Những người lái đò cuối cùng trên sông Lam

Lái đò “vì đam mê”

Trong suốt hàng chục năm qua, đều đặn 6h sáng, anh Ngũ Văn Nghĩa (46 tuổi, xã Thanh Chi, Thanh Chương), lại lật đật ra bờ sông Lam để làm công việc quen thuộc là chở khách sang sông. Anh Nghĩa là người lái đò cuối cùng ở bến đò Nguộc, nối địa bàn 2 xã Thanh Chi - Ngọc Sơn.

Bến đò Nguộc nằm ngay dưới chân rú Nguộc, từ Quốc lộ 46 xuống chỉ vài chục mét. Trước đây, đò Nguộc khá nhộn nhịp. Nhưng kể từ khi cầu Rộ được xây dựng cách đó khoảng 4km về phía hạ lưu, người đi đò dần thưa vắng.

Anh Nghĩa kể rằng, nhà anh 3 đời làm nghề lái đò ngang. Sinh ra trên sông nước, rồi 15 tuổi được bố giao cho 1 con đò để chở khách, anh Nghĩa bám trụ với nghề từ đó tới nay. Sông Lam đoạn qua khu vực này, anh thuộc đến từng con sóng.

Người dân ở Thanh Chi muốn lên thị trấn Thanh Chương phải đi vòng lên cầu Dùng hoặc xuống cầu Rộ, hết khoảng 11km. Còn đi tắt qua bến đò Nguộc, chỉ hết khoảng 3km. Hiện nay, mỗi ngày anh Nghĩa có khoảng 20 khách, trong đó có những vị khách anh gọi là “quan trọng”, đó là 5 cháu học sinh ở trong xóm đang học ở thị trấn huyện lỵ Thanh Chương.

“

“Các cháu đi xe điện cả, nên nếu đi vòng qua cầu thì không đủ điện. Đối với tôi, phục vụ các cháu là quan trọng nhất, nên ngày nào cũng phải dậy sớm để đưa các cháu sang sông. Đối với những vị khách này, tôi không tính lời lãi gì, mà mỗi năm chỉ thu của mỗi cháu 500.000 đồng để mua dầu”.

Anh Ngũ Văn Nghĩa (46 tuổi, xã Thanh Chi, Thanh Chương)

“Quan điểm của tôi là phục vụ mọi người là trên hết, không bao giờ để khách phải chờ đợi. Nên có 1 khách cũng chở. Mỗi ngày trung bình chở được khoảng 20 khách, kiếm được khoảng 200.000 đồng. Nhưng trừ đi tiền dầu và 30.000 đồng tiền phí đóng cho UBND xã, tôi chỉ thu về 130.000 đồng. Đó là chưa kể chi phí sửa chữa, rồi đăng kiểm đò định kỳ. Nói thì có thể nhiều người không tin, nhưng tôi làm công việc này vì đam mê. Tôi yêu cái nghề lái đò này”, anh Nghĩa chia sẻ.

Vì khách quá thưa thớt, để có thêm thu nhập, anh Nghĩa xin đấu thầu bãi bồi ven sông để trồng trọt. Những lúc chờ khách, anh sẽ tranh thủ lên bãi bồi làm nông nghiệp. “Nay có những khách đi đò chỉ vì muốn tìm lại ký ức xưa. Đó là những người con xa quê, mỗi lần trở về đều đi bằng đò”, anh Nghĩa nói và chia sẻ, mặc dù rất yêu công việc này, nhưng vài năm tới, khi bến đò hết giấy phép, anh cũng sẽ nghỉ việc, Khi đó, bến đò Nguộc chắc chỉ còn là ký ức.

"Niềm vui thất nghiệp" của những người lái đò

Cách đò Nguộc hơn 10km về phía hạ lưu là bến đò Phuống, nối địa bàn 2 xã Thanh Giang và Thanh Yên (Thanh Chương). Đây là bến đò duy nhất trên sông Lam còn hoạt động nhộn nhịp, với hàng trăm lượt khách mỗi ngày. Cũng chính vì thế, bến đò này có đến 16 người lái đò thay phiên nhau làm việc.

