Nhớ một thời ‘An - Ngãi quật khởi’, ‘Lam - Trà nổi sóng’

(Baonghean.vn) - “Tôi về thăm quê hương kết nghĩa Nghệ An/ Tưởng như về quê hương mình Quảng Ngãi/ Đất với đất trong tình thời đại/ Người với người trong nghĩa Bắc Nam/ Hai tỉnh chúng mình như hai đồng chí/ Nước sông Trà hòa lẫn nước sông Lam/ Từng huyện một cũng thấm tình em chị”… Đây là những vần thơ mở đầu bài: “Thăm quê hương kết nghĩa” viết vào tháng 8/1963 cảm nhận về nghĩa tình sắt son Nghệ An - Quảng Ngãi của thi sĩ Tế Hanh - một người con “núi Ấn, sông Trà” tập kết ra Bắc sau Hiệp định Giơnevơ 1954.

“Là cây một cội, là con một nhà”

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đất nước bị chia cắt bởi giới tuyến tạm thời chứ không chia rẽ tình cảm ruột thịt của Nhân dân hai miền Bắc - Nam. Lúc đó, ở miền Bắc phát động nhiều phong trào vì miền Nam ruột thịt, tiêu biểu là phong trào kết nghĩa Bắc - Nam. Hà Nam là nơi khởi xướng phong trào. Ngày 2/4/1959, tại thị xã Phủ Lý, với sự chứng kiến của đại biểu Ban Thống nhất Trung ương, tỉnh Hà Nam và đại diện tỉnh Biên Hòa đã tổ chức lễ kết nghĩa giữa hai địa phương.

Cũng từ đây thổi bùng lên phong trào các địa phương miền Bắc kết nghĩa với các địa phương miền Nam như: Hải Phòng - Đà Nẵng; Quảng Bình - Quảng Trị - Thừa Thiên, Thanh Hóa - Quảng Nam, Hà Tĩnh - Bình Định, Hà Giang - Lâm Đồng… Hà Nội - Huế - Sài Gòn, ba địa phương đại diện cho ba miền Bắc - Trung - Nam, những thành phố cuối cùng trong cả nước tổ chức lễ kết nghĩa vào ngày 8/10/1960 tại Câu lạc bộ Ba Đình, Hà Nội.

Báo Nhân dân số ra ngày 5/1/1961 đưa tin nhân dân Nghệ An rầm rộ tiến vào chiến dịch An - Ngãi quật khởi.
Báo Nhân dân số ra ngày 5/1/1961 đưa tin nhân dân Nghệ An rầm rộ tiến vào chiến dịch An - Ngãi quật khởi.

Phong trào kết nghĩa Bắc - Nam đã tạo nên sức mạnh to lớn cho Nhân dân hai miền chung lưng đấu cật trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ. Nhân dân miền Bắc ra sức lao động sản xuất, “mỗi người làm việc bằng hai”, chi viện sức người, sức của để miền Nam “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”; đón nhận, nuôi dưỡng cán bộ, con em miền Nam tập kết ra Bắc… Ở miền Nam, quân và dân cũng ra sức đấu tranh cho thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của đất nước.

Phong trào kết nghĩa là lời tuyên bố đanh thép với đế quốc và tay sai về sức mạnh to lớn của tình đoàn kết, gắn bó keo sơn của toàn thể dân tộc Việt Nam, là cây một cội, là con một nhà, không kẻ thù, thế lực nào có thể chia cắt. Trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ sục sôi ấy, Nghệ An - Quảng Ngãi - hai địa phương sớm có những ân tình lịch sử, trở thành cặp tỉnh kết nghĩa. Suốt những năm tháng đó, trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã phát động nhiều phong trào lớn vì Quảng Ngãi và miền Nam ruột thịt.

“Tình kết nghĩa thấm sâu vào nhịp sống”

Trong kháng chiến chống Mỹ, hình ảnh Quảng Ngãi luôn đi cùng với quyết tâm, các phong trào của dân và quân Nghệ An gắn với nhiệm vụ của mỗi giai đoạn cách mạng. Cách đây tròn 60 năm Báo Nhân dân  số ra ngày Thứ Năm (5/1/1961) đăng tải những dòng tin ngắn: “Tiếp theo thắng lợi của chiến dịch “Tiếng trống Xô viết”, tỉnh Nghệ An đã mở chiến dịch An - Ngãi quật khởi” vào ngày 1/1/1961. Chiến dịch này nhằm phát huy truyền thống bất khuất của Nhân dân Nghệ An và nhân dân Quảng Ngãi (một tỉnh kết nghĩa anh em với tỉnh Nghệ An), đẩy tới cao trào sản xuất năm 1961, làm cho tỉnh Nghệ An tiến tới hoàn toàn tự túc về lương thực”.

Với tinh thần “Nghệ An - Quảng Ngãi anh hùng, trên đường tranh đấu chung lòng sắt son”, với ý chí “dũng cảm như chiến sỹ Xô Viết, kiên quyết như du kích Ba Tơ”, cán bộ, Nhân dân và Bộ đội Nghệ An đã hăm hở ra đồng sản xuất giữa tiếng chiêng, trống, tù và rung chuyển như những ngày Võ Liệt, Thanh Chương, Ba Tơ năm cũ.

