'Nơi đâu cũng là trường, khó khăn thế nào vẫn là thầy giáo'

Nội dung: Mỹ Hà </br> Ảnh: Đức Anh (Kỹ thuật: Thành Cường)

Theo dõi Báo Nghệ An trên Google News
(Baonghean.vn) - Trong số hơn 200 nhà giáo của Nghệ An đi B, thầy Chu Cấp là một trường hợp đặc biệt và cũng là một trong những người bị tra tấn, tù đày nhiều nhất. Tuy nhiên, với bản lĩnh của một người thầy giáo, với chí khí của một người cộng sản, ông vượt qua mọi chông gai, trở về làm công việc cao cả của một người giáo viên dạy chữ, dạy người...

Hạnh phúc vì được làm thầy giáo

Nếu tính theo tuổi thực, thầy giáo Chu Cấp năm nay đã ngoài 80 tuổi, dù rằng lý lịch của ông ghi năm sinh là 1940. Hỏi ông về điều này, ông lý giải là bình thường, bởi ngày đó cũng như nhiều gia đình khác ở miền quê nghèo Yên Thành, gia đình ông rất đông con... Lần lượt 9 đứa con ra đời, bố mẹ ông không nghĩ gì đến việc làm giấy chứng sinh hay khai sinh như bây giờ... Mãi đến 8, 9 tuổi, ông mới bắt đầu vào lớp 1 và “cô hỏi gì thì khai nấy”... Sau này, trải qua nhiều trường lớp khác nhau, lý lịch ông còn thay đổi nhiều lần.

Ở cái tuổi xưa nay hiếm nhưng hiện tại nhà giáo Chu Cấp còn khá minh mẫn và nhanh nhẹn. Dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11) năm nay, ông vừa có chuyến trở về Ninh Bình, về với những học trò ở ngôi trường cấp II Hùng Tiến - ngôi trường đầu tiên ông tham gia giảng dạy... Hơn 55 đã trôi qua, cuộc gặp gỡ này, kẻ còn người mất nhưng với nhà giáo Chu Cấp, hạnh phúc nhất của ông là lớp học trò ngày xưa sau này tất cả đều đã trưởng thành, có người là kỹ sư, bác sĩ, có người là Anh hùng lực lượng vũ trang. Còn với học trò Ninh Bình, thời gian có thể làm cho tóc người thầy giáo của mình bạc trắng, có thể làm cho người thầy của mình đã già đi nhiều nhưng trong ký ức của họ, thầy giáo Chu Cấp vẫn là một ông giáo Nghệ hiền lành, nhân hậu và rất thương học trò...

Quên sao được những năm chiến tranh ác liệt, dù phải làm việc trong vùng bị địch tạm chiếm lâu nhất nhưng ở hàng đêm người thầy giáo ở một mình trong khu nhà giáo viên vẫn kiên trì dạy chữ, truyền đạt kiến thức cho học trò...

Nói về quãng thời gian đáng nhớ này, thầy giáo Chu Cấp cũng chia sẻ rằng: Những năm năm mươi, trong làng chúng tôi chỉ có mấy người học lên lớp 8 ở Diễn Châu. Vì thế, khi đi học nghề, chúng tôi có rất nhiều sự lựa chọn. Riêng tôi, tôi chọn nghề giáo bởi tôi thấy thầy, cô rất hiểu biết và muốn theo thầy, cô chắp cánh tương lai cho thế hệ trẻ. Sau này, khi ra trường được phân công về Ninh Bình, tình yêu nghề, yêu trò với tôi lại càng được nhân lên bội phần bởi tôi cảm nhận được tình cảm của phụ huynh và học sinh nơi đây, đặc biệt là tấm lòng “tôn sư trọng đạo”, dù có ở trong bất cứ hoàn cảnh nào...

Trường học ở chốn lao tù

Những biến động của cuộc đời thầy giáo Chu Cấp bắt đầu từ những năm 1965, khi ông cùng hơn 2.000 nhà giáo phía Bắc cùng viết đơn xung phong đi B, lên đường vào Nam phục vụ cuộc kháng chiến chống Mỹ. Trong thời gian này là lực lượng trí thức trẻ, có nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy, thầy giáo Chu Cấp và nhiều thầy giáo khác được điều động vào vùng Tây Nam bộ (gồm các tỉnh Mỹ Tho, Gò Công, Long An, Bến Tre, Kiên Giang) với nhiệm vụ ban đầu là đào tạo cán bộ nhà giáo, chuẩn bị các lực lượng để tiếp quản các trường sư phạm sau giải phóng. Năm 1969, khi được điều về Mỹ Tho với cương vị Phó Ty Giáo dục thì ông bị bắt khi đang làm nhiệm vụ sau một trận đánh du kích của giặc Mỹ... Ngay sau đó, ông được bắt về nhà tù Cai Bè và trải qua rất nhiều lần bị tra tấn, đánh đập dã man.

