Nghệ An nỗ lực tìm 'lời giải' cho công tác dân số ở cơ sở

Nỗ lực nâng cao năng lực đội ngũ

Tháng 12 này, điểm hẹn của những người làm công tác dân số là lớp tập huấn hướng dẫn ghi chép sổ A0, báo cáo thống kê chuyên ngành và trao đổi kỹ năng nghiệp vụ về dân số. Đây là một trong những nội dung quan trọng được triển khai từ đầu năm 2023, bởi các thông tin của sổ A0 là thông tin cơ sở của hệ thống thông tin thống kê chuyên ngành DS - KHHGĐ, đảm bảo đúng, khách quan.

Cũng tại hội nghị, những người làm công tác dân số ở cơ sở đã được trao đổi các kỹ năng nghiệp vụ về dân số và phát triển, nhấn mạnh sự cần thiết phải thay đổi nhiệm vụ công tác dân số theo tinh thần Nghị quyết 21-NQ/TW của Trung ương về "Tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ KHHGĐ sang dân số và phát triển".

Đại diện Chi cục Dân số - KHHGĐ giới thiệu về việc sử dụng mẫu sổ A0 mới. Ảnh: Mỹ Hà

Tham dự lớp tập huấn, anh Cao Văn Hoàng - cộng tác viên dân số của xóm 8, xã Diễn Thái (Diễn Châu) cho biết, đây là nội dung rất thiết thực. Bản thân anh đã có 20 năm làm nhân viên y tế thôn, bản nhưng chỉ mới hơn 1 năm làm cộng tác viên dân số. Hai công việc, hai đặc thù khác nhau nên một nam giới khá lớn tuổi như anh gặp không ít khó khăn. Thế nên, những kiến thức thu thập được từ các lớp nâng cao nghiệp vụ và những chia sẻ kinh nghiệm từ các đồng nghiệp sẽ giúp những người mới nhận nhiệm vụ có thêm nhiều kinh nghiệm để hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Trong năm 2022, ngành Dân số Nghệ An đã triển khai hàng chục lớp tập huấn cho hơn 10.000 lượt cộng tác viên, viên chức và các thành viên Ban Chỉ đạo công tác dân số và phát triển cấp huyện và cấp xã. Tại các lớp tập huấn này, nội dung về dân số sẽ được truyền tải cụ thể, chi tiết để cán bộ, viên chức làm công tác dân số vận dụng linh hoạt, hiệu quả trong việc triển khai công tác dân số và phát triển tại địa phương.

Ngoài ra, còn chú trọng đến rèn luyện kỹ năng, nghiệp vụ, phương pháp truyền thông về công tác dân số và phát triển, để mọi người đều đồng thuận, thực hiện tốt công tác dân số.

Các cộng tác viên dân số đang giới thiệu về chính sách dân số cho người dân huyện Tương Dương. Ảnh: Mỹ Hà

Về việc nâng cao năng lực cho những người làm công tác dân số, ông Nguyễn Bá Tân - Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh nói thêm: Những người làm công tác dân số là cầu nối để truyền tải các thông điệp của ngành và là “cánh tay nối dài” của ngành Dân số ở cơ sở. Do đó, việc đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, thực hiện chuẩn hóa đội ngũ cán bộ dân số các cấp, các ngành là rất quan trọng và phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Trước đó, thực hiện theo Nghị quyết số 15/2020/NQ-HĐND, Nghệ An đã cơ bản hoàn thành sắp xếp lại hệ thống bộ máy dân số ở cơ sở. Toàn tỉnh từ hơn 180 xã, phường, thị trấn trên địa bàn không có cộng tác viên dân số kiêm nhân viên y tế nay đã cơ bản “bao phủ”. Việc cộng tác viên dân số gắn với nhân viên y tế thôn, bản sẽ giúp công tác dân số ở cơ sở được tổ chức bài bản và chuyên môn hóa cao hơn. Tuy vậy, trong giai đoạn đầu triển khai, việc thay khá nhiều đội ngũ cộng tác viên dân số có nhiều kinh nghiệm cũng đã để lại những “khoảng trống” nhất định.

