Người dân bức xúc quanh chuyện giao đất, giao rừng ở Diễn Phú (Diễn Châu)

Giao đất rừng sai quy định

Diễn Phú là xã bán sơn địa, nằm ở phía Nam huyện Diễn Châu, cách trung tâm huyện khoảng 15km và cách Quốc lộ 1 khoảng 300m. Phía Nam của xã Diễn Phú có núi Thần Vũ, ngăn cách địa phương này với các xã của huyện Nghi Lộc.

Đặc biệt, tại đây có hồ Xuân Dương, được bao bọc xung quanh bởi nhiều ngọn núi, như: núi Dẻ, núi Lá, núi Chạch, núi Ba Chạng... là hồ chứa có trữ lượng lớn nhất huyện Diễn Châu với khoảng 11 triệu mét khối, cung cấp nước tưới tiêu cho khu vực Nam Diễn Châu, gồm các xã Diễn Phú, Diễn Lộc, Diễn Lợi, Diễn Thọ. Hiện nay, Ban Quản lý dự án khu vực Khu kinh tế Nghệ An đang tiến hành lựa chọn nhà thầu thực hiện Gói thầu khảo sát, lập quy hoạch phân khu xây dựng tỷ lệ 1/2.000 Khu sân golf và du lịch sinh thái Hồ Xuân Dương tại xã Diễn Phú, huyện Diễn Châu. Điều này hứa hẹn sẽ tạo nên sự thay đổi lớn nơi mảnh đất này.

Địa hình xã Diễn Phú có nhiều đồi núi, phù hợp cho việc phát triển lâm nghiệp. Hiện tại, các đồi núi đa phần đã giao khoán cho các hộ dân trồng rừng. Và từ chuyện giao đất, giao rừng tại đây cũng đã nảy sinh nhiều sai phạm mà đến nay vẫn chưa thể giải quyết dứt điểm.

Chúng tôi về Diễn Phú khi những bức xúc của người dân vẫn cứ âm ỉ nhiều năm. Đã có nhiều ý kiến được đưa ra tại các cuộc tiếp xúc cử tri, cả ý kiến qua đường dây nóng tại cuộc họp trực tiếp... nhưng xem ra, kết quả trả lời đã không khiến người dân cảm thấy thỏa mãn.

Ông Nguyễn Văn Tiến, trú tại xóm 7, xã Diễn Phú, là người đã có nhiều ý kiến liên quan đến việc giao đất lâm nghiệp cho người dân trên địa bàn, nhưng cho đến nay vẫn chưa thực hiện được. Theo ông Tiến, vào năm 2013, UBND huyện Diễn Châu đã ban hành quyết định thu hồi đất lâm nghiệp của 24 hộ dân (phần lớn là cán bộ xã), tại khu vực rừng Đồng Họ và rừng ông Toa, vì giao đất trái quy định.

Tuy nhiên, kể từ đó đến nay, mặc dù đã được đôn đốc thực hiện nhiều lần nhưng UBND xã Diễn Phú vẫn không thực hiện được việc giao đất, giao rừng. Trong khi đó, hàng năm chính quyền địa phương lại cho một cá nhân trên địa bàn nhận khoán khai thác nhựa thông.

Đặc biệt là mặc dù giao cho UBND xã Diễn Phú quản lý diện tích rừng nói trên (chủ rừng), nhưng từ năm 2020 đến nay tại khu vực này đã xảy ra nhiều vụ cháy, gây thiệt hại cho nhiều diện tích rừng thông, nhưng cho đến nay vẫn không tìm ra thủ phạm, không có ai phải chịu trách nhiệm...

Rõ ràng đây là những bức xúc có cơ sở của người dân địa phương. Hơn hết đã được đoàn kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra Huyện uỷ Diễn Châu kết luận sau khi tiến hành kiểm tra tổ chức Đảng khi có dấu hiệu vi phạm.

Cụ thể, ngày 2/7/2012, Huyện uỷ Diễn Châu đã có Thông báo số 301-TB/HU, thông báo Kết luận kiểm tra tổ chức Đảng khi có dấu hiệu vi phạm đối với tập thể Ban Chấp hành Đảng bộ xã Diễn Phú (nhiệm kỳ 2000-2005), trong việc lãnh đạo, chỉ đạo xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp cho các hộ gia đình, cá nhân.

Theo báo cáo của đoàn kiểm tra năm 2012, hàng năm Đảng uỷ xã Diễn Phú đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc quản lý, sử dụng đất đai nói chung và công tác xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp nói riêng. Tuy nhiên, nhiệm kỳ 2000-2005, Đảng uỷ xã Diễn Phú không họp bàn và ra Nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp cho các hộ gia đình, cá nhân, mà chỉ đánh giá đã thực hiện tốt.

Liên quan đến rừng Đồng Họ, trước đây khu vực này thuộc loại rừng phòng hộ do UBND xã Diễn Phú Quản lý, thuộc Tiểu khu 898, khoảnh 94, lô số 1, 2, 3. Thực hiện Nghị định số 163/1999/NĐ-CP, ngày 20/11/2001, UBND xã Diễn Phú đã đề nghị UBND huyện Diễn Châu cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp cho 743 hộ trên địa bàn xã. Đến tháng 12/2001, UBND huyện Diễn Châu đã ban hành quyết định về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp cho 743 hộ có tên trong danh sách. Trong đó có 18 hộ được giao tại khu vực Đồng Họ.

