì Hồ Quang Lợi dứt khoát là một trường hợp ngoại lệ. Trừ những khi cần đến giọng điệu đanh thép cho một bài bình luận thời sự quốc tế - địa hạt mà anh là một cái tên gần như không thể thay thế, trước và ngay cả sau khi nhậm chức Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, thì Hồ Quang Lợi ở ngoài đời là một người ăn nói điềm đạm, từ tốn, có cái nghiêm chỉnh, mực thước của một người sống lâu trong môi trường quân đội; lại thêm độ đằm của một người giàu trải nghiệm, đam mê sống, đam mê làm nghề, tinh thông nhiều điều ngang lẽ dọc ở trên đời…

Gặp Hồ Quang Lợi - cây bút bình luận thời sự quốc tế nổi tiếng mà suốt một thời đại học tôi từng thần tượng (vì anh từng đến khoa Báo chí của trường tôi thỉnh giảng), và nay là Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội vào đúng dịp kỷ niệm 85 năm Ngày truyền thống công tác Tuyên giáo của Đảng (1/8/1930 - 1/8/2015), mới thấy cựu nhà báo này… “khổ” ra phết! Vì bên cạnh những bó hoa chúc mừng, đôi khi anh còn phải nghe… thơ. Mà thơ, nhất là thơ ca ngợi cá nhân, người thật việc thật (!), lại được dùng để đọc trực tiếp ngay trước nguyên mẫu thì thường là… khó hay. Và tôi e là tôi sẽ thất vọng về anh biết chừng nào, nếu như sau đó anh lại cũng sẽ như một số ông “quan bàn giấy” tôi từng gặp, là… làm một động tác vỗ đùi đánh đét để nắc nỏm khen thơ ấy hay, khiến các nhà thơ nghiệp dư lại càng được đà, thì “nguy to”! May thay, cách anh chọn là xã giao đủ dùng, vừa không đến nỗi phụ lòng, gây cụt hứng cho “thi nhân”, lại vừa không quá làm mất thời gian của chính mình.

Nhà báo Hồ Quang Lợi. 	Ảnh: Internet
Nhà báo Hồ Quang Lợi. Ảnh: Internet
 


Nghề của anh là vậy chăng: trước khi nói, hay viết, thì cứ phải nghe cái đã, kể cả những thứ không dễ lọt tai. Hồ Quang Lợi khéo, tôi nghĩ thế. Anh viết khéo, nói khéo và cư xử khéo, cả trên mặt báo lẫn ngoài đời. Khéo mà không gây cảm giác khôn, vì vẫn ấm, vẫn gần và thật, trong cái cách anh “chỉnh volume” một cách vừa phải, dùng câu chữ một cách thận trọng để không làm phiền người nghe và cũng không làm khó chính mình.

Tôi từng nhận được một bài học làm báo từ Hồ Quang Lợi khi được nghe anh giảng ở khoa Báo chí - Trường KHXH&NV Hà Nội, và tận đến giờ vẫn còn dùng được chán. Ấy là nghệ thuật đặt tít - một thế mạnh nổi bật ở cây bình luận quốc tế nổi tiếng này, không chỉ bởi văn phong lôi cuốn mà còn ở tầm nhìn xa rộng. “Vùng Vịnh - thanh gươm chiến tranh đã rút khỏi vỏ” - cái tít bài “kinh điển” (vì về sau được rất nhiều đồng nghiệp của anh “mượn dùng” trong những bối cảnh tương tự), từng đưa anh đến với giải Báo chí quốc gia trong lần tổ chức đầu tiên, có thể nói là một trong những đỉnh cao của chữ “khéo” ở Hồ Quang Lợi. Bởi thời điểm bài báo “nhạy cảm” ấy của anh ra đời (được viết ngày 15/1/1991, đăng trên báo Quân Đội Nhân Dân ngày 16/1/1991) thì cuộc chiến gây nín thở ấy phải một ngày sau đó mới xảy ra. Một cái tít cực đắt, không chỉ ở chỗ nó dũng cảm và tự tin dự báo, mà đáng nói hơn cả, là nó khéo: Để trong mọi trường hợp (chiến tranh xảy ra hay không xảy ra) thì tác giả bài báo cũng không bị… hớ. Mà nghề báo, nhiều khi hơn nhau ở chỗ là đừng để mình bị hớ vậy!

Tôi còn biết Hồ Quang Lợi khéo - vẫn là anh, nhưng là trong một câu chuyện khác, ngoài nghề. Ấy là khi anh bị một nữ nhà báo hỏi khó: “Có bao giờ anh nghĩ tồn tại giới hạn yêu và thôi yêu, yêu đời và yêu ai đó? Anh có hay “xiêu lòng” trước phái đẹp?”, thì câu trả lời, rất “lụa”, mà rằng: “Tôi không hơn những người biết yêu - yêu đời và yêu phụ nữ”. Hết! Một câu trả lời ngắn gọn hết sức có thể, nhưng lại hàm chứa bao điều, muốn hiểu kiểu nào cũng được, và quan trọng là toại cả đôi đường: “chủ sở hữu” không bắt được vào đâu, mà các “điệp vụ bất khả thi” khác (nếu có, và nếu muốn) hẳn cũng vẫn có thể tìm thấy cho mình chút “ánh sáng ở cuối đường hầm” (?).  