Do đó, từ 2 năm nay, để nâng cao năng lực cho đội ngũ làm công tác dân số ở cơ sở, Nghệ An là địa phương đi đầu cả nước trong việc triển khai tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ dân số từ tỉnh xuống cơ sở, đến từng thôn, xóm và đây là tiền đề tốt để giúp cho công tác dân số ở cơ sở hoạt động ngày một hiệu quả.

Đồng bộ nhiều giải pháp

Nghệ An là tỉnh có dân số đông, xuất phát điểm so với nhiều địa phương khác có nhiều khó khăn hơn. Trong khi bình quân cả nước đã đạt mức sinh thay thế 2,1 con, thì Nghệ An hiện nay vẫn là tỉnh có mức sinh cao với tổng tỷ suất sinh là 2,51 con/phụ nữ (đứng thứ 2 cả nước, sau Hà Tĩnh), tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên vẫn cao.

Bên cạnh đó, Nghệ An đang phải đối diện với vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh, già hóa dân số đang ở mức báo động. Chất lượng dân số chưa tương xứng với tiềm năng của tỉnh. Đặc biệt là vấn đề chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên; chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em còn gặp nhiều khó khăn; tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vẫn còn ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Thực tế cho thấy, Nghệ An đang là bức tranh thu nhỏ, hội tụ tất cả những khó khăn, thách thức của công tác dân số cả nước cả về quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng.

Thực trạng trên cũng buộc Nghệ An phải nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của việc thực hiện tốt công tác dân số hiện nay. Trong đó, cần chủ động, tích cực thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 21 về công tác dân số trong tình hình mới, tinh thần Đại hội XIII của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác dân số và Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030. Thực hiện đúng chủ trương tiếp tục chuyển trọng tâm từ dân số - kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển để giải quyết toàn diện các vấn đề về: Quy mô, cơ cấu, phân bổ dân cư và nâng cao chất lượng dân số.

Ông Nguyễn Bá Tân - Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh trực tiếp tư vấn về công tác dân số cho người dân tại cơ sở. Ảnh: Mỹ Hà

Để hoàn thành các nhiệm vụ đề ra, Nghệ An cũng đang thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp từ nâng cao năng lực đội ngũ những người làm công tác dân số ở cơ sở, tạo tiền đề để nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động tại các huyện, thành, thị.

Song song với đó, ngành cũng tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục thực hiện cuộc vận động “Mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ 2 con”, bảo đảm quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt. Qua đó, nhằm phát huy tính tự giác, tự nguyện và giám sát lẫn nhau của cộng đồng dân cư; nêu cao tính gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên gắn với việc xây dựng gia đình, làng, bản, đơn vị văn hóa.

Một buổi tuyên truyền về chính sách dân số cho vùng khó khăn. Ảnh: Mỹ Hà

Để nâng cao chất lượng dân số, ngành thực hiện có hiệu quả các giải pháp can thiệp nhằm nâng cao chất lượng dân số, chủ động điều chỉnh tốc độ tăng dân số, kiềm chế tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh; đề xuất những giải pháp để phát huy lợi thế của cơ cấu “dân số vàng” và ứng phó với “già hóa dân số”.

Nhằm thực hiện tốt công tác dân số, trong tháng 12 này, Nghệ An cũng triển khai Tháng hành động Quốc gia về dân số năm 2022 với chủ đề “Nâng cao chất lượng dân số để phát triển đất nước nhanh, bền vững”.

Ông Nguyễn Bá Tân - Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh cho biết: Tháng hành động Quốc gia về dân số nhằm mục đích nhận được sự ủng hộ, vào cuộc tích cực của các cấp ủy Đảng, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội, các tầng lớp nhân dân trước những vấn đề mới của công tác dân số hiện nay.