Nhiều bản làng biên giới Nghệ An khát khao ánh điện

Cuộc sống khó khăn vì không có điện lưới

Mai Sơn là một trong những xã vùng sâu, vùng xa của huyện Tương Dương, hiện toàn xã đang có 129 hộ dân chưa được sử dụng điện lưới Quốc gia. Do chưa có điện lưới nên cuộc sống của nhiều hộ dân nơi đây gặp rất nhiều khó khăn.

Không có điện lưới, các hộ dân không được tiếp cận thông tin liên lạc, không được xem ti vi, cuộc sống gặp rất nhiều khó khăn. Dân bản đã góp tiền chung nhau 2-3 hộ lắp đặt 1 máy phát điện mi ni đặt ở khe suối, nhưng không ổn định. Mùa nắng nóng dòng suối khô nước là không sử dụng được, vào mùa mưa lũ thì bị đứt dây, nhiều máy phát điện bị lũ cuốn trôi mất. Vì vậy, dân bản rất mong sớm có điện lưới quốc gia để thay đổi cuộc sống.

Ông Kha Văn Bay - Trưởng bản Na Kha, xã Môn Sơn

Bà Lô Thị Hương - Chủ tịch UBND xã Mai Sơn cho biết: Toàn xã hiện có 3 bản chưa có điện lưới bao gồm bản Na Kha 28 hộ, Phá Kháo 49 hộ, Piêng Cọc 52 hộ. Thiếu điện lưới đã tác động rất lớn đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của bà con, trong khi chính quyền xã cũng rất bất tiện khi cần thông tin các chủ trương chính sách mới đến người dân.

Toàn huyện Tương Dương hiện có 9 bản, thuộc 4 xã chưa có điện, bao gồm xã Nhôn Mai có 4 bản, xã Mai Sơn 3 bản, xã Hữu Khuông 1 bản, xã Lượng Minh 1 bản.

Máy phát điện mi ni đặt ở khe, suối bản Na Kha, xã Mai Sơn (Tương Dương) vào mùa mưa lũ thường bị cuốn trôi. Ảnh: Văn Trường

Cũng nằm trong tình cảnh trên, một số xã tại huyện rẻo cao Kỳ Sơn đang chịu cảnh thiếu điện. Tại bản Phia Khăm 1, xã Bắc Lý có gần 105 hộ dân hầu hết dùng đèn dầu. Anh Lô Phò Lanh ở bản Phia Khăm 1 cho hay: Gia đình tôi đã mua máy phát điện mi ni nhưng dạo này nắng nóng, khe suối cạn nước, nên tối đến phải dùng đèn dầu để ăn cơm. Không có điện lưới sinh hoạt rất bất tiện, một số hộ mua máy nổ để xát gạo, số còn lại phải dùng cối đâm rất vất vả.

Toàn xã Bắc Lý hiện có 11/13 bản chưa có điện lưới với trên 700 hộ dân không được sử dụng điện, không có điện khiến cho cuộc sống của người dân bản đã khó lại càng khó thêm, tỷ lệ nghèo cả xã chiếm trên 50%.

Một số khe, suối ở Tương Dương khô cạn nên không thể dùng máy phát điện mi ni. Ảnh: Văn Trường

Ông Nguyễn Anh Đoài - Trưởng phòng Kinh tế hạ tầng huyện cho biết: Kỳ Sơn hiện đang còn 78 thôn, bản chưa có điện lưới quốc gia. Theo kế hoạch, việc hoàn thành lưới điện ở Kỳ Sơn sẽ hoàn thành trong giai đoạn 2015-2021. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân nên mới đây ngành liên quan đã có điều chỉnh hoàn thành lưới điện cho Kỳ Sơn từ giai đoạn 2021-2025. Hiện nay, người dân Kỳ Sơn đang rất mong chờ ánh điện quốc gia.

Nhiều bà con do không có kiến thức sử dụng dụng cụ phát điện chạy bằng sức nước này, dây điện được đấu nối từ suối về nhà dẫn mắc một cách tạm bợ; có nhà dùng dây dẫn điện bằng thép không vỏ bọc. Nguy hiểm nhất là trẻ em thường ra suối đùa nghịch bên cạnh các tuốc bin đang phát điện.

