Nghệ An nhân rộng mô hình 'làm sạch', 'giữ sạch' ma túy

Nhân rộng mô hình “bản làng không có ma túy”

Tháng 3/2023, bản Minh Tiến, xã Lượng Minh (Tương Dương) đã ra mắt mô hình “Bản làng không có ma túy”. Đây là bản thứ 3 của xã (sau các bản Cà Mong, Xốp Cháo) triển khai mô hình này. Bản Minh Tiến có 130 hộ, với 619 nhân khẩu, 100% là dân tộc Khơ mú.

Trên địa bàn có 4 đối tượng nghiện, hiện đã đi làm ăn xa, để ngăn chặn kịp thời, không phát sinh thêm người nghiện, không để ma túy làm ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, Đảng ủy xã Lượng Minh quyết tâm xây dựng bản Minh Tiến thành “Bản làng không có ma túy”.

Qua đó, nhằm phát huy sức mạnh của toàn dân trong thực hiện nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự, phòng, chống tội phạm về ma túy, cũng như quản lý người sau cai nghiện trên địa bàn.

Tương tự, bản Lưu Thông, xã Lưu Kiền có 100% dân số là đồng bào dân tộc Mông, nằm cách Quốc lộ 7A khoảng 2,5 km, giáp ranh với các bản thuộc 2 xã Nậm Càn và Chiêu Lưu, huyện Kỳ Sơn. Từ năm 2020, bản đã triển khai xây dựng bản không ma túy, nhờ vậy, tình hình an ninh, trật tự trên địa bàn luôn được bảo đảm, trên địa bàn không có người nghiện, không có người phạm tội về ma túy. Với đặc thù của huyện miền núi, biên giới, địa hình phức tạp, hiểm trở (có 67,069 km đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào) các đối tượng tội phạm thường chọn huyện Tương Dương là địa bàn vận chuyển, buôn bán ma túy.

Thực hiện Đề án Công an Nghệ An về việc xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”, huyện Tương Dương đã triển khai đồng bộ, quyết liệt tại 4 xã biên giới, gồm Tam Quang, Tam Hợp, Mai Sơn, Nhôn Mai và nội địa xã Tam Đình. Ngày 25/4/2022, Huyện ủy Tương Dương đã ban hành Nghị quyết số 05 về triển khai xây dựng “Xã, thị trấn sạch về ma túy” trên địa bàn huyện. Sau khi triển khai thành công tại các xã biên giới, ngày 5/12/2022, Huyện ủy Tương Dương đã ban hành Chỉ thị số 08 về việc tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 05 phấn đấu trở thành huyện sạch ma túy. Cùng với đó, Mặt trận Tổ quốc huyện đã chủ trì phối hợp với các ban, ngành địa phương triển khai mô hình “Bản làng không có ma túy”.

Theo ông Lương Ba Vin - Trưởng ban Dân vận, Chủ tịch MTTQ huyện Tương Dương: Làm sạch ma túy ở mỗi làng bản, sẽ góp phần to lớn vào việc yên dân, yên địa bàn. Vì vậy, từ đầu nhiệm kỳ, MTTQ huyện chủ trì xây dựng mỗi xã một mô hình "Bản không ma túy". Trên cơ sở đó, nhiều địa phương đã chủ động nhân rộng ra ở các bản, làng khác trên địa bàn gắn với tên gọi cụ thể.

Ví như “Bản không ma túy gắn với tái hòa nhập cộng đồng” ở bản Cò Pháo, xã Yên Na, “Bản không có ma túy và camera an ninh” ở bản Khe Kiền, xã Lưu Kiền; “Bản không ma túy gắn với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” ở bản Phẩy, xã Xiêng My; “Bản không ma túy gắn với phát triển nghề mây, tre đan” tại bản Yên Hương, xã Yên Hòa… Qua đó, góp phần đẩy lùi tình hình phức tạp về ma túy trên địa bàn dân cư.

Tại huyện Kỳ Sơn, địa bàn biên giới đặc biệt khó khăn, tiếp giáp với 4 huyện thuộc 3 tỉnh của nước bạn Lào, có 20 xã, 01 thị trấn (trong đó, có 11 xã biên giới), công tác xây dựng bản, làng không ma túy cũng được coi trọng.

Ví như tại bản Xám Xúm, xã Mường Lống trước đây là một trong những điểm “nóng” nhức nhối về buôn bán và sử dụng ma túy. Trước thực tế đó, UBND xã Mường Lống đã hướng dẫn Ban Quản lý bản ban hành quy ước, hương ước bản Xám Xúm gồm 13 nội dung, trong đó, có những quy định chặt chẽ như: Phát hiện người lạ vào địa bàn bản phải báo ngay với chính quyền, người dân không cho người lạ ở nhờ, quy định giờ giới nghiêm, các hộ có con em nghiện ma túy phải vận động đi cai nghiện tập trung hoặc cai nghiện tại nhà… Cùng với đó, Đảng ủy xã Mường Lống đã thành lập và phân công nhiệm vụ cho đoàn công tác gồm 15 thành viên cùng thực hiện đấu tranh đẩy lùi vấn nạn ma túy tại bản Xám Xúm. Công an huyện Kỳ Sơn và các ban, ngành cấp huyện cũng quan tâm hỗ trợ, giúp đỡ chính quyền xã thực hiện xóa một số điểm bán lẻ ma túy ở bản và bắt giữ các đối tượng cộm cán cung cấp ma túy.

