Nguyên nhân, giải pháp khắc phục tình trạng dự án triển khai chậm

(Baonghean.vn) - Chiều 11/12/2014, tại phiên chất vấn, hàng loạt câu hỏi gửi đến Giám đốc Sở KH và Đầu tư về tình trạng triển khai chậm các dự án sau cấp phép đầu tư; nguyên nhân, trách nhiệm và giải pháp”. Đã có 6 câu hỏi khó gửi đến Giám đốc Sở KH và Đầu tư Nguyễn Văn Độ.

Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Văn Độ trả lời thẳng, không né tránh các vấn đề chất vấn của đại biểu HĐND tỉnh

Giải trình nội dung này, ông Nguyễn Văn Độ cho biết, với những nỗ lực trong công tác cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh cùng với tăng cường nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến đầu tư, kết quả thu hút đầu tư năm 2014 trên địa bàn tỉnh đã đạt kết quả rất tích cực. Tính đến ngày 30/11/2014, đã cấp mới và điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư cho 127 dự án/27.384 tỷ đồng vốn đầu tư đăng ký cấp mới và tăng thêm (đạt kết quả cao nhất từ trước đến nay cả về số lượng dự án và vốn đăng ký đầu tư).

Tuy nhiên, việc triển khai sau khi cấp GCNĐT của các dự án được cấp GCNĐT còn chậm. Theo ông Nguyễn Văn Độ: Đó là do việc triển khai các thủ tục đầu tư tại các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trong đó, thủ tục bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là khâu triển khai mất nhiều thời gian, vướng mắc nhất và là nguyên nhân chính dẫn đến việc dự án triển khai chậm sau cấp GCNĐT. Hiện nay, với 10 nhóm thủ tục, tổng thời gian thực hiện theo quy định là từ 129 - 225 ngày làm việc (khoảng 5,8 - 10,2 tháng không bao gồm thời gian bồi thường, hỗ trợ và tái định cư); 309 - 405 ngày làm việc (từ 14,1 tháng đến 18,4 tháng bao gồm cả thời gian bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, riêng thủ tục bồi thường, GPMB theo quy định mất thời gian khoảng 06 tháng). Tuy nhiên, trên thực tế, thời gian thực hiện các thủ tục trên tại các cơ quan có khi còn kéo dài hơn so với quy định.

Thời gian thực hiện các thủ tục hành chính quá lâu là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc dự án triển khai chậm. Trong đó, công tác đền bù GPMB là nguyên nhân chính gây ra tình trạng chậm tiến độ dự án như hiện nay. Việc thực hiện “mặt bằng sạch” rất ít dự án được thực hiện. Theo kết quả kiểm tra các dự án chậm tiến độ, không triển khai trên địa bàn tỉnh của các đoàn kiểm tra liên ngành từ năm 2011 đến nay, số lượng các dự án chậm triển khai do vướng công tác bồi thường, GPMB, hỗ trợ và tái định cư chiếm trên 90% số lượng dự án triển khai chậm tiến độ. Đặc biệt, có những dự án do vướng thủ tục bồi thường, giải phóng mặt bằng còn kéo dài hàng năm: (Trung tâm thương mại BMC Vinh Plaza, Cải tạo Khu A, B Chung cư Quang Trung, Tổ hợp Chợ Hiếu Thái Hòa, Khu đô thị Olecco Diễn Kỷ, Dự án khu đô thị mới Cửa Tiền - Vinh Tân, Khu dân cư tại xã Nghi Phú, Khu dân cư đô thị mới Nam thị trấn Đô Lương,...).

GPMB là khâu thủ tục khó khăn nhất trong quá trình triển khai dự án do tính chất rộng lớn, đòi hỏi phải triển khai đồng loạt và dứt điểm. Trong một số trường hợp không xử lý khéo dễ dẫn đến tình trạng bất bình của chính quyền, người dân khu vực và dẫn đến tình trạng dự án “treo”, đình trệ, chậm tiến độ triển khai. GPMB chậm phần lớn là do chủ đầu tư và người có đất không thỏa thuận được giá đền bù (người dân yêu cầu tính giá đất đền bù “sát giá thị trường” tại thời điểm giao đất. Nhiều chủ đầu tư phải thỏa thuận nhiều lần với người có đất để thống nhất giá nhưng chi phí đền bù chỉ được khấu trừ theo giá đền bù của nhà nước,..).

