Những kiến giải sâu sắc về cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều

Cộng đồng quốc tế chờ đợi gì từ cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều? Ảnh: Getty

Chỉ vài tháng trước, hai nhà lãnh đạo Mỹ-Triều đã liên tục có những cuộc khẩu chiến với những lời lăng mạ và đe dọa tấn công lẫn nhau. Thái độ này đã được giảm bớt trong thời gian diễn ra Olympic Pyeongchang 2018 cho đến giữa tháng Ba vừa qua khi hai bên nhất trí tiến hành cuộc đối thoại trực tiếp. Sau nhiều cuộc thương lượng, lịch trình cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều đã được ấn định sẽ diễn ra tại Singapore vào ngày 12/6 tới.

Tuy nhiên, bước sang tháng 5 này, giữa Bình Nhưỡng và Washington lại dấy lên những hoài nghi lẫn nhau liên quan đến cuộc gặp này. Sự xúc phạm lại bùng phát khi một thứ trưởng ngoại giao Triều Tiên gọi Phó tổng thống Mỹ Mike Pence là "kẻ đần độn" và sau đó cả hai bên đều đe dọa hủy bỏ cuộc gặp.

Sau khi gửi bức thư cho ông Kim Jong-un, chính thức thông báo "hủy cuộc gặp" đã lên kế hoạch, ông Trump bất ngờ lại đưa ra tuyên bố "cuộc gặp có khả năng vẫn diễn ra theo kế hoạch" đúng một ngày sau những tuyên bố mang tính "xoa dịu" của Bình Nhưỡng.

Ông Cho Sung-ryul, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu chiến lược về An ninh quốc gia (INSS) nói rằng: "Phản ứng bất ngờ của ông Trump (từ chối tiến hành cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều) đã khiến ông Kim Jong-un ngạc nhiên và buộc chính quyền Bình Nhưỡng phải tìm cách hàn gắn".

Một số người khác thì cho rằng cuộc khủng hoảng này chủ yếu liên quan đến ông Kim Jong-un và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, hai người đã đưa ra quyết định mang tính đột phá để có được Hội nghị Thượng đỉnh liên Triều lần thứ 4 tại Làng đình chiến Panmunjom vào ngày 26/5 vừa qua.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết một nhóm quan chức khác của Washington cũng đã có cuộc gặp với giới chức Bình Nhưỡng tại Làng đình chiến Panmunjom vào ngày 27/5.

Theo tờ Washington Post, nhà ngoại giao cấp cao Sung Kim đã dẫn đầu phái đoàn Mỹ tiến hành các cuộc hội đàm với giới chức Triều Tiên ở Panmimjom cả trong hai ngày 28 và 29/5.

Nhà Trắng cho biết trong cùng thời điểm trên, một nhóm quan chức khác của Mỹ cũng đang trên đường tới Singapore để phối hợp với phía Triều Tiên chuẩn bị hậu cần cho cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới.

Ông Sung Kim là ai?

Hiện rất ít người trong giới quan chức cấp cao của Mỹ có kinh nghiệm đàm phán với Triều Tiên như ông Sung Kim. Nhà ngoại giao gốc Hàn này từng là đại sứ của Mỹ tại Seoul và đồng thời là Đặc phái viên kiêm Trưởng đoàn đàm phán sáu bên của Mỹ trong những năm 2000.

Ông hiện đang là Đại sứ Mỹ tại Philippines nhưng đã được chính quyền Donald Trump triệu về nước để đảm nhận công việc vốn thuộc sở trường của mình (đàm phán với Triều Tiên). Tuy nhiên, ông Trump hiện vẫn chưa tính đến việc đề cử ông làm đại sứ tại Hàn Quốc như những đồn đoán trước đó.

Điều gì sẽ xảy ra?

Với những thăng trầm của vấn đề và bản chất hay thay đổi của các bên liên quan, rất ít nhà quan sát ở Hàn Quốc có thể đưa ra những nhận định chắc chắn. Tuy nhiên, hầu hết các nhà quan sát đều tin tưởng rằng tiến trình giải quyết vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên đã trở lại quỹ đạo của nó.