Nhiều già làng, người có uy tín trong bản đã đến từng nhà vận động số trường hợp đang nghiện ma túy tự cai nghiện tại gia đình hoặc đi cai nghiện tại trung tâm cai nghiện huyện, sớm trở lại tái hòa nhập cộng đồng. Sự vào cuộc một cách “tổng lực” của cả hệ thống chính trị đã giúp bản Xám Xúm thay đổi. Người dân bản Xám Xúm đã nhận thức được sự nguy hại và những hệ lụy đau lòng của tệ nạn ma túy nên chủ động phòng, chống. Nhờ triển khai các giải pháp đồng bộ, bắt đầu từ các làng, bản như ở Xám Xúm, đến nay, đã có 19/21 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Kỳ Sơn được công nhận “địa bàn sạch về ma túy”.

Nhiều giải pháp “làm sạch”, “giữ sạch”

Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm và tệ nạn về ma túy, UBND tỉnh đã chủ động ban hành Kế hoạch số 310 ngày 09/5/2023 về tăng cường công tác quản lý người nghiện ngoài cộng đồng, người sau cai nghiện, góp phần “giữ sạch” ma túy tại các xã, phường, thị trấn, hướng tới xây dựng “Huyện, thành phố, thị xã sạch ma túy” trên địa bàn tỉnh.

Trong đó, tập trung vào 4 nhóm đối tượng: (Người nghiện đang cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng; Người nghiện đang điều trị nghiện bằng thuốc Methadone; Người sau cai nghiện; Người nghiện vắng mặt tại địa bàn) nhằm “làm sạch” và “giữ sạch” ma túy tại địa bàn cấp xã. Quá trình thực hiện, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành chức năng xây dựng, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của HĐND tỉnh về quy định một số chế độ, chính sách hỗ trợ công tác cai nghiện ma túy bắt buộc, cai nghiện tự nguyện, quản lý sau cai nghiện ma túy và trách nhiệm đóng góp đối với người cai nghiện ma túy tự nguyện tại các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh trình kỳ họp HĐND tỉnh tháng 7/2023 thông qua, để kịp thời ban hành triển khai thực hiện nhằm hỗ trợ các chế độ, chính sách phù hợp, góp phần nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện và quản lý sau cai.

UBND các huyện, thành, thị cũng làm tốt công tác tái hòa nhập cộng đồng và quản lý sau cai nghiện ma túy. Riêng trong Tháng hành động phòng, chống ma túy, các huyện, thành, thị đã lập 296 hồ sơ cai nghiện bắt buộc, hoàn thành 136 hồ sơ cai nghiện ma túy cộng đồng cho người nghiện theo đúng quy định pháp luật. Hiện các cơ sở cai nghiện trên địa bàn tỉnh đang quản lý 1.799 học viên (gồm 1.701 học viên bắt buộc, 98 học viên tự nguyện). Bên cạnh đó, nhiều đường dây phạm tội, các tụ điểm phức tạp về ma túy đã được đấu tranh, triệt xóa.

Chỉ tính riêng trong Tháng hành động vì một cộng đồng sạch ma túy (từ ngày 1-30/6/2023), các lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh đã phát hiện, bắt giữ 245 vụ, 312 đối tượng phạm tội về ma túy, thu 6 bánh hê-rô-in, 685,11 gam hê-rô-in; 446,273 gam ma túy tổng hợp; 76.340 viên ma túy tổng hợp; 5.122,643 gam ma túy đá; 28,1 gam cần sa; 10,44 gam thuốc phiện. Cùng với đó, công an các đơn vị, địa phương đã phát hiện, bắt giữ 58 vụ, 80 đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy, triệt xóa 27 điểm bán lẻ ma túy.

Theo đánh giá của UBND tỉnh tại Công văn số 464 ngày 28/7/2023, tình hình tội phạm ma túy trên địa bàn tỉnh mặc dù được kìm giữ, làm giảm tính chất, mức độ nhưng còn tiềm ẩn phức tạp. Số người nghiện ma túy trên địa bàn vẫn còn nhiều, có xu hướng trẻ hóa và chuyển dần sang sử dụng ma túy tổng hợp, ma túy dạng đá (hiện có 3.935 người nghiện có hồ sơ quản lý), số người cai nghiện được dạy nghề, giải quyết việc làm và áp dụng biện pháp quản lý sau cai nghiện nhìn chung còn hạn chế…

Từ thực tế đó, UBND tỉnh Nghệ An xác định tiếp tục tăng cường chỉ đạo các ngành, các địa phương tổ chức các hoạt động tuyên truyền phòng, chống ma túy bảo đảm hiệu quả, thực chất; duy trì, nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến trong phòng, chống ma túy tại các địa bàn trọng điểm; làm tốt công tác cai nghiện ma túy và quản lý sau cai, nhất là cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng. UBND tỉnh cũng yêu cầu các lực lượng chức năng (Công an, Biên phòng, Hải quan) tiếp tục rà soát, nắm tình hình thực chất các tụ điểm, điểm bán lẻ ma túy trên địa bàn; kịp thời có giải pháp đấu tranh triệt xóa, làm “sạch” địa bàn, không để hình thành các điểm phức tạp, điểm bán lẻ về ma túy gây bức xúc trong nhân dân.

Huy động lực lượng, triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp nghiệp vụ, đấu tranh, triệt xóa các đường dây, ổ nhóm tội phạm ma túy lớn, liên tỉnh, xuyên quốc gia. Đồng thời, tăng cường các hoạt động hợp tác quốc tế trong phòng, chống ma túy với lực lượng chức năng các tỉnh Xiêng Khoảng, Hủa Phăn, Bôlykhămxay (Lào) nhằm thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống ma túy ở khu vực biên giới.