Nhiều nghệ sĩ, nghệ nhân ở Nghệ An tích cực chiêu sinh truyền dạy dân ca

Nghệ nhân Nhân dân (NNND) Hồng Vân là người có tiếng trong phong trào lan tỏa Dân ca ví, giặm ở địa phương cũng như khắp các vùng phụ cận. Những năm gần đây, cứ mỗi dịp Hè về là chị lại mở lớp chiêu sinh các em nhỏ khắp các vùng, miền để dạy hát dân ca. Các học viên của chị có thể là những em nhỏ mới chỉ độ 10 tuổi nhưng cũng có những em đã ở tuổi thanh, thiếu niên, đến với lớp học của chị bằng sự say mê dân ca và tinh thần ham học hỏi. NNND Nguyễn Thị Hồng Vân chia sẻ: "Tôi chỉ muốn mở lớp tầm 10 em nhưng có những năm đăng ký tới 20 em, nên tôi phải chia nhiều ca học. Điều tuyệt vời nhất là các em đều say mê và có ý thức rất cao. Nên dù với thời gian ngắn chỉ tầm 10 – 15 buổi đã có thể nắm giữ được nhiều làn điệu hò, ví, giặm của Dân ca xứ Nghệ”.

Cũng theo NNND Hồng Vân, để mở được lớp dạy hát dân ca bản thân người truyền dạy phải có uy tín, kinh nghiệm truyền dạy và có sức lan tỏa trong cộng đồng về khả năng hát và nắm giữ làn điệu. Điều quan trọng hơn là cần có niềm yêu trẻ và tinh thần dạy bằng đam mê. Vì đa số những bạn trẻ được NNND Hồng Vân đồng ý nhận vào lớp học đều là những em có năng khiếu và đam mê điệu dân ca quê mình. Tuy nhiên, cũng có nhiều em đi vì phong trào hoặc vì sự định hướng của bố mẹ, thầy cô. Đến với lớp học của NNND Hồng Vân các em đã được định hướng lại, xác định năng khiếu hoặc niềm yêu thích của mình. Có nhiều em dù trước đó không thích nhưng sau khi làm quen vài buổi đã thấy mê, và nắm bắt rất nhanh.

Học sinh đến học "lớp bà Vân" được miễn phí hoàn toàn, vì vậy, nhiều em dù nhà nghèo, hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn có thể tiếp cận, thỏa niềm yêu thích dân ca. Em Nguyễn Phương Thúy, ở Cầu Giát (Quỳnh Lưu), từng là học sinh của bà Vân chia sẻ: Em cũng là cây văn nghệ của lớp nhưng dòng nhạc em đang lựa chọn là dòng nhạc khác. Em đến với lớp học của bà Vân ban đầu là vì bạn bè rủ tham gia cho vui, nên khi tiếp cận dân ca ban đầu em cũng chưa nhập cuộc. Nhưng chỉ sau vài buổi em đã có thể hát ngọt nhiều điệu ví, khiến bà rất thích và chú tâm luyện cho em. Điều em cảm phục nhất ở bà là bà dạy chúng em bằng cả đam mê, có gì ngon trong nhà đều lấy ra đãi chúng em sau mỗi buổi tập.

Ngoài NNND Hồng Vân thì NNƯT Thu Thủy ở xã Kim Liên (Nam Đàn) cũng kiên trì mở nhiều lớp truyền dạy dân ca. Chị là giáo viên Trường THCS Kim Liên nhưng tình yêu dân ca đã ăn sâu bén rễ với chị từ thuở tấm bé, khi trở thành nghệ nhân bằng niềm đam mê của mình chị đã truyền dạy cho nhiều thế hệ học trò tình yêu với làn điệu ví, giặm. Chị Thủy nói: Vì là giáo viên nên tôi hiểu khá rõ học sinh trên địa bàn mình em nào có năng khiếu, từ đó tôi tiếp cận, gần gũi và thu hút các em về các lớp học dân ca của mình. Từ môi trường truyền dạy đó mà nhiều em nay đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, nuôi trong mình niềm đam mê lớn sẽ trở thành ca sĩ trong nay mai, như bạn Nguyễn Công Minh từng đoạt giải Nhất nhiều cuộc liên hoan dân ca trên địa bàn tỉnh.

