"Ngon đã mồm" với món lươn cay nồng xứ Nghệ ngày gió mùa

(Baonghean.vn) - Nhiều người nói rằng, đến Nghệ An mà chưa thưởng thức các món lươn thì xem như… chưa đến! Dẫu biết là bởi quá yêu, quá mê mảnh đất và đặc sản xứ này mà có phần quá lời vậy, nhưng cũng không thể phủ nhận rằng, các món từ lươn đồng ở Nghệ An quả thực hết chỗ chê. Ngày trời se lạnh, ngồi bên quán sáng vỉa hè hay nhà hàng sang trọng, “dõng dạc” gọi tô cháo lươn, súp lươn, hoặc lươn xào sả ớt để thấm thía vị ngọt ngon đến gắp cuối cùng.

Hình như con lươn là loài thủy sản nước ngọt có ở khắp đồng ruộng bãi bờ trên đất nước Việt Nam. Các món ngon từ lươn cũng rất đa dạng: miền Nam có lươn nổ muối, canh chua lươn trái giác, lươn cuốn thịt rán giòn, lươn um nước dừa…; miền Bắc có lươn om chuối, miến lươn, lươn hấp muối sả… Mỗi vùng mỗi miền có một kiểu nấu khác nhau, riêng ở Nghệ An, chỉ vài ba cách chế biến dân dã đã đủ làm nên thương hiệu “lươn xứ Nghệ” nức tiếng gần xa.

Cháo lươn Nghệ An. Ảnh: Trung tâm XTDL tỉnh
Cháo lươn Nghệ An. Ảnh: Trung tâm XTDL tỉnh
Nghệ An là vùng đất miền Trung nhiều nắng gió. Do địa hình, khí hậu nhiều khắc nghiệt, sản vật đồng bãi không mấy phì nhiêu, trù phú bằng các tỉnh, thành khác. Dẫu vậy, bằng đôi bàn tay khéo léo và vị giác đầy tinh tế, người phụ nữ các vùng quê nghèo khó ở Nghệ An vẫn tìm được các tận dụng, sáng tạo ra nhiều món ngon từ nguyên liệu giản dị sẵn có quanh vườn nhà.

Trước hết là cháo lươn. Lươn đồng nâu bóng, mình thon, thịt chắc vừa nhấc ra khỏi trúm sau một đêm “ngủ đồng”, về làm sạch nhớt bằng muối hạt hoặc tro bếp, ra đầu ngõ tước vội đôi cật tre về rọc thịt. Thịt lươn để khúc dài, ướp kỹ rồi xào nhanh tay với hành tím, hành tăm, nghệ vàng, ớt đỏ… Hành và nghệ vừa nhổ vội trong vườn nhà còn tươi roi rói, chốc lát đảo đũa đã dậy lừng hương thơm ngọt đậm đà. Xào qua một lửa mà miếng thịt lươn vẫn phải mềm mà dai, óng ánh sắc vàng của nghệ, tê tê vị cay của ớt… thế thì mới đủ điểm “thông qua”.

Người phụ nữ khéo việc bếp núc phải căn chỉnh thời gian sao cho vừa vặn, nghĩa là trước khi làm lươn thì hẳn đã bắc nồi cháo lên rồi. Cháo nấu bằng gạo tẻ, pha thêm chút nếp để có độ sánh và thơm. Xương lươn cũng chẳng bỏ phí, mà bí quyết là giã nhuyễn lọc kỹ phần xương sống này để lấy nước ninh cùng cháo.

Khi cháo nở hoa, không quá đặc cũng không quá loãng, nêm nếm gia vị vào rồi múc ra bát, gắp đũa lươn, rưới chút nước xào vàng ngậy, vẩy thêm nào hành tăm, nào rau răm, nào hành hoa, nào hạt tiêu… “Nêm” thêm vị ấm nồng cho bát cháo ngày se lạnh là không khí quây quần, sum vầy của cả gia đình, bạn bè, cúi đầu hít hà và thưởng thức từng muỗng cháo nhỏ, đến thìa cuối cùng lúc nào chẳng hay!

Món súp lươn có thể ăn kèm cùng bánh đa, bánh mì, bánh mướt... Ảnh: Trung tâm XTDL tỉnh
Món súp lươn có thể ăn kèm cùng bánh đa, bánh mì, bánh mướt... Ảnh: Trung tâm XTDL tỉnh

Người không hợp món cháo, có thể thưởng thức món súp lươn. Có người bạn phương xa về Vinh, được đãi món súp lươn Cổng Thành, đã phải thốt lên đích thực “thiên hạ đệ nhất món ngon”.

“Dân” xứ Nghệ nấu nước dùng cho súp lươn thường ninh thêm vài đốt xương ống lợn. Phần tủy trong xương ống và phần xương sống của lươn ninh nhừ, lọc kỹ gợn bọt, phần nước trong còn lại là tinh túy vị ngọt béo, thơm “điếc mũi”. Thịt lươn cũng chế biến tương tự như khi xào để nấu cháo, có chăng súp lươn cần vị cay hơn nên sắc đỏ trong món ăn này có phần đậm đà hơn. Súp lươn Nghệ An ăn kèm với bánh mì, bánh mướt, bánh đa…, vừa ăn vừa thút thít khiến đang ăn mà chưa đã thèm, kiểu như “chưa xa đã nhớ” vậy.

Hấp dẫn món miến lươn. Ảnh: Trung tâm XTDL tỉnh
Hấp dẫn món miến lươn. Ảnh: Trung tâm XTDL tỉnh
Người dân các vùng quê Nghệ An còn chế biến miến lươn, lươn om chuối, lươn xào sả ớt… cho các bữa ăn hàng ngày. Nhiều khách thập phương thắc mắc, sao ở đâu cũng có lươn, cách chế biến cháo lươn, súp lươn, lươn om chuối, lươn xào sả ớt… cũng đăng đầy trên mạng, học theo dễ ợt, mà sao đi ăn ở đâu cũng chẳng bằng lươn chính gốc Nghệ? Người Nghệ xa quê, hay khách thập phương, cứ đặt chân đến đất này là đã vội vàng tìm quán lươn để vỗ về vị giác?

Thật khó để lý giải điều này, hay là, ở đâu cũng có lươn nhưng chẳng phải lươn trên đồng bãi xứ Nghệ; ở đâu cũng có gạo nếp gạo tẻ nhưng đâu phải sinh trưởng trên đất gió Lào; ở đâu cũng có rau răm, hành tăm, hành hoa, hành tím… nhưng mà gia vị vườn nhà vẫn thật thơm hương hơn?

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.