Thời điểm đó, thầy giáo Chu Cấp đã có sự chuẩn bị tư tưởng kỹ càng từ khi xác định vào Nam nên cũng như nhiều đồng đội khác, thầy giáo Chu Cấp “càng bị tra tấn lại càng gan dạ”. Do không có được thông tin nên 3 tháng sau ông lại được điều về nhà giam Chí Hòa và tiếp tục những tháng ngày bị cai tù đánh đập, tra tấn với mức độ ngày càng dã man hơn... Tuy nhiên, đây cũng là ngày ông nhớ nhất trong những tháng ngày lao tù, bởi ở đó dù có nhiều đối tượng tù khác nhau, có người là tù chính trị, có người là “đầu trộm đuôi cướp” khét tiếng ở Sài Gòn. Nhưng khi đã vào lao tù thì “một miếng bánh cũng chia đôi”, “áo quần xẻ nửa”... Điều đó càng có ý nghĩa hơn với một người tù “tha hương” như ông, một người đã bị cắt đứt mọi liên lạc với người thân ở quê nhà và chưa từng có người thăm nuôi. Trong thời gian ở nhà giam Chí Hòa, ông cùng với các bạn tù cũng nhiều lần tập trận vượt ngục và đã nhiều lần ông được mọi người ưu ái tạo điều kiện vượt ngục trước. Nhưng nhà giam Chí Hòa với mệnh danh là “trận đồ bát quái” với chỉ có một cửa ra vào duy nhất, được gọi là “cửa tử” mọi cuộc vượt ngục đều bất thành. Một thời gian sau, ông lại bị đưa lên tàu và bị đưa ra nhà tù Côn Đảo - nơi được ví là chuồng cọp, giam giữ những tử tù hoặc tù chính trị cực kỳ nguy hiểm.

Côn Đảo cũng chính là nơi thử thách sự kiên trung của những người cộng sản và điều duy nhất để làm nên sức mạnh cho họ chính là sự lạc quan, yêu đời, không ngại gian khó và tinh thần đoàn kết, một lòng hướng về Tổ quốc. Trong thời gian ở Côn Đảo, nhà giáo Chu Cấp cũng được gọi tên với bí danh là Nguyễn Thành Nghệ (người Yên Thành - Nghệ An) và được nhiều bạn tù gọi là ông giáo Nghệ...

Hơn 40 năm đã trôi qua, nhà giáo Chu Cấp rất ít khi nói về những tháng ngày ở chốn lao tù nhưng đọc lại những lời xác nhận của những bạn bè đồng nghiệp mới thấy được những việc làm to lớn mà ông và các người bạn của mình đã cố gắng, nỗ lực khi được đảm nhận phụ trách công tác thanh niên - dạy văn hóa, văn nghệ cho thanh niên và anh em tù chính trị. Đồng thời, ông còn tham gia để đấu tranh chống đàn áp, đấu tranh đòi dân sinh, dân chủ, đấu tranh chống xử án, đấu tranh diệt ác... Thầy giáo Chu Cấp cũng không nói nhiều đến những đòn roi, đến những phương thức tra tấn dã man bằng “gậy gộc, lựu đạn cay, lựu đạn gây phỏng, đến những xà lim u tối, hôi tanh”... mà ông và những người đồng chí của mình đã phải trải qua... Nhưng với ông chưa bao giờ quên kỷ niệm của những lần lên lớp, dạy những người bạn mình học thuộc Di chúc Bác Hồ, những bài thơ hay của các nhà thơ Tố Hữu, Nguyễn Khoa Điềm và dạy chữ cho những người bạn chưa từng được đến trường...

Năm 1974, ông được trao trả và được điều về thành phố Hồ Chí Minh. Hòa bình, ông từng được điều về Ủy ban quân quản quận 1 làm trưởng tiểu ban giáo dục, rồi điều sang làm chuyên gia giáo dục ở Campuchia... và sau này lại được điều về quê làm Hiệu trưởng Trường THPT Yên Thành cho đến ngày nghỉ hưu.

