Nồi khoai xéo của bà

(Baonghean) - Vào những chiều mưa rào đầu hạ, tiếng ếch nhái kêu rổn rảng ngoài vạt rau muống đang trổ hoa tím biếc khiến mấy cái bụng đói meo của chị em tôi cũng đồng loạt cồn cào hòa nhịp theo.

Thương lũ cháu nheo nhóc, bà lại lom khom nhóm lửa, nấu một món gì đó để chúng tôi có thể ăn tạm, khi thì mấy cái bánh rán đường vàng ươm, lúc thì nồi cháo bí đỏ tỏa khói thơm nghi ngút... Nhưng có lẽ, dù năm tháng muôn vời cách xa, tôi vẫn chẳng thể nào quên được món khoai xéo thơm mềm, ngọt lịm. 

Ở quê tôi hồi đó, nhà nào cũng nghèo khó như nhau. Làm gì có chiếc tủ lạnh hiện đại luôn luôn đầy ắp đồ ăn sẵn như những gia đình khá giả trên thành phố? Thế nên, để những thức củ quả dư thừa sử dụng được lâu, bà tôi thường phơi khô, gói kín lại trong túi nilon rồi đựng vào chum sành.
Nơi gian bếp nhỏ của bà tôi luôn lỉnh kỉnh đầy những chum, vại được xếp thành một hàng ngăn nắp: Cái đựng lúa nếp, cái đựng đỗ đen, cái đựng chuối hương, cái đựng lạc giống và cái lớn nhất luôn là chỗ đựng những lát khoai lang mỏng, khô giòn. Và những ngày mưa, sẵn có nếp, khoai, đỗ, mật... bà lại tất bật làm món khoai xéo mà chị em tôi rất thích.
Món khoai xéo dễ làm nhưng để ngon lại là điều rất khó. Đầu tiên, bà vo gạo nếp, rửa qua khoai khô, lạc và đỗ rồi cho vào một cái nồi đất, đổ xâm xấp nước, đem bắc lên ngọn lửa cháy đều. Ngồi quấn quýt cạnh bà, chúng tôi hơ khẽ những ngón tay nhăn nheo do nghịch nước quá lâu mà thấy lòng hân hoan khó tả. Ngọn lửa bập bùng kia như đang át đi hơi lạnh se se từ đợt mưa rào đầu hạ. Tiếng củi mùn nổ lép bép thật vui tai. Đến khi nước trong nồi dần vơi cạn, bà tiếp tục đổ nửa gáo nước vào ninh tiếp cho đỗ, khoai, nếp, lạc nhừ ra thì dùng đôi đũa bếp đảo nhuyễn cùng với mật mía và chút gừng giã nhỏ. 
Khi khoai xéo thấm mật dậy hương thơm lừng, không thể kìm được cái bụng đang sôi lên sùng sục, chị em tôi cứ tròn xoe mắt ngó nghiêng theo đôi tay gầy đang thoăn thoắt đảo đều của bà. Chẳng để đám cháu đợi lâu, bà nhấc nồi khoai xéo xuống, múc ra tàu lá chuối xanh rồi gói lại thành từng nắm tròn mịn, phát cho từng đứa. Đang run lên vì đói và lạnh mà được thưởng thức những miếng khoai xéo nóng hổi, ngọt mềm, thơm nức từ tay bà làm thì còn gì tuyệt vời hơn! Và lúc nào, tôi cũng là đứa cầm chiếc thìa nhôm tranh cạo những miếng khoai xéo cháy nồi giòn rụm. 
Mỗi lần trở về thăm bà sau một khoảng thời gian dài trọ học xa nhà, dù trời không mưa, chị em tôi vẫn nũng nịu đòi bà làm món khoai xéo. Có hôm, bà vừa bỏm bẻm nhai trầu, vừa mắng yêu chị tôi, “con gái lớn rồi, đơn giản như nồi khoai xéo cũng không nấu được thì mai này chỉ có ế chơ, ế chỏng thôi cô ạ!” Nghe vậy, tôi bụm miệng cười khúc khích.
Như để chứng minh sự khéo tay của một thiếu nữ, hôm đó, chị tôi xăng xái trổ tài bếp núc. Kết quả, nồi khoai xéo thừa mật bị cháy khét lẹt. Cố gắng ăn vài miếng ủng hộ chị, tôi lắc đầu, khen đểu: “Chắc ngày mai chị lấy chồng được rồi đấy”. Chị tôi ôm chầm lấy bà: “Suốt đời này, cháu sẽ ở với bà, bà nhé!”.
Chiều nay, mùa hạ đổ mưa rào. Bỗng hiện về trong tâm trí tôi lúc này là hình ảnh cậu bé có gương mặt lem nhem nhọ nồi đang ra sức cạo những miếng cháy khoai xéo cuối cùng rồi nhỏn nhoẻn nhai ngon lành trong tiếng nói cười của bà và chị, quyện hòa cùng tiếng mưa lộp độp rơi trên mái rạ...
Đức Phan 

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.