Nguyên nhân thứ hai theo ông Nguyễn Văn Độ là các dự án đầu tư của nhà đầu tư phải chịu sự điều chỉnh của rất nhiều văn bản pháp luật như: Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Đất đai, Luật Quy hoạch, Luật Xây dựng, Luật Bảo vệ môi trường và Luật Phòng cháy chữa cháy, chưa kể đến các luật chuyên ngành và các văn bản dưới Luật có liên quan. Việc chịu sự điều chỉnh của quá nhiều các văn bản pháp luật cũng khiến cho các thủ tục đầu tư cũng theo đó mà phức tạp, rườm rà và mất nhiều thời gian, làm chậm tiến độ triển khai dự án.

Nguyên nhân thứ ba đó là việc thẩm định các dự án đầu tư có tính khả thi, sàng lọc các nhà đầu tư có năng lực còn gặp nhiều khó khăn.

Trong thực tế, việc thẩm định năng lực của các nhà đầu tư như thế nào thì rất khó để xác định mặc dù, về mặt hồ sơ, thủ tục đáp ứng yêu cầu và tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Việc thẩm tra năng lực tài chính và điều kiện thực hiện dự án còn chủ yếu căn cứ vào hồ sơ, tài liệu do nhà đầu tư cung cấp về mặt giấy tờ mà thiếu sự kiểm nghiệm, thẩm tra, xác minh trên thực tế. Do đó, chất lượng thẩm tra có lúc khó sát đúng với năng lực thực tế của nhà đầu tư.

Trong nhiều trường hợp, đặc biệt là đối với các dự án đầu tư nước ngoài, phải phối hợp với Công an tỉnh xác minh tư cách pháp nhân cũng như năng lực của nhà đầu tư để làm cơ sở tham mưu UBND tỉnh xem xét, quyết định. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư trên địa bàn từ ngoại tỉnh và nước ngoài nên việc nắm bắt thông tin cũng như xác minh năng lực tài chính của các nhà đầu tư này trước khi tham mưu UBND tỉnh cấp GCNĐT còn gặp khó khăn.

Nguyên nhân thứ tư là xuất phát từ việc thiếu quỹ đất sạch để thu hút các dự án đầu tư và di dời tái định cư.

Ông Nguyễn Văn Độ cũng nêu lên trách nhiệm của từng ngành, từng cấp và các giải pháp để tháo gỡ. Trong đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan được giao chủ trì tham mưu và giải quyết các vấn đề phát sinh vướng mắc của 2/10 nhóm thủ tục nói trên, bao gồm: Chấp thuận chủ trương đầu tư và cấp GCNĐT. Tuy nhiên, việc triển khai các dự án sau cấp GCNĐT chậm một phần có trách nhiệm của Sở Kế hoạch và Đầu tư trong việc thẩm tra năng lực và điều kiện thực hiện dự án của nhà đầu tư. Nhiều ngành khác như Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, các huyện, nhà đầu tư đều có những trách nhiệm theo qui định

Về giải pháp, ông Nguyễn Văn Độ đưa ra nhiều giải pháp, trong đó có giải pháp chung là triển khai thực hiện các nội dung giải pháp trong Đề án Tập trung thu hút đầu tư có hiệu quả vào tỉnh Nghệ An đến năm 2020 đã được BTV Tỉnh ủy phê duyệt.

Sau phần giải trình của Giám đốc Sở KH và ĐT, đại biểu Hoàng Xuân Trường (huyện Yên Thành) đặt câu hỏi: Theo phản ánh của các nhà đầu tư và cử tri tỉnh nhà thì trong quá trình thực hiện các dự án, thủ tục hành chính còn rườm rà, sự phối hợp giữa các cơ quan còn cứng nhắc, chưa thực sự quán triệt tinh thần chỉ đạo của tỉnh. Giải pháp cho thực trạng này thế nào?. Ông Nguyễn Văn Độ cho biết: Tỉnh và các cơ quan không được phát sinh thêm thủ tục mà có thể trong quá trình thực thi còn chỗ này chỗ kia, chứ 10 bộ thủ tục là theo qui định của Luật. UBND tỉnh đã chỉ đạo các Sở, ban, ngành cử những người đủ năng lực để giải quyết tại đầu mối. Ông cũng cho biết vừa qua Một cửa liên thông chưa hiệu quả và UBND tỉnh đang khắc phục thực trạng này. Tại một cửa liên thông đều có camera theo dõi, tuy nhiên giao việc từ lãnh đạo đến bộ phận một cửa chưa sát. Quá trình giao ban của bộ phận này chưa thường xuyên, công nghệ thông tin chưa đáp ứng yêu cầu.