Đối với khu vực rừng ông Toa, nằm ở Tiểu khu 897, khoảnh 90b, lô số 1, 2, 3, 4 có diện tích 45,6ha. Khu vực này cũng được UBND huyện Diễn Châu ban hành quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp vào tháng 12/2001 (cùng với 743 hộ dân nói trên). Tuy nhiên, khu vực này chỉ giao cho 6 hộ, và đều ghi sử dụng chung (đồng sử dụng).

Điều đáng nói là 18 hộ được giao 42,6ha (diện tích thời điểm kiểm tra 2012), tại khu vực Đồng Họ và 6 hộ được giao 45,6ha tại khu vực rừng ông Toa thì phần lớn là cán bộ xã Diễn Phú. Sau khi kiểm tra, đoàn kiểm tra xác định việc giao đất này là sai quy định.

Đã thu hồi nhưng vẫn chưa thể giao lại

Ngay sau khi đoàn kiểm tra có thông báo kết luận và kiến nghị thu hồi 24 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp cấp sai quy định tại khu vực rừng Đồng Họ và rừng ông Toa. Đến ngày 2/5/2013, UBND huyện Diễn Châu đã ban hành Quyết định số 1155/QĐ-UBND về việc thu hồi và huỷ bỏ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp của 24 hộ gia đình nói trên.

UBND huyện Diễn Châu cũng giao UBND xã Diễn Phú quản lý số diện tích rừng, đất rừng đã thu hồi và huỷ bỏ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp nói trên. Đồng thời, lập phương án giao rừng và đất rừng theo hướng dẫn tại Thông tư số 38/2007/TT-BNN&PTNT ngày 25/4/2007 của Bộ NN&PTNT về hướng dẫn trình tự, thủ tục giao rừng, cho thuê rừng, thu hồi rừng cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư thôn và Thông tư liên tịch số 07/2011/TTLT-BNN&PTNN - BTNMT ngày 29/1/2011 của Bộ NN&PTNT và Bộ TN&MT, hướng dẫn một số nội dung về giao rừng, thuê rừng gắn liền với giao đất, thuê đất lâm nghiệp.

Điều đáng nói là, mặc dù đã được UBND huyện Diễn Châu giao nhiệm vụ tại Quyết định 1155 nói trên, thế nhưng kéo dài mãi không thực hiện được. Đến 2/4/2015, UBND huyện Diễn Châu tiếp tục có công văn yêu cầu UBND xã Diễn Phú khẩn trương triển khai thực hiện nội dung tại Quyết định 1155 và báo cáo kết quả thực hiện về UBND huyện trước ngày 30/5/2015. Dù vậy, cho đến thời điểm này, dù đã hơn 10 năm trôi qua, việc giao đất, giao rừng tại các khu vực nói trên vẫn chưa thực hiện.

Trên danh nghĩa các khu vực này vẫn thuộc quản lý của UBND xã Diễn Phú, nhưng từ lâu khu vực này đã được chính quyền địa phương cho 1 cá nhân trên địa bàn nhận thầu để khai thác nhựa thông. Cũng chính tại đây, những năm vừa qua đã liên tục xảy ra các vụ cháy rừng nhưng rồi cũng không tìm ra thủ phạm. Trong khi những thiệt hại về diện tích rừng thông là rất lớn.

Theo một văn bản trả lời kiến nghị cử tri của Hạt Kiểm lâm Diễn Châu mà chúng tôi được tiếp cận: Năm 2019 UBND huyện Diễn Châu đã tổ chức giao rừng, gắn với giao đất lâm nghiệp được hơn 168ha/308ha (theo Quyết định 5281/QĐ-UBND/QĐ-UBND ngày 29/11/2018 của UBND tỉnh), cho 47 hộ cá nhân trên địa bàn xã Diễn Đoài. Đến năm 2020, UBND huyện Diễn Châu đã đăng ký giao đất, giao rừng với diện tích 1.239 ha, trong đó có 45ha tại khu vực rừng Đồng Họ (số liệu đăng ký giao đất, giao rừng của UBND xã Diễn Phú).

Tuy nhiên, lý do mà Hạt Kiểm lâm Diễn Châu nêu ra để viện dẫn cho việc năm 2020 không triển khai giao đất, giao rừng được là do đơn giá thấp không thực hiện được; không tìm được đơn vị tư vấn để tiến hành tổ chức giao đất, giao rừng.

Bên cạnh đó, qua rà soát của đơn vị tư vấn thực hiện giao đất, giao rừng cho UBND huyện Diễn Châu năm 2019 cho thấy: Diện tích rừng và đất lâm nghiệp đưa vào kế hoạch giao đất, giao rừng của các xã rà soát không chính xác về diện tích, ranh giới, chủ sở hữu... Có một số diện tích bị chồng lấn dẫn đến tranh chấp do từ trước đến nay trên địa bàn huyện đã tiến hành giao đất, giao rừng theo nhiều dự án.

Ngoài ra, trước đây giao cho nhóm hộ (một hộ đại diện đứng tên), giao các hộ gia đình đồng sử dụng (một diện tích nhiều hộ gia đình cùng quản lý, bảo vệ), nay giao cho từng hộ gia đình nên diện tích nhỏ, manh mún không đủ diện tích theo quy định (2ha/hộ).

Liên quan đến việc giao lại đất rừng khu vực Đồng Họ, theo thông tin chúng tôi có được thì ngay cả 18 hộ gia đình đã từng bị thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp năm 2013 tại khu vực này cũng làm đơn đăng ký nhận đất rừng. Chưa kể còn có nhiều cá nhân khác đăng ký. UBND xã Diễn Phú cho rằng do số lượng đăng ký lớn nên UBND xã không lựa chọn được đối tượng để giao đất, giao rừng...