“

Trước đây xã Thanh Yên có 1 đò, xã Thanh Giang bên này sông cũng có 1 đò. Tuy nhiên, những năm gần đây, nhu cầu người đi đò không còn nhiều, nên con đò của xã Thanh Yên đành "nằm bờ". Những người lái đò của xã Thanh Yên chuyển sang làm việc trên đò của xã Thanh Giang.

Ông Nguyễn Việt Hùng - Tổ trưởng Tổ đò Phuống của xã Thanh Giang

“Mỗi ngày, phía Thanh Giang chúng tôi cắt cử 2 người làm việc, còn phía Thanh Yên thì 1 người. Tổ lái đò Thanh Giang thu tiền vé khi khách đi từ Thanh Giang qua, còn người phía Thanh Yên thì thu tiền vé của chiều ngược lại. Vì thế mà trên đò lúc nào cũng có 3 người lái đò, có khi 3 người phục vụ 1 khách. Quan điểm của chúng tôi là phục vụ nhân dân là chính, không để ai phải chờ đợi, nên bao nhiêu khách cũng chở”, ông Hùng nói.

Làm nghề lái đò Phuống hơn 10 năm nay, chị Trần Thị Hiến (47 tuổi) cho hay, do tổ có nhiều người, nên cứ 5 ngày, mới đến lượt chị làm việc. Những ngày còn lại, chị buôn bán tạp hóa trên bờ. Làm cái nghề này chỉ là phụ, mục đích phục vụ bà con là chính, chứ mỗi tháng tiền công cũng chả được bao nhiêu. Điều chúng tôi mong muốn nhất là sớm có cây cầu để bà con đi lại thuận tiện hơn. Dù thất nghiệp, nhưng với những người lái đò như chúng tôi, ai cũng phấn khởi cả, ai cũng rất mong chờ.

Một trong những người lái đò ở bến đò Cung, nối xã Cát Văn (Thanh Chương) với xã Trung Sơn (Đô Lương). ông Nguyễn Văn Hợp (64 tuổi), cũng không giấu được niềm vui dù chỉ ít ngày tới, ông sẽ thất nghiệp sau hơn 40 năm gắn bó với nghề lái đò. “Làm cái nghề này nhưng mong ước của tôi cũng như hàng nghìn bà con nơi đây là có cây cầu để đi lại thuận tiện hơn. Bây giờ thì mơ ước đã thành hiện thực rồi, còn những người lái đò như chúng tôi sẽ chuyển sang nghề đánh cá”, ông Hợp cười nói, chỉ tay về cầu đò Cung sừng sững đã sắp hoàn thành.

Ông Trần Văn Thảo - Chủ tịch UBND xã Cát Văn, cho biết, trước đây trên địa bàn có đến 4 bến đò ngang. Theo thời gian, các bến đò lần lượt ngừng hoạt động. Năm ngoái, bến đò Già vì ít khách quá cũng đã dừng hoạt động, nay chỉ còn lại đò Cung. Hiện nay, công nhân đang rốt ráo hoàn thành những hạng mục cuối cùng của cầu Đò Cung. Dự kiến, Tết Nguyên đán người dân có thể qua lại bằng cầu, đến lúc đó, trên địa bàn cũng sẽ không còn bến đò nào nữa. Đó cũng là một niềm vui với địa phương.

“

"Ngoài cầu đò Cung sắp hoàn thành, vừa qua địa phương cũng đã khảo sát để xây dựng cầu tại bến đò Phuống trong những năm tới. Chúng tôi đang dự kiến đề xuất đưa cầu đò Phuống vào dự án công trình trọng điểm đầu tư công trung hạn giai đoạn 2025-2030".

Ông Trình Văn Nhã - Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương

Ông Phan Huy Chương – Phó Chánh thanh tra giao thông cho biết, trên sông Lam hiện chỉ còn 4 bến đò ngang được cấp phép hoạt động. Trong đó tập trung chủ yếu ở huyện Thanh Chương gồm đò Phuống, đò Cung và đò Nguộc. Ngoài ra, còn có bến đò Tào - Lĩnh (huyện Anh Sơn). Trong số này, chỉ còn đò Phuống là hoạt động nhộn nhịp. Các bến đò khác khách rất thưa thớt, có lẽ những năm tới cũng sẽ không còn./.