Đại biểu Hoàng Xuân Trường (Yên Thành) chất vấn về thủ tục đầu tư còn rườm rà

Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Tấn (huyện Nghi Lộc) cần làm rõ qua kiểm tra 76 dự án thì chỉ có 5% dự án triển khai, 20% dự án đang được đề nghị thu hồi, vậy những dự án khác thì thế nào? Ông Nguyễn Văn Độ cho biết 76 dự án này là toàn bộ dự án qua rà soát nhiều lần thấy chậm nên mới thanh tra chứ không phải là ngẫu nhiên. Các dự này hầu hết đầu tư theo phong trào. Ngoài các dự án này thì các dự án cơ bản đang tháo gỡ. Khi cấp phép thì dễ chứ khi thu hồi thì rất khó. Và khó khăn nhất là công tác GPMB.

Video clip đại biểu chất vấn giám đốc sở KH-ĐT:

.

Cũng là câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Tấn : “lĩnh vực nào nhiều sai phạm trong quá trình kiểm tra các dự án?”. Ông Nguyễn Văn Độ cho biết đó là tình trạng vi phạm qui hoạch. Ông Phạm Văn Tấn tiếp tục hỏi : Việc thu hút đầu tư chậm sau cấp phép phải chăng là nguyên nhân khiến tỷ trọng công nghiệp, xây dựng trong nhiệm kỳ qua đạt thấp? Ông Nguyễn Văn Độ trả lời: Các dự án khu đô thị hiện nay chiếm cơ cấu cao với trên 70%, tỉnh đang điều chỉnh lại cơ cấu. Công nghiệp xây dựng mấy năm gần đây giảm mạnh là do đầu tư công giảm và do suy thoái kinh tế chứ không phải do các dự án đầu tư chậm triển khai. Những sản phẩm công nghiệp chính của nhiệm kỳ chưa đạt như xi măng, bia cũng không đạt kế hoạch. Tuy nhiên câu trả lời này chưa làm hài lòng đại biểu Nguyễn Văn Tấn.

Đại biểu Phạm Văn Tấn chất vấn về tình trạng nhiều dự án không được triển khai sau cấp phép

Đại biểu này tiếp tục đặt câu hỏi: Vậy năng lực, trách nhiệm của các tổ chức cá nhân cơ quan nhà nước khi thẩm định nhà đầu tư liên quan đến những khó khăn trong GPMB cho dự án, ông Nguyễn Văn Độ trả lời: Chỉ trong 2-3 ngày thẩm định hồ sơ thủ tục thì không thẩm định được năng lực nhà đầu tư có tính tới các yếu tố khó khăn, thực sự là chưa lường được. Hơn nữa GPMB là cơ quan khác chứ không phải cơ quan cấp phép đầu tư.

Về câu hỏi: Siêu thị Nguyễn Kim khởi công gần 3 tháng đến nay vẫn chưa đủ điều kiện thi công? Ông Nguyễn Văn Độ cho biết: Thủ tục cấp đất đang được xử lý bởi đang tiến hành đền bù cho nhà đầu tư trước đây.

Đại biểu Đinh Thị An Phong (Nghi Lộc) nêu 2 câu hỏi với Giám đốc Sở KH và Đầu tư : Giải pháp triển khai cho 2 dự án ĐH Vinh giai đoạn 2, dự án đại lộ Vinh - Cửa Lò; Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh còn thấp, đứng thứ 43/63 tỉnh thành trong cả nước, giải pháp nào nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh?. Ông Nguyễn Văn Độ trả lời: Hiện nay tỉnh đang rà soát. Riêng dự án Đại lộ Vinh- Cửa Lò tỉnh đang trình trung ương hỗ trợ nguồn vốn chứ ngân sách tỉnh không đáp ứng được. Về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, theo ông Nguyễn Văn Độ, chỉ số này thấp thường không thuận lợi cho thu hút đầu tư nhưng năm nay với kết quả thu hút đầu tư của tỉnh cho thấy không hẳn là chỉ số này hoàn toàn chính xác. Vừa rồi Sở KH và ĐT đã tham mưu cho tỉnh ban hành đề án về chương trình hành động để nâng cao chỉ số năng lực cạn tranh cấp tỉnh. Sự đồng thuận trong tiếng nói của doanh nghiệp, của nhân dân với chính quyền các cấp là điều quan trọng để có môi trường đầu tư tốt.