Hẳn cũng vì chữ “khéo” ấy ở Hồ Quang Lợi (mà cái nền tảng đáng kể nhất của nó chính là sự sâu sắc, tinh thông) mà Thành ủy Hà Nội không dưới 5 lần “cho vời” anh (vốn lúc đó vẫn đang trong cơn say nghề dù đã hơn 30 năm cầm bút) về “giúp việc nước”. Một trường hợp chưa từng có tiền lệ ở đây: Lần đầu tiên có một người thậm chí chưa vào đến cấp ủy, lại được mời đảm nhiệm vị trí Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy, vào đúng thời điểm trọng đại: Đại lễ Nghìn năm Thăng Long - Hà Nội, lại là một Hà Nội mở rộng - đầy đặn hơn, rộng dài hơn, nhưng cũng dọc ngang, bề bộn hơn bao nhiêu….

Mà, ngành Tuyên giáo, kể ra cũng đến là có duyên với người Nghệ: Từ Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội đến Phó Ban tuyên giáo TƯ  (PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ) đều là “dân quê choa” mà ra cả. “Tôi nghĩ là một sự tình cờ ngẫu nhiên thôi, và thường sự tình cờ hay mang lại cảm giác thú vị. Cũng giống như có đợt, Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội (nhà văn Hồ Anh Thái) và Chủ tịch Hội nhà báo Hà Nội (là tôi) đều là hai cái anh… cùng làng (Quỳnh Đôi - Quỳnh Lưu - Nghệ An), thì sao…” - Hồ Quang Lợi cười.

Cây bình luận quốc tế không nhận là mình “khéo”. Có chăng là khéo học hỏi mà thôi: “Người Nghệ mình, thường là thẳng thắn, bộc trực, chân thành. Âu cũng là một tính cách “thuận” với cái nghề cần đến phát ngôn. Nhưng một mặt, tiếng Nghệ, nếu không biết “chỉnh volume” cho khéo, thì có thể ít nhiều cũng bị cho là khó nghe đấy! Và cái nghệ thuật “điều chỉnh âm lượng” ấy, muốn đủ dùng, lại cũng phải học…” - anh nói.

Nhà báo Hồ Quang Lợi (trái) trong lễ ra mắt cuốn sách “Thế sự và mắt nhìn”. 	Ảnh: Internet
Nhà báo Hồ Quang Lợi (trái) trong lễ ra mắt cuốn sách “Thế sự và mắt nhìn”. Ảnh: Internet

Tất nhiên, cũng có lúc, người rành rẽ tinh thông bao chuyện trên trời dưới biển ở khắp mọi hang cùng ngõ hẻm của thế giới, kể cả những nơi… chưa từng đặt chân kia, lại nhiều khi không trả lời nổi những câu hỏi diễn ra ngay trong chính nhà mình, đất nước mình. Chẳng hạn như là, trong suốt bao nhiêu năm anh không biết được mộ người em trai của mình đã hy sinh trong cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam 1978 đang nằm ở đâu trên thăm thẳm bao la mảnh đất hình chữ S này; cũng không hiểu vì sao mẹ anh không muốn đưa hài cốt của em anh về quê, ngay cả khi đã tìm được mộ… Câu trả lời, dĩ nhiên cuối cùng cũng có, nhưng để trả lời nó, anh và người thân của anh đã phải bập bùng đi qua cả một miền đau. Và có những nỗi đau không thể bình luận nổi!

Nhưng riêng điều này thì tôi lại muốn (bắt chước anh) hành nghề bình luận: Làm nghề Tuyên giáo lúc này có thể nói là khó khăn hơn bao giờ. Nếu như một thời, cả nước, cả xã hội, người người nhà nhà cùng chung một tư tưởng, một nếp nghĩ, một hành trang thế hệ (đôi khi chỉ cần một ca khúc hiệu triệu hay một cuốn sách gối đầu giường) thì ngày nay, cùng với sự phát triển như vũ bão của internet, của mạng xã hội, thì mỗi một cư dân mạng nghe chừng cũng đồng thời là một “nhà tư tưởng”, một “bình luận viên” Biết Tuốt nào đó, hay ít ra là khó mà tránh khỏi một đôi lần ảo tưởng vậy. Thế nên, nói thế nào cho những tay “Biết Tuốt” ấy thấy phải, thấy dễ nghe, lại càng lại cần chữ “khéo” hơn bao giờ.

Mà tôi thì biết, ngoài chơi “bóng chữ”, Hồ Quang Lợi còn chơi bóng đá - môn thể thao “vua” cần cả sức mạnh lẫn sự khéo léo.

Ngành Tuyên giáo, kể ra cũng đến là có duyên với người Nghệ: Từ Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội Hồ Quang Lợi đến Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương  (PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ) đều là “dân quê choa” mà ra cả...”.


Nguyên Lê

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.