Nghệ An: Linh hoạt trong triển khai chiến dịch truyền thông dân số

Thuận lợi trong tiếp cận dịch vụ

Chị Nguyễn Thị Lan (xóm Kỳ Liên, xã Kỳ Sơn) là một trong những người đầu tiên đến đăng ký để thăm khám sức khỏe sinh sản trong ngày đầu tiên Chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/Kế hoạch hóa gia đình về triển khai tại xã Kỳ Sơn – huyện Tân Kỳ. Ở tuổi gần 40 và có hai con, chị Lan cho biết, thỉnh thoảng chị vẫn đi kiểm tra sức khỏe mỗi khi có dấu hiệu mắc bệnh hoặc mệt mỏi. Vậy nhưng, việc kiểm tra sức khỏe sinh sản thì khá hi hữu dù chị biết phụ nữ đã lập gia đình, khá nhiều người bị mắc bệnh.

Lãnh đạo ngành y tế tham quan mô hình cung cấp dịch vụ ở xã Kỳ Sơn - huyện Tân Kỳ. Ảnh: Mỹ Hà

Nằm trong số hàng trăm người đến Trung tâm Y tế của xã Kỳ Sơn, huyện Tân Kỳ để đăng ký kiểm tra sức khỏe sinh sản, chị Phan Thị H, năm nay đã 50 tuổi và nhiều năm chưa từng đi kiểm tra sức khỏe. Qua nội soi, chị được bác sĩ chẩn đoán bị u đế cổ tử cung với tình trạng khá nặng. Sau khi phát hiện dấu hiệu bất thường, chị được hướng dẫn đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế tuyến tỉnh để có thể kiểm tra kỹ hơn và có phương án điều trị kịp thời.

Một trong những mục tiêu của Chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/Kế hoạch hóa gia đình và nâng cao chất lượng dân số đó là đưa dịch vụ về cơ sở để giúp người dân có cơ hội thăm khám và kiểm tra sức khỏe, nhất là sức khỏe sinh sản.

Qua nhiều năm tổ chức, điều chúng tôi dễ nhận thấy nhất khi triển khai các dịch vụ ở các thôn, xóm là người dân tham gia rất đông và đều mong mỏi được kiểm tra sức khỏe tổng quát. Rất nhiều trường hợp đã được phát hiện bệnh và được tư vấn để có phương án điều trị thích hợp. Về phía Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình , để việc cung cấp đạt hiệu quả cao, chúng tôi đã phối hợp với các bệnh viện, các bác sỹ có tay nghề, kinh nghiệm và đem theo nhiều máy móc hiện đại về trực tiếp để phục vụ người dân.

Bà Thái Thị Tuyết – Trưởng phòng Dân số, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình cho biết:

Chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ sức khỏe sinh sản/Kế hoạch hóa gia đình và nâng cao chất lượng dân số là hoạt động thường niên được tổ chức hàng năm và được triển khai tại tất cả các xã, phường, thị trấn. Qua đó, nhằm đổi mới, nâng cao chất lượng các hoạt động truyền thông, cung cấp các dịch vụ sức khỏe sinh sản/Kế hoạch hóa gia đình và nâng cao chất lượng dân số tại các địa bàn triển khai Chiến dịch. Bên cạnh đó, sẽ tập trung vào các nhiệm vụ như giảm mức sinh, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên, giảm tình trạng mang thai ngoài ý muốn, cải thiện sức khỏe bà mẹ và trẻ em, vận động không kết hôn và sinh con quá sớm, không sinh dày và không sinh nhiều con, góp phần nâng cao chất lượng dân số và phát triển bền vững.

Tư vấn truyền thông về chính sách dân số cho người dân tham gia chiến dịch. Ảnh: Mỹ Hà

Tại lễ phát động năm nay được tổ chức tại huyện Tân Kỳ, bà Nguyễn Thị Hồng Hoa - Giám đốc Sở Y tế đã đề cập về những khó khăn, thách thức của công tác dân số tỉnh nhà khi hiện nay Nghệ An vẫn là tỉnh có quy mô dân số lớn (đứng thứ tư cả nước), mức sinh cao (2,61 con) và vẫn tiếp tục tăng, là tỉnh có mức sinh cao thứ 6 cả nước.

Đặc biệt, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên tuy có giảm nhưng vẫn còn cao (29,45%); tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang ở mức báo động (116,65 bé trai/100 bé gái); chất lượng dân số mặc dù đã được nâng lên nhưng vẫn còn thấp; tỷ lệ trẻ sơ sinh mắc các bệnh, tật di truyền, suy dinh dưỡng còn ở mức cao… Tất cả những điều đó đã ảnh hưởng đến việc thực hiện mục tiêu giảm sinh, giảm sinh con thứ 3 trở lên và nâng cao chất lượng dân số.

Trong bối cảnh trên, người đứng đầu ngành y tế cũng xác định việc triển khai chiến dịch hàng năm, trong đó có hoạt hoạt động cung cấp dịch vụ sẽ là một trong những yếu tố cốt lõi của công tác dân số.