Trọn một cuộc đời theo cách mạng, theo nghề dạy học, ngẫm lại thầy giáo Chu Cấp không nuối tiếc điều gì... Ông cũng là một tấm gương sáng về tinh thần của kiên trung, chịu thương, chịu khó, một người “sẵn sàng hy sinh, sẵn sàng đi bất cứ đâu khi Tổ quốc cần”... Và học trò yêu quý ông, đồng nghiệp nể phục ông cũng vì một lẽ đơn giản đó!

tin mới

Lễ phát động

Ngành Giáo dục phát động thi đua '90 ngày quyết tâm đạt kết quả cao trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024'

(Baonghean.vn) - Việc tổ chức chương trình nhằm động viên, khích lệ cán bộ, nhà giáo, người lao động cùng học sinh trong toàn ngành thực hiện tốt nhiệm vụ dạy và học, góp phần tạo nên những thành công đối với kết quả tốt nghiệp Trung học phổ thông năm 2024.

Hướng nghiệp

Hướng nghiệp cho học sinh: Bắt đầu từ nhà trường

(Baonghean.vn) - Hướng nghiệp có ý nghĩa quan trọng đối với các học sinh, nhất là với học sinh cuối cấp. Hiện nay, đây cũng là nhiệm vụ được các nhà trường quan tâm với mục đích định hướng giúp học sinh có lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với khả năng, điều kiện kinh tế và đúng với đam mê.

Tiếng Anh

Nữ sinh lớp 9 đưa danh hiệu Thủ khoa môn Tiếng Anh về với huyện rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - Với 15,15 điểm, Phan Thái Anh Thư, lớp 9B, Trường THCS thị trấn Mường Xén là nữ sinh duy nhất giành giải Nhất và là thủ khoa môn Tiếng Anh (bảng B) tại Kỳ thi học sinh giỏi tỉnh năm nay. Phải chờ đến 14 năm, ngành giáo dục huyện Kỳ Sơn mới một lần nữa đạt được thành tích này.

Hành trình đến danh hiệu thủ khoa môn Ngữ Văn tỉnh Nghệ An của nữ sinh nghèo Khơ Mú

Hành trình đến danh hiệu thủ khoa môn Ngữ Văn tỉnh Nghệ An của nữ sinh nghèo Khơ Mú

(Baonghean.vn) - Bố mẹ đi làm thuê, hai anh em ở nhà nương tựa vào nhau để sống. Để có tiền ăn học, Moong Thị Thơm phải đi giữ trẻ thuê nhưng niềm đam mê học Văn vẫn không bao giờ tắt lụi. Kết quả ngọt ngào đến với em khi giành thủ khoa môn Ngữ văn trong kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh lớp 9 vừa qua.

Đại diện các bên tiến hành ký Kế hoạch phối hợp xây dựng mô hình. Ảnh: An Quỳnh.

Nghệ An triển khai mô hình 'Giáo dục ý thức chấp hành pháp luật và kỹ năng sống trong các trường học'

(Baonghean.vn) - Sáng 12/3, Công an tỉnh chủ trì, phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức Lễ ký kết kế hoạch phối hợp trong xây dựng, triển khai mô hình “Giáo dục ý thức chấp hành pháp luật và kỹ năng sống trong các trường học” trên địa bàn tỉnh Nghệ An.

Môn Toán

Kỳ tích của đội tuyển Toán ở ngôi trường mang tên Lý Nhật Quang

(Baonghean.vn) - Với 3 giải Nhất, 1 thủ khoa và 100% thành viên đều đạt giải, đội tuyển Toán của Trường Trung học cơ sở Lý Nhật Quang (Đô Lương) đã làm nên kỳ tích tại Kỳ thi học sinh giỏi tỉnh lớp 9. Thành tích có được không phải bằng sự may mắn mà từ sự kiên trì, vượt khó của cả thầy và trò.

Nhân viên

‘Đường dài’ như biên chế giáo viên

(Baonghean.vn) - Tình trạng thiếu giáo viên, nhân viên trường học đã diễn ra tại Nghệ An nhiều năm qua, dẫn đến rất nhiều khó khăn cho các nhà trường. Trong khi đó, hàng nghìn giáo viên, nhân viên hợp đồng và sinh viên sư phạm mới tốt nghiệp lại khó xin việc dẫn đến nhiều nghịch lý.

 Bỏ 'đặc quyền' của chứng chỉ IELTS là hợp lý!

Bỏ 'đặc quyền' của chứng chỉ IELTS là hợp lý!

(Baonghean.vn) - Mấy ngày nay, một số học sinh, phụ huynh và cả giáo viên thường nhắc đến việc Bộ giáo dục và Đào tạo có văn bản chính thức yêu cầu ngành Giáo dục các địa phương bỏ quy định đưa chứng chỉ IELTS vào danh mục điều kiện ưu tiên cộng điểm hoặc tuyển thẳng vào lớp 10.