Nhạt nhòa cánh võng cói Phú Hậu

(Baonghean) - Đã có một thời, võng cói Phú Hậu (xã Diễn Tân – Diễn Châu) phát triển rất hưng thịnh, được khắp nơi biết đến, thì nay đang dần mai một. Nay mai khi những đôi tay già nua ở làng buông nghỉ, thì nghề bện võng ở làng Phú Hậu chỉ còn là hồi ức nhạt nhòa.

Chiều Đông rét mướt, cụ Nguyễn Thị Tâm năm nay đã bước qua tuổi 87, ở xóm 3, xã Diễn Tân vẫn miệt mài ngồi xe sợi, đan võng. Đôi mắt cụ vốn cận thị bẩm sinh nay gần như chẳng còn nhìn rõ, nhưng đôi tay vẫn thoăn thoắt. Là một trong số ít người còn bện võng cói ở làng Phú Hậu, cụ Tâm làm một phần vì mưu sinh, nhưng chủ yếu là để giữ lấy nghề. “Mình gắn bó với nghề đã hơn 70 năm rồi, chẳng dễ gì bỏ được, đến lúc tay chân không còn đủ sức để xe nữa thì nghỉ thôi!” - cụ Tâm nói.

Đan võng cói là nghề truyền thống của làng Phú Hậu, trong ký ức mơ hồ của cụ Tâm, từ thuở nhỏ, cụ đã thấy cả làng làm võng. Thời ấy đám trai làng bên thường tìm đến Phú Hậu hát ghẹo tìm người yêu, đám con gái vừa xe võng vừa hát đối đáp lại. Cứ thế cho đến đêm khuya thì tan phường võng. 15 tuổi cụ Tâm đã tự tay đan được những chiếc võng đầu tiên.

Cụ Tâm bảo mình nay già rồi, đáng lý phải nghỉ ngơi, nhưng chúng nó làm nghề nông cũng vất vả lắm, chẳng lẽ mình còn chút sức lực lại ngồi không. Mỗi tháng kiếm vài, ba trăm nghìn đồng phụ giúp con cháu, có thêm đồng mua trầu…”.

Cụ Lưu Thị Tuyên xe võng ở tuổi 84.
Cụ Lưu Thị Tuyên xe võng ở tuổi 84.

Phú Hậu là ngôi làng cổ tuổi trên 400 năm. Với đặc thù vùng trũng sâu, nhiễm mặn nên cây cói mọc khắp quanh làng. Hàng trăm năm trước, người dân Phú Hậu đã biết dùng cây cói bện những chiếc võng xinh xắn, là vật dụng không thể thiếu trong mỗi gia đình một thời. Gần hơn, khoảng 20 năm về trước, nếu đàn ông ở Phú Hậu làm nghề nhủi cá thì bện võng là công việc dành cho phụ nữ, họ thường tập trung lại thành phường cùng đan để vừa vui vừa nâng cao năng suất. Thời đó những cánh đồng ở ven kênh Nhà Lê quanh năm xanh mướt cói, góp phần làm nên nét duyên rất riêng cho làng Phú Hậu.

Để làm ra những chiếc võng cói bền đẹp không chỉ đòi hỏi đôi bàn tay khéo léo của các bà, các chị, mà còn phải trải qua nhiều công đoạn. Khi nghề phát triển mạnh, để có đủ nguyên liệu, người dân phải đi bứt cói ở các vùng sình lầy khắp các huyện, rồi ra tận Thanh Hóa, vào Vinh tìm mua cói. Những đôi chân trần vượt bộ hàng chục cây số đi tìm cói rồi gồng gánh cói trở về làng…

Võng cói Phú Hậu với đặc điểm bền, đẹp, mỗi chiếc võng có tuổi thọ từ 5 - 7 năm đã góp phần làm nên “thương hiệu” cho nghề bện võng ở đây, sản phẩm võng cói nhanh chóng được thị trường trong và ngoài tỉnh ưa chuộng. Nghề vì vậy đã trải qua những giai đoạn rất hưng thịnh.

Cụ Lưu Thị Tuyên, năm nay cũng 84 tuổi, ở xóm 1, lưng đã còng gập xuống nhưng hàng ngày vẫn phụ giúp con cháu nuôi đàn lợn, chăm lo công việc nhà và tranh thủ bện võng. Trong gian nhà nhỏ, những bó cói được chất trên gác xép, cụ cho biết, nguyên liệu phải chuẩn bị sẵn để làm võng cho cả năm.

Chị Trần Thị Lý, con gái cụ Tuyên lấy chồng cách nhà mẹ chưa đầy 500m, thi thoảng vẫn tranh thủ đi dọc kênh Nhà Lê tìm cói về cho mẹ làm võng. Nhắc lại nghề bện võng cói ánh mắt chị đầy tiếc nuối: “Hồi nhỏ hàng ngày một buổi đi học, một buổi chị em tôi phụ mẹ bện võng, thời ấy cả làng còn làm nghề, vất vả nhưng vui lắm. Chúng tôi được mẹ cho bện võng bán làm “vốn riêng” mua sách vở và quần áo đẹp nên rất hào hứng. Nay vì nhu cầu dùng võng ít, giá mỗi chiếc chỉ từ 50.000 - 100.000 đồng, trong khi nguyên liệu rất hiếm nên người dân chẳng còn thiết tha với nghề này nữa, bọn trẻ bây giờ vào khu công nghiệp mỗi tháng kiếm được 4 – 7 triệu đồng/tháng, bảo học nghề chúng chẳng chịu!”.

Như một số nghề truyền thống khác ở thôn quê, nghề bện võng cói ở Phú Hậu nay dần suy vi, lúc cao điểm cũng chỉ còn trên dưới 10 người xe sợi, đan võng và vẫn chủ yếu là người già.

Bài, ảnh: Lan Thái

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.