Vượt khó để triển khai hiệu quả

Chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/Kế hoạch hóa gia đình và nâng cao chất lượng dân số theo kế hoạch sẽ được tổ chức trên toàn tỉnh với 3 mục tiêu: Đổi mới, nâng cao chất lượng các hoạt động truyền thông, cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/Kế hoạch hóa gia đình và nâng cao chất lượng dân số tại các địa bàn triển khai chiến dịch; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về lợi ích của việc sinh ít con hơn, tập trung giảm mức sinh, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên, giảm tình trạng mang thai ngoài ý muốn, giảm phá thai, cải thiện sức khỏe bà mẹ và trẻ em; Đa dạng hóa các loại hình, sản phẩm truyền thông về dân số và phát triển, đảm bảo về chất lượng.

Ngay sau lễ phát động của tỉnh, tại các địa phương, việc triển khai chiến dịch cũng đang bắt đầu được thực hiện. Tại huyện Yên Thành, theo kế hoạch, từ nay đến cuối năm, chiến dịch sẽ được triển khai trong hai đợt với tất cả 39 xã, thị trong toàn huyện. Riêng trong tháng 4 tới, chiến dịch sẽ “mở màn” ở 19 xã đầu tiên, tập trung vào các xã có mức sinh cao, xã đặc thù, khó khăn.

Lãnh đạo ngành y tế tham quan mô hình cung cấp dịch vụ ở xã Kỳ Sơn - huyện Tân Kỳ. Ảnh: Mỹ Hà

Trước đó, để chiến dịch được triển khai hiệu quả, Trung tâm Y tế huyện đã tham mưu với UBND huyện thành lập Ban chỉ đạo công tác dân số và phát triển do Chủ tịch UBND huyện làm Trưởng ban. Song song với đó, UBND huyện cũng ra văn bản triển khai kế hoạch xuống từng xã, thị và yêu cầu sự vào cuộc của tất cả các địa phương. Để chiến dịch triển khai hiệu quả, hàng năm huyện Yên Thành cũng đã trích ngân sách hơn 60 triệu đồng từ Đề án ổn định mức sinh, nâng cao chất lượng dân số nhằm tổ chức các hoạt động truyền thông. Trong khi đó, các xã, thị cũng đã cấp kinh phí để mua sắm vật tư, thiết bị phục vụ cho chiến dịch.

Qua trao đổi, ông Phan Quốc Tuấn – Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện nói thêm: Sau khi sáp nhập, việc triển khai các hoạt động ở cơ sở gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên ở huyện chúng tôi kịp thời tham mưu đề án ổn định mức sinh, nâng cao chất lượng dân số nên các hoạt động về dân số không bị gián đoạn. Hơn thế, nhờ có sự chỉ đạo trực tiếp từ UBND huyện nên việc triển khai dễ dàng và hiệu quả hơn, trong đó ưu tiên các địa bàn đặc thù, khó khăn, có mức sinh cao.

Chi cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình tỉnh phối hợp với Trung tâm Y tế huyện Yên Thành tổ chức thăm khám, kiểm tra sức khỏe sinh sản cho người dân xã Đức Thành - xã vùng khó khăn có mức sinh cao. Ảnh: DSNA

Trong bối cảnh nguồn ngân sách bị cắt giảm, Trung tâm Y tế thị xã Cửa Lò đã triển khai việc thực hiện chiến dịch theo hình thức xã hội hóa “nhà nước và nhân dân cùng làm”. Chia sẻ về điều này, bà Đinh Thị Nga – Trưởng phòng Dân số và Truyền thông – Trung tâm Y tế thị xã cho biết: Chiến dịch sẽ được thị xã Cửa Lò triển khai từ tuần này và đồng loạt ở 7 phường, xã.

Nét mới trong năm nay đó là tất cả các trạm y tế trên địa bàn đều phối hợp với các cơ sở uy tín trên địa bàn thành phố Vinh về khám sức khỏe và triển khai dịch vụ cho người dân. Chương trình được thực hiện với mức giá phù hợp, chỉ bằng khoảng 1/3 giá dịch vụ bên ngoài nên dự kiến người dân sẽ tham gia đông.

Chi cục Dân số- kế hoạch hóa gia đình tỉnh Nghệ An tổ chức chương trình tư vấn chăm sóc sức khoẻ sinh sản vị thành niên, thanh niên cho học sinh Trường THPT Phan Đăng Lưu. Ảnh: DSNA

Thực tế cũng cho thấy, chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ, trong đó hoạt động cung cấp dịch vụ dù là yếu tố cốt lõi nhưng để triển khai hiệu quả cần phải có nguồn ngân sách hỗ trợ. Trong khi đó, sau hơn 3 năm sáp nhập ngành dân số về với Trung tâm y tế các huyện, thị thì việc triển khai ở cơ sở gặp nhiều khó khăn, nhất là ở những huyện miền núi cao, nguồn ngân sách hạn hẹp.

Để thực hiện thành công các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra trong năm, Giám đốc Sở Y tế đã đề nghị cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể các cấp cần tiếp tục quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo, đầu tư nguồn lực cho công tác dân số và xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, vừa là mục tiêu, vừa là tiền đề để nâng cao chất lượng dân số.

Song song với đó, các huyện, thành thị, các đơn vị cần thành lập Ban chỉ đạo Chiến dịch, xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện chiến dịch phù hợp với điều kiện của mỗi địa phương và đúng địa chỉ, đúng đối tượng.