Trong 48 giờ qua, ông Donald Trump đã rất lạc quan khi nói rằng cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều sẽ diễn ra theo đúng kế hoạch tại Singapore vào ngày 12/6 tới hoặc có thể diễn ra vào thời điểm sau đó nếu hai bên cần thêm thời gian.

Trong khi trên thực tế, những cuộc gặp kiểu này thường được các bên lên kế hoạch chuẩn bị kéo dài nhiều tháng, thậm chí là nhiều năm.

Cho đến thời điểm hiện tại, giới chức Mỹ-Triều chỉ còn khoảng hai tuần để chuẩn bị cho cuộc gặp với các nghi thức lễ tân chi tiết như cuộc gặp sẽ diễn ra ở đâu trên lãnh thổ Singapore và những lệnh trừng phạt của Liên Hợp quốc có ảnh hưởng thế nào đối với những quan chức tham gia phái đoàn tháp tùng ông Kim Jong-un đến Singapore...

Quan trọng nhất vẫn là họ sẽ phải quyết định xem hai nhà lãnh đạo Mỹ và Triều Tiên sẽ nói gì trong cuộc gặp sắp tới.

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã đưa ra quyết định mang tính đột phá để có được Hội nghị Thượng đỉnh liên Triều lần thứ 4 tại Làng đình chiến Panmunjom. Ảnh: AP

Đâu là rào cản?

Nếu là một từ thì đó sẽ là "phi hạt nhân hóa". Cả Mỹ và Triều Tiên đều nói rằng họ mong muốn điều đó nhưng giữa hai bên lại có sự khác biệt về cách định nghĩa khái niệm này.

Washington muốn chứng kiến quá trình phi hạt nhân hóa một cách hoàn toàn, không thể đảo ngược và có kiểm chứng (CVID) và đổi lại cộng đồng quốc tế sẽ gỡ bỏ lệnh trừng phạt và tiến hành viện trợ kinh tế cho Triều Tiên.

Ông Trump muốn CVID phải được thực hiện ngay lập tức mặc dù mới đây chính ông cũng thừa nhận rằng cách thức tiến hành có thể được thảo luận thêm.

Về phần mình, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in khẳng định ông Kim Jong-un cam kết phi hạt nhân hóa hoàn toàn trên bán đảo Triều Tiên.

Tuy nhiên, khi được hỏi liệu điều đó có giống như yêu cầu CVID mà ông Trump đưa ra hay không thì ông Moon Jae-in lại nhấn mạnh với các phóng viên rằng "đó là vấn đề mà Washington và Bình Nhưỡng cần phải thảo luận".

Các nhà phân tích tin rằng, Triều Tiên hoàn toàn không muốn từ bỏ vũ khí hạt nhân trừ phi họ nhận được những đảm bảo về an ninh rằng Mỹ sẽ không tìm cách lật đổ chế độ cầm quyền hiện nay ở Bình Nhưỡng.

Điều này đồng nghĩa với việc Triều Tiên chờ đợi các biện pháp xây dựng lòng tin của Mỹ như cắt giảm quân đồn trú tại Hàn Quốc hoặc ngừng các cuộc tập trận thường niên Mỹ-Hàn.

Ông Kim Sung-han, Giáo sư chuyên về quan hệ quốc tế tại Đại học Hàn Quốc cho rằng, ông Trump sẽ gặp khó khăn trong việc chấp nhận bất cứ điều kiện nào mà phía Triều Tiên đưa ra bởi hiện ông đã gặp phải nhiều chỉ trích về thỏa thuận hạt nhân Iran.

Giáo sư Kim nhấn mạnh: "Nếu ông ấy cho rằng khó có thể thực hiện theo CVID hoặc khó đưa ra bất cứ thời điểm đặc biệt nào để buộc Triều Tiên nhanh chóng giải giáp hạt nhân, rất có thể ông ấy sẽ hủy bỏ cuộc gặp thượng đỉnh một lần nữa, kể cả là vào những ngày cuối cùng"./.