Nơi ươm mầm những tài năng nhí

Chắc hẳn nhiều người còn nhớ ca sĩ Hà Quỳnh Như từng là học trò cưng của NSND Hồng Lựu. Quỳnh Như ở tận quê lúa Yên Thành nhưng được bà Lựu dìu dắt từ những nốt dân ca đầu tiên. Biết đến Hà Quỳnh Như thông qua cuộc thi hát dân ca trong nhà trường trên địa bàn toàn tỉnh, thấy chất giọng của em quý hiếm, như được đo ni đóng giày cho dân ca, NSND Hồng Lựu đã tận tình chỉ dạy cho em, đưa em về nhà cùng ăn, cùng ngủ để dạy cho em hát nhiều trổ khúc dân ca cổ khó. Từ lớp học ban đầu đó, Quỳnh Như dần dà đã chiếm lĩnh nhiều sân khấu lớn, nhỏ trong và ngoài tỉnh, em đạt nhiều giải quán quân trong các cuộc thi nổi tiếng của Đài truyền hình. Trong một cuộc phỏng vấn Hà Quỳnh Như nhắc về người thầy đầu tiên, người có ảnh hưởng sâu sắc nhất với em: “Chính bà Lựu cũng là người cho em hiểu thật sâu sắc cái hay, cái đẹp cái tinh tế của Dân ca ví , giặm Nghệ Tĩnh”. NSND Hồng Lựu cũng là người mát tay tôi luyện nhiều giọng dân ca nhí khác thành danh trên cả 2 địa bàn Nghệ An, Hà Tĩnh.

Mới đây nhất lớp học dân ca của cán bộ văn hóa huyện Hưng Nguyên, anh Nguyễn Thành Ngân đã tiếp nhận nhiều em học sinh khắp địa bàn các huyện đồng bằng và cả những học sinh tận các huyện Quế Phong, Tương Dương có năng khiếu Dân ca ví, giặm. Anh Ngân đã truyền dạy cho các học viên tham gia lớp học tất cả các làn điệu dân ca cổ cũng như dạy cách hát các ca khúc dân ca phát triển. Mỗi khóa học chỉ kéo dài tầm 1 tháng, nhưng các em đã có thể lĩnh hội tất cả các làn điệu cổ và các ca khúc nổi tiếng được phát triển từ làn điệu dân ca. Sau 3 khóa đào tạo nhiều học sinh của cán bộ văn hóa Nguyễn Thành Ngân đã có những tiến bộ vượt bậc trong thẩm thấu cũng như cách hát các làn điệu dân ca. Đặc biệt, trong lứa học sinh lần này, anh Ngân đã phát hiện được nhiều gương mặt rất có triển vọng, tương lai sẽ có những đóng góp cho sân khấu nghệ thuật truyền thống tỉnh. Anh Ngân cho biết: “Kỳ này có 7 gương mặt được tuyển chọn vào Trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật, hy vọng đây sẽ là những ca sĩ của sân khấu Dân ca ví, giặm trong tương lai”.

Cùng với việc lan tỏa Dân ca ví, giặm trong cộng đồng việc phát hiện và bồi dưỡng những tài năng dân ca trẻ luôn được cán bộ và tập thể nghệ sĩ Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh chú trọng. Tại trung tâm không chỉ có nhiều nghệ sĩ tham gia lớp truyền dạy do tỉnh tổ chức mà các nghệ sĩ như NSƯT Minh Thành,... đã tổ chức nhiều lớp truyền dạy cho các bạn trẻ yêu thích dân ca. Tại những lớp học cộng đồng này, các nghệ sĩ đã sớm phát hiện nhiều tài năng nhí và định hướng cho các em về con đường nghệ thuật trong tương lai.

NSND Minh Tuệ - Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh cho biết: “Việc truyền dạy Dân ca ví, giặm là những lớp học đầu tiên để phát hiện bồi dưỡng, ươm mầm những tài năng trẻ cho sân khấu truyền thống tỉnh nhà. Cũng thông qua lớp truyền dạy dân ca mà trong vài năm qua, trung tâm phát hiện bồi dưỡng và cử đi đào tạo được 15 em tại Trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật tỉnh. Đây là tiền đề trẻ hóa đội ngũ nghệ sĩ của trung tâm, cũng là ươm mầm và nuôi dưỡng thế hệ nghệ sĩ trẻ cho sân khấu chuyên nghiệp của cả nước”.