Nhiều điểm sạt lở sau lũ quét chưa khắc phục xong, người dân Tương Dương lo lắng khi mùa mưa cận kề

Vượt qua những cung đường rừng uốn lượn theo dòng Nậm Nơn, chúng tôi tìm về bản Đửa (xã Lượng Minh), nơi được xem là "tâm điểm" của trận lũ quét hồi cuối tháng 9/2024. Dọc tuyến đường vào bản, dấu tích của cơn lũ vẫn hiện hữu. Bờ kè từ đầu bản Đửa đã bị khe Mạt cuốn trôi, tạo ra một khoảng trống lớn nơi đất bị xé toạc, ăn sâu vào tuyến giao thông liên bản. Một số điểm sạt lở lớn ven núi đất đá vẫn treo lơ lửng như chực chờ một trận mưa lớn để đổ ập xuống bất cứ lúc nào.

Đi sâu vào trong bản, dọc theo khe Mạt, nhiều gốc cây bị bật gốc nằm ngổn ngang, vết tích của trận lũ quét ngày nào vẫn còn đó. Một số tường rào, công trình phụ của người dân bị cuốn trôi vẫn chưa được dựng lại.

Bà Lô Thị Minh Hằng ở bản Đửa, người có căn nhà sàn nằm ngay sát mép khe, vẫn chưa hết bàng hoàng khi nhắc lại cơn lũ quét xảy ra ngày 29/9/2024: "Nước lên bất ngờ, cuốn trôi cả công trình phụ, nhà sàn bị nghiêng, phải tháo dỡ dọn về phía sau dựng lại. Giờ mỗi khi mưa lớn, cả nhà không dám ngủ. Chúng tôi rất mong Nhà nước sớm xây dựng bờ kè dọc khe để bảo vệ nhà cửa, tính mạng người dân khi mùa mưa lũ đến".

Cạnh nhà bà Hằng, ông Lương Văn Long chỉ tay về đoạn bờ khe đã được gia cố tạm bằng đá xếp thủ công, chia sẻ: "Nhà tắm, nhà vệ sinh bị lũ cuốn hết. Gia đình tự bỏ công sức, gom đá kè lại bờ khe, nhưng chỉ là giải pháp tạm thời, không yên tâm khi mùa mưa bão đến”.

Sát khu dân cư bản Đửa, một điểm sạt lở núi lớn đang uy hiếp trực tiếp các hộ dân. Khoảng cách từ vách núi sạt đến mái nhà chỉ chừng 3-4 mét. Mỗi khi có mưa lớn, nhiều gia đình phải sơ tán tạm thời. “Không ai dám ngủ ở nhà, có khi phải chạy sang nhà họ hàng cách xa khe để tránh lở núi” - một người dân cho biết.

Ông Vi Văn Dần - Bí thư Chi bộ bản Đửa (xã Lượng Minh) cho biết, bản có 87 hộ dân, phần lớn sinh sống dọc theo khe Mạt và ven sườn núi, nơi địa hình phức tạp và dễ xảy ra thiên tai. Trận lũ quét bất ngờ ngày 29/9/2024 đã gây thiệt hại đáng kể, đặc biệt là hệ thống giao thông nội bản bị hư hỏng nặng, chỉ cần trận mưa lớn tiếp theo một số tuyến đường sẽ bị chia cắt. Theo ông Dần, một số điểm sạt lở hiện nay đang tiềm ẩn nguy cơ cao, rất cần được đầu tư xây dựng bờ kè dọc khe, suối và chân núi để bảo vệ an toàn cho người dân trong mùa mưa bão.

Không chỉ riêng bản Đửa, tại bản Minh Tiến (xã Lượng Minh), trận lũ quét ngày 29/9/2024 đã khiến bùn đất tràn vào khu dân cư, gây ngập nặng Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Lượng Minh. Hậu quả để lại vẫn chưa được khắc phục triệt để, trong khi mùa mưa mới đã cận kề. Chính quyền xã cho biết, địa phương đang kiến nghị cấp trên sớm đầu tư xây dựng bờ kè dọc khe Mạt nhằm bảo vệ an toàn cho bản làng và khu vực trường học trước nguy cơ lũ ống, lũ quét tiếp tục tái diễn.

Ông Vi Đình Phúc - Chủ tịch UBND xã Lượng Minh, cho biết, xã có 10 bản nằm ở địa hình hiểm trở, với đặc điểm “bên núi, bên khe suối”, khiến nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét luôn thường trực. Trận lũ quét ngày 29/9/2024 đã để lại nhiều thiệt hại, đến nay vẫn chưa được khắc phục hoàn toàn, trong đó có các tuyến đường bị sạt lở ta luy âm, đất đá trôi từ sườn núi xuống sát khu dân cư. “Thời tiết năm nay diễn biến bất thường, nguy cơ thiên tai rất lớn. Chúng tôi mong các ngành chức năng sớm quan tâm đầu tư xây dựng bờ kè núi, kè ven sông để bảo vệ tính mạng và tài sản cho người dân” - ông Phúc nhấn mạnh.

Theo báo cáo từ UBND huyện Tương Dương (tỉnh Nghệ An), các trận mưa lớn trong năm 2024 đã gây ra hàng loạt điểm sạt lở nghiêm trọng, làm hư hỏng nhiều tuyến giao thông và bờ suối, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân.

Trong đó, tuyến đường từ cầu treo Xốp Mạt đi bản Chăm Puông (xã Lượng Minh) bị sạt lở nặng, Quốc lộ 7 đoạn qua bản Na Bè (xã Xá Lượng) xuất hiện nhiều điểm sạt lở nguy hiểm, và một số tuyến đường liên bản, khe suối tại xã Tam Hợp cũng bị hư hỏng nghiêm trọng. Bằng nguồn ngân sách huyện, từ đầu năm 2025 huyện Tương Dương đã khắc phục được một số công trình sạt lở núi, tuy nhiên chưa được bao nhiêu.

Đặc biệt, tại xã Nhôn Mai, mùa mưa lũ năm nay đến sớm khiến một trận lũ quét đã xảy ra gây thiệt hại không nhỏ cho người dân, làm gia tăng lo ngại cho nhiều địa phương trên địa bàn.

Trước diễn biến thời tiết ngày càng bất thường, người dân miền núi huyện Tương Dương đang sống trong tâm trạng thấp thỏm, lo âu. Không chỉ lo ngại về thiệt hại tài sản, điều khiến nhiều hộ dân lo lắng hơn cả là nguy cơ mất an toàn tính mạng do sạt lở núi và lũ quét. Người dân địa phương mong mỏi các ngành chức năng sớm quan tâm triển khai xây dựng bờ kè chống sạt lở núi, kè ven sông để ổn định đời sống và đảm bảo an toàn khi mưa lũ đang đến.