Những nguồn thuốc kháng sinh bất ngờ

Có bao giờ bạn nghĩ tới việc những viên thuốc mình uống có thành phần được chiết xuất từ não côn trùng, trầm tích dưới đáy biển, da ếch, gấu trúc…? Dưới đây là danh sách những loại thuốc kháng sinh có nguồn gốc kỳ lạ nhất được các nhà khoa học phát hiện ra trong những năm gần đây.

Não gián

Bạn có thể cho rằng những con gián là sinh vật nhỏ khó chịu, hôi hám nhưng chính chúng có thể giúp bảo vệ bạn chống lại một số bệnh hiếm gặp. Trong một nghiên cứu công bố năm 2010, các nhà nghiên cứu từ Đại học Nottingham, Vương quốc Anh báo cáo rằng họ đã chiết xuất thành công một loại thuốc kháng sinh lấy thành phần từ não gián, não châu chấu đã nghiền nhỏ; loại thuốc này có khả năng tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn bao gồm cả vi khuẩn thuộc chủng Escherichia coli (E.coli) - nguyên nhân gây bệnh viêm màng não và vi khuẩn methicillin - resistant Staphylococcus (MRSA) - nguyên nhân gây nhiễm trùng “staph” không đáp ứng với điều trị kháng sinh thông thường. TS. Naveed Khan, đồng tác giả chính của nghiên cứu và các cộng sự cho biết: Việc phát hiện thuốc kháng sinh chiết xuất từ não gián chống lại MRSA là bước tiến đặc biệt vì căn bệnh này kháng rất nhiều thuốc kháng sinh do đó chưa có phương pháp điều trị hiệu quả. Cũng theo TS. Khan, ý tưởng để nghiên cứu thuốc kháng sinh từ côn trùng xuất phát từ câu hỏi tại sao loài gián sống trong môi trường bẩn thỉu, chứa đầy vi khuẩn, ký sinh trùng lại có thể tồn tại mạnh khỏe.

Cá da trơn nhầy

Canh cá basa nấu chua

Các loại cá da trơn như cá trê, cá nheo, cá bông lau, cá ba sa, cá tra sinh sống ở tầng nước dưới, gần bùn thường xuyên tiếp xúc với các loại vi khuẩn gây bệnh nhưng điều đó dường như không làm tổn hại đến chúng. Điều này đã khiến các nhà khoa học quan tâm và nghiên cứu, họ thấy rằng cá da trơn nhầy tiết các kháng thể lên da của chúng giúp chống lại vi khuẩn gây bệnh. Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Khoa học ứng dụng năm 2011, các nhà khoa học Ấn Độ đã thu thập chất nhầy biểu bì từ cá da trơn và phát hiện chất nhầy từ da cá rất hiệu quả trong việc ức chế sự phát triển của các loại vi khuẩn gây nguy hiểm cho sức khỏe con người như: E.coli, Klebsiella pneumoniae.

Cá sấu

Các nhà khoa học tự hỏi tại sao vết thương của cá sấu luôn phục hồi nhanh chóng sau những cuộc tấn công con mồi. Hóa ra chúng có hệ thống miễn dịch mạnh mẽ. Các nhà khoa học nhìn thấy ở cá sấu nguồn giá trị tiềm năng cho một loại thuốc kháng sinh mạnh mẽ có thể được sử dụng để chống lại nhiễm khuẩn liên quan đến loét tiểu đường và bỏng nặng.

Năm 2008, một nghiên cứu của các nhà khoa học từ Đại học McNeese State và Đại học bang Louisiana, Mỹ cho thấy rằng, protein chiết xuất từ các tế bào bạch cầu cá sấu có thể tiêu diệt một loạt vi khuẩn đe dọa sức khỏe bao gồm cả vi khuẩn gây MRSA. Các nhà khoa học đang cố gắng cấy loại protein đặc biệt từ cá sấu vào bề mặt của vi khuẩn và sau đó loại protein này sẽ nhanh chóng xâm nhập, phá vỡ cấu trúc bên trong của vi khuẩn và tiêu diệt chúng.

Vi sinh vật từ trầm tích đại dương

Mặc dù bệnh than có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh hiện có như ciprofloxacin nhưng luôn luôn có khả năng vi khuẩn gây bệnh này trở nên kháng thuốc kháng sinh. Do đó, các nhà khoa học tại Trung tâm Scripps, Viện Công nghệ sinh học và sinh y học Marine, Mỹ nghiên cứu và phát hiện một hợp chất mới anthracimycin, thử nghiệm ban đầu cho thấy nó có khả năng tiêu diệt mạnh mẽ đối với cả bệnh than và MRSA. Anthracimycin được sản xuất từ vi sinh vật ẩn nấp trong trầm tích đại dương mà các nhà nghiên cứu phát hiện ra. Có thể vì đến từ trầm tích biển nên cấu trúc hóa học anthracimycin rất khác với thành phần của thuốc kháng sinh hiện có và điều này sẽ khiến vi khuẩn khó khăn hơn nhiều trong việc kháng thuốc anthracimycin.

Da ếch

Bạn có thể nghĩ da ếch là vật vô dụng nhưng trên thực tế các nhà khoa học đã xác định được hơn 100 chất tiêu diệt vi khuẩn tiềm năng từ 6.000 loài ếch trên thế giới. Trong năm 2010, các nhà nghiên cứu tại Đại học United Arab Emirates, Trung Đông báo cáo tại hội nghị của Hội Hóa học Mỹ rằng sau khi nghiên cứu 6.000 loài ếch khác nhau, họ đã xác định được hơn 100 thành phần có khả năng diệt vi khuẩn có tiềm năng phát triển thành các loại thuốc. Phát triển thuốc kháng sinh từ hóa chất trên da ếch là việc cực kỳ khó khăn bởi vì một số hóa chất có thể độc hại cho các tế bào của con người. Do vậy, các nhà khoa học đang cố gắng làm thay đổi cấu trúc phân tử của các hóa chất làm cho chúng ít nguy hiểm hơn cho sức khỏe con người mà vẫn giữ được đặc tính sát khuẩn của chúng.

Gấu trúc

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Nông nghiệp Nam Kinh, Trung Quốc phát hiện trong máu của gấu trúc chứa một hợp chất kháng sinh mạnh mẽ được gọi là cathelicidin - AM giúp chúng chống lại vi khuẩn và nấm. Hợp chất này có thể tiêu diệt vi khuẩn trong vòng chưa đầy một giờ đồng hồ. Các chuyên gia đang cố gắng nghiên cứu để chiết xuất thành phần này vào thuốc điều trị ở người.

Kiến cắt lá Nam Mỹ

Loài kiến này sử dụng cùng lúc nhiều loại kháng sinh để tiêu diệt các loại nấm có hại và vi khuẩn không mong muốn trong khu vực trồng nấm để làm thức ăn cho ấu trùng và kiến chúa. TS. Matt Hutchings, nhà sinh vật học thuộc Đại học East Anglia tại Anh cùng các cộng sự đã tiến hành tách thành công vi khuẩn actinomycte cộng sinh trên cơ thể kiến. Phát hiện này mở ra triển vọng về một loại kháng sinh giúp điều trị những bệnh nhiễm khuẩn do nấm gây nên ở người.

Theo Sức khoẻ và đời sống