Bà Đinh Thị An Phong - Đại biểu huyện Nghi Lộc chất vấn

Về câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Tấn về nội dung Báo Nghệ An nêu trong mục trao đổi ngày 10/12 ở trang 1 cần có giải pháp căn cơ để khắc phục “ bệnh mãn tính” trong nhiều thực trạng trong đó có thu hút đầu tư chậm sau cấp phép. Ông Nguyễn Văn Độ thừa nhận là báo nêu đúng.

Đại biểu Thái Thị An Chung (Đô Lương) tiếp tục chất vấn: Báo cáo về tình hình KT- XH thì việc thu hút các dự án vào các kinh tế và khu CN còn quá ít, chỉ có 11 dự án. Mới đây QĐ 76/2014 của Thủ tướng Chính phủ mở rộng thêm Khu Kinh tế Đông Nam, phải chăng các ngành chưa quảng bá, thu hút vào. Ông Nguyễn Văn Độ cho biết: Hiện nay tỉnh có 1 khu kinh tế, 8 khu công nghiệp, 32 cụm CN nhỏ trong đó 32 cụm công nghiệp nhỏ đã lấp đầy. KKT Đông Nam đang thu hút dự án VSIP 6 . Đây là nhà đầu tư có tiềm lực mạnh và khi vào sẽ là nhà đầu tư có ý nghĩa tạo bước đột phá cho tỉnh. Khi vào họ sẽ kéo theo các nhà đầu tư của họ vào đây.

Bà Thái Thị An Chung - đại biểu Đô Lương nêu câu hỏi

Ông Trương Văn Hiền - ĐB Yên Thành

ĐB Trương Văn Hiền (Yên Thành) nêu ý kiến: Là một DN có tham gia đầu tư các dự án, nên chăng Sở KH và ĐT cần tham mưu cho tỉnh giảm bớt các thủ tục đầu tư, nếu đi hết 10 bước thì quá lâu. Các DN có thể bỏ chi phí để TTXT ĐT làm giúp thủ tục. Sở KH và ĐT nên chọn phân loại các dự án đầu tư và thủ tục cho các dự án nông nghiệp công nghệ cao cần ưu tiên về thủ tục đầu tư. Ông Nguyễn Văn Độ thừa nhận vấn đề này chưa làm được, nhưng Sở KH và Đầu tư trong tương lai sẽ xem xét và thực hiện ý kiến của đại biểu bởi đó là một giải pháp tốt.

Như vậy đã có 6 lượt ý kiến chất vấn GĐ Sở KH và Đầu tư và các câu hỏi được Giám đốc Sở KH và Đầu tư trả lời cụ thể. Thay mặt chủ tọa kỳ họp ông Nguyễn Xuân Sơn – Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh kết luận phần chất vấn Sở KH và Đầu tư cơ bản đáp ứng yêu cầu của đại biểu, đáp ứng nguyện vọng của cử tri. Do thời gian qua nhiều dự án triển khai chậm nên cử tri còn nhiều băn khoăn vướng mắc. Đồng chí Chủ tọa kỳ họp đánh giá cao trách nhiệm giải trình của Sở KH và Đầu tư, vai trò của UBND tỉnh, của các ngành thời gian qua đã thực hiện thu hút đầu tư có hiệu quả. Đồng chí cũng nêu lên những giải pháp để thu hút đầu tư hiệu quả và đề nghị UBND tỉnh, các ngành cần quyết liệt thu hồi các dự án chây ỳ, không triển khai, gây ảnh hưởng không tốt đối với môi trường đầu tư của tỉnh. Tăng cường công tác chỉ đạo, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, góp phần cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, đặc biệt là cải cách hành chính có hiệu quả thuyết phục.

Châu Lan - Sỹ Minh