Nông dân Nghệ An với phong trào
Nông dân Nghệ An với phong trào "Lam - Trà nổi sóng". Ảnh tư liệu

Từ chiến dịch “An - Ngãi quật khởi” đã góp phần xây dựng một số cơ sở vật chất kỹ thuật đáng kể, tạo bước phát triển trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa xã hội, an ninh- quốc phòng trong thời gian thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm lần thứ nhất, bước đầu xây dựng cơ sở vật chất của chủ nghĩa xã hội (1961 - 1965) trên địa bàn tỉnh Nghệ An, cũng như chuẩn bị điều kiện để bước vào thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội, chiến đấu chống chiến tranh phá hoại và chi viện cho miền Nam (1965 - 1975).

Thời kỳ này, trước tình hình đế quốc Mỹ gây ra cuộc chiến phá hoại miền Bắc bằng không lực, dưới làn mưa bom của kẻ thù, các phong trào thi đua yêu nước và cách mạng trên các mặt trận sản xuất, chiến đấu và sẵn sàng ra trận vẫn được phát động sôi nổi, rộng khắp ở Nghệ An, quyết tâm phấn đấu với tinh thần “Tất cả cho tiền tuyến! Tất cả để giải phóng Miền Nam, thống nhất Tổ quốc".

Đặc biệt, sau “An - Ngãi quật khởi” là Chiến dịch “Lam - Trà nổi sóng” (đặt theo tên sông Lam ở Nghệ An - sông Trà Khúc ở Quảng Ngãi) đã làm nên một khí thế sôi nổi như nhà thơ Tế Hanh xúc cảm: “Từng công trường, từng hợp tác xã thi đua/ Tình kết nghĩa thấm sâu vào nhịp sống/ Đất Nghệ An quê bạn nở thêm mùa”…

Kết nghĩa Nghệ An - Quảng Ngãi không dừng lại ở mức độ cấp tỉnh mà còn lan tỏa xuống tận cấp huyện như: huyện Quỳnh Lưu - Bình Sơn, Nam Đàn - Mộ Đức, Nghĩa Đàn - Ba Tơ, Quỳ Châu - Trà Bồng… Giờ đây khi đến huyện Quỳnh Lưu, chúng ta thấy con kênh tiêu Bình Sơn giải quyết úng lũ cho 5 xã trung tâm vùng nông giang của huyện với diện tích hơn 2.000 ha được đặt theo tên một huyện ở Quảng Ngãi, hay hồ An Ngãi ở xã Quỳnh Tân với trữ lượng trên 3 triệu m3 nước cũng được đặt tên ghép hai chữ cuối tên hai tỉnh. Những công trình thủy lợi quan trọng này được hình thành vào những năm 60 của thế kỷ trước gắn liền với tên tuổi của đồng chí Trương Kiện - thời điểm đó được Tỉnh ủy Nghệ An quyết định tăng cường về làm Bí thư Huyện ủy Quỳnh Lưu.

Tương tự, ở xã Bình Châu, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) có Đập ngăn mặn mang tên Quỳnh Lưu, được xây dựng từ công sức của hàng nghìn người dân và giúp đỡ sức người, sức của chí tình từ huyện kết nghĩa Quỳnh Lưu. Con đường dọc theo sông Trà Bồng đi qua trung tâm huyện Bình Sơn được đặt tên Quỳnh Lưu như một biểu tượng cho nghĩa tình thủy chung, son sắt giữa hai địa phương.

Những cô gái Trà Bồng trong Tổ phục vụ ăn uống năm xưa thăm lại địa điểm cửa hàng ăn uống nay là khách sạn Trà Bồng (TP. Vinh). Ảnh: Thành Duy
Những cô gái Trà Bồng trong Tổ phục vụ ăn uống năm xưa thăm lại địa điểm cửa hàng ăn uống -  nay là khách sạn Trà Bồng (TP. Vinh). Ảnh: Thành Duy

Thời điểm đó, để biểu thị tình đoàn kết với Quảng Ngãi, nhiều công trình, địa danh, đơn vị chiến đấu, phục vụ ở Nghệ An lấy tên một số địa phương ở Quảng Ngãi mà đến tận bây giờ vẫn còn hiệu hữu như: Hình ảnh “Sáu cô gái Trà Bồng” trong tổ phục vụ  ăn uống cho bộ đội trên đường chi viện miền Nam qua phà Bến Thủy. Dưới bom đạn khốc liệt của không quân Mỹ, cả 6 cô gái trong tổ đã được tổ chức làm lễ truy điệu sống trước khi nhận nhiệm vụ.

Ngày nay, địa điểm xưa là cửa hàng ăn ở TP. Vinh của “Sáu cô gái Trà Bồng” đã là khách sạn Trà Bồng (tên một huyện ở Quảng Ngãi). Hay ở huyện miền núi Tân Kỳ, có xã Nghĩa Hành thành lập từ năm 1969 cũng đặt theo tên huyện Nghĩa Hành ở Quảng Ngãi, rồi Nông trường Thanh niên An Ngãi được thành lập ngày 26/3/1972 từ cái tên cũng đã biểu thị mối quan hệ Nghệ An - Quảng Ngãi sắt son, nghĩa tình.

Chiến tranh đã lùi xa gần nửa thế kỷ, nhưng càng gần đến ngày 30/4, tìm lại những mẩu chuyện của một thời kỳ đặc biệt ấy, để cảm nhận sâu sắc hơn giá trị của đoàn kết, sức mạnh nghĩa đồng bào lớn lao đến nhường nào. Đó là cội nguồn để viết tiếp những chặng đường hôm nay và mai sau…

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.