Hộ gia đình anh Lô Phò Lanh ở bản Phia Khăm 1, xã Bắc Lý (Kỳ Sơn) ăn cơm bằng đèn dầu leo lét. Ảnh: Văn Trường

Còn nhiều thôn, bản chưa có điện lưới

Trong 4 yếu tố hạ tầng cơ sở: điện, đường, trường, trạm thì điện vẫn là yếu tố được ưu tiên số 1, không chỉ phục vụ sinh hoạt cho người dân mà còn phục vụ nhu cầu thông tin, phát triển sản xuất, kinh doanh cho người dân.

Theo báo cáo của Sở Công Thương, thời điểm năm 2015, trên địa bàn tỉnh có 282 thôn, bản chưa có điện thuộc 10 huyện, thị xã.

Triển khai thực hiện các quyết định của Trung ương và tỉnh liên quan đến đưa điện về địa bàn miền núi, biên giới, từ năm 2015 đến hết năm 2021, từ dự án đầu tư cấp điện nông thôn từ lưới điện Quốc gia tỉnh Nghệ An và các nguồn vốn khác đã cấp điện cho 167 thôn, bản trên địa bàn các huyện: Tương Dương, Kỳ Sơn, Quỳ Châu, Quế Phong, Quỳ Hợp, Thanh Chương, Anh Sơn với tổng mức đầu tư hơn 510 tỷ đồng.

Hôm nào dòng nước suối ổn định thì bà con được dùng ánh điện chỉ đủ thắp sáng sinh hoạt. (Ảnh chụp tại bản Phia Khăm 1, xã Bắc Lý, Kỳ Sơn). Ảnh: Văn Trường

Như vậy, đến nay còn 76 thôn, bản chưa có điện nằm trong giai đoạn 2 của dự án đầu tư cấp điện nông thôn từ lưới điện Quốc gia chưa được thực hiện. Ngoài ra, qua quá trình rà soát, có 15 thôn, bản có khả năng nối lưới chưa có trong danh mục của dự án và đã đề xuất với Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng Công ty Điện lực miền Bắc xem xét, bổ sung vào giai đoạn 2 của dự án.

Vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh đã chủ trì buổi làm việc với Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các đơn vị thành viên, trong đó đề xuất Bộ Công Thương bổ sung 15 thôn, bản chưa thuộc danh mục vào dự án; Hoàn thành 49 thôn, bản trong năm 2021; Quan tâm bố trí vốn năm 2022 cho 91 thôn bản còn lại (gồm 76 thôn bản chưa được bố trí vốn và 15 thôn bản đề xuất bổ sung).

Ngoài dự án điện lưới trên, còn 24 thôn, bản và Đảo Mắt được cấp điện bằng nguồn năng lượng tái tạo do Sở Công Thương làm chủ đầu tư, hiện dự án đang làm thủ tục đầu tư, lập dự án đầu tư.

Bà con ở bản Phia Khăm 1, xã Bắc Lý, Kỳ Sơn lắp đặt máy phát điện cù. Ảnh: Văn Trường

Ông Phạm Văn Hóa - Giám đốc Sở Công Thương cho biết: Nghệ An hiện nay vẫn đang còn 115 thôn, bản chưa có điện chủ yếu tập trung ở các huyện rẻo cao các huyện Quỳ Châu, Tương Dương, Kỳ Sơn, Quế Phong… Nguyên nhân là do các thôn bản ở vùng xa, địa hình sông núi hiểm trở, hạ tầng giao thông miền núi nhiều nơi đầu tư chưa đồng bộ, suất đầu tư lớn trong khi nguồn vốn lại khó khăn. Sở đang tiếp tục đôn đốc, làm việc với ngành Điện; tham mưu đề xuất các bộ liên quan để có kế hoạch bố trí vốn đầu tư thực hiện dự án đưa điện lưới quốc gia về các thôn, bản chưa có điện và kế hoạch bố trí nguồn vốn đối với dự án cấp điện cho các thôn, bản bằng dự án Năng lượng tái tạo.

Để đẩy nhanh tiến độ xây dựng lưới điện, song song với việc đầu tư cấp điện bằng các dự án trên, chính quyền các cấp, các ngành cần tìm kiếm, lồng ghép các chương trình dự án, chủ động tìm kiếm nguồn vốn để đầu tư cấp